Functioneren van het brein bij glaucoom

Glaucoom is een chronische oogheelkundige pathologie die kan leiden tot
onomkeerbare blindheid. Tegenwoordig wordt glaucoom ook wel erkend als een
neurodegeneratieve ziekte. Recent werk van onze onderzoeksgroep en die van
anderen suggereert inderdaad dat glaucoom niet alleen de ogen en de oogzenuwen,
maar ook de rest van de visuele paden en het visuele systeem aantast bij de
patiënten. Daarom lijkt glaucoom niet alleen te moeten worden beschouwd als
"slechts een oogziekte", maar ook als een hersenziekte. Deze huidige studie is
dan ook bedoeld om de hypothese dat glaucoom ook een hersenziekte is verder te
testen. We zullen dit doen door ons te concentreren op drie aspecten:
integriteit van corticale verwerking van beweging (onderzoek 1), de functionele
integriteit van de hersenen wanneer "in rust" (onderzoek 2) en de plasticiteit
van de visuele cortex tijdens "invullen van ontbrekende details" (onderzoek 3).
Met behulp van (functionele) magnetische resonantie beeldvorming (fMRI) kan dit
non-invasief gedaan worden bij menselijke waarnemers. Omdat de onderzoeken bij
dezelfde patiënten kunnen worden uitgevoerd en er ook veel methodologische
overeenkomsten zijn, worden ze hier gepresenteerd in een enkel protocol.

We verwachten dat onze studies specifieke glaucomateuze tekortkomingen in het
visuele systeem aan het licht zullen brengen. Dit door de bewegingsverwerking
en invulling gerelateerde activiteit bij de patiënten te onderzoeken met behulp
van psychofysica en functionele MRI (fMRI), alsmede door het beoordelen van de
neurale 'rust' activiteit met behulp van rusttoestand-fMRI (rs-fMRI). We
verwachten dat deze kennis ons inzicht in de etiologie van glaucoom zal
vergroten, en daarmee handvatten zal bieden voor de ontwikkeling van nieuwe
diagnostische hulpmiddelen en effectievere revalidatie methoden.

Onderzoek naar de aanwezigheid van structurele en functionele veranderingen in
de hersenen van glaucoom patiënten. Specifiek zijn we geïnteresseerd in de
aanwezigheid van glaucomateuze functionele hersenveranderingen anders dan deze
welke verklaard kunnen door gepropageerde retinale en optische zenuwschade.
Uiteindelijk kunnen dergelijke veranderingen dienen als vroege - onafhankelijke
- markers voor glaucoom.

Het onderzoek zal een verkennend en observationeel onderzoek zijn; een
cross-sectionele case-control opzet met deelnemers met glaucoom (primaire open
hoek (mild, ernstig) en normale druk (mild, ernstig)), oculaire hypertensie
(OHT) en gezonde controles. De groepen zullen op elkaar worden afgestemd op
basis van leeftijd en geslacht. De studie bestaat uit twee delen: 1)
psychofysische experimenten (ten behoeve van studie 1) en 2) (functionele)
MRI-experimenten (ten behoeve van studie 1, 2 en 3). Voor de gezonde deelnemers
zal er voorafgaand aan deze twee onderdelen nog een oogheelkundig onderzoek
plaatsvinden. Voor de patiënten is deze informatie al beschikbaar.

Er zijn geen directe risico's verbonden aan het voorgestelde onderzoek. Het
geplande oogheelkundige onderzoek is vergelijkbaar met het standaardonderzoek
dat men krijgt bij een bezoek aan een oogarts en is zonder risico's. De
MRI-scanner die zal worden gebruikt heeft een magnetische veldsterkte van 3
Tesla, wat een veel voorkomende veldsterkte is die op grote schaal wordt
gebruikt in zowel de klinische praktijk als in het onderzoek. Er zijn tot nu
toe geen bijwerkingen gemeld van het gebruik van dergelijke scanners.