Het effect van faeces transplantatie op het verzadigingsgevoel en metabolisme in patiënten met anorexia nervosa

Anorexia nervosa (AN) heeft de hoogste mortaliteitscijfers van alle
psychiatrische aandoeningen. Het is een aandoening die het gevolg is van een
disbalans tussen voedselinname versus behoefte. Een van de oorzaken hiervan, is
een verandering in verzadigingsgevoel, resulterend in ondergewicht. Er worden
meerdere therapieën toegepast bij deze patiënten, met of zonder medicatie, maar
resultaten blijven onbevredigend, mede omdat de pathofysiologie van AN nog niet
geheel wordt begrepen. Het is bij AN onduidelijk of een gestoorde cognitie in
combinatie met een disbalans in voedsel inname versus behoefte, een oorzaak of
gevolg zijn van het starveren. In deze studie willen we ons richten op de
compensatoire veranderingen in verzadigingsgevoel en energie huishouding die
mogelijk een rol spelen bij de pathofysiologie en in stand houden van het
ondergewicht in AN. Recente studies hebben aangetoond dat het intestinaal
microbioom mogelijk betrokken is bij compensatoire mechanismen, waaronder
gewichtsregulatie, energie huishouding, angst en depressie. Een mechanisme
waardoor het microbioom mogelijk patiënten met AN beïnvloed, is via het
serotonine systeem.
Het intestinale microbioom stimuleert de afgifte van serotonine (5-HT)
productie in de darmen via korte keten vetzuren (short chain fatty acids,
SCFA), die de enterochromaffine (EC) cells stimuleren. De hypothese is, dat een
disbalans (dysbiose) van het microbioom een dysregulatie van het serotonine
systeem veroorzaken. Eerder onderzoek heeft al vastgesteld dat de samenstelling
en diversiteit van het fecaal microbioom van patienten met AN significant
verschilt van gezonde controles.
De vraag blijft, of de disbalans van het intestinale microbioom een gevolg is
van langdurig starveren bij AN of dat het mogelijk een oorzaak is.
Eerder onderzoek naar faecestransplantatie bij patiënten met het metabool
syndroom heeft aangetoond dat deze dysbiose hersteld kan worden en een
verandering in eetlust en stofwisseling optrad. Door een herstel van de
interstinale integriteit middels faecestransplantatie, postuleren wij dat het
een verbetering van de eetlust, energie huishouding en stemming zal geven.

Effect van feces transplantatie (van donoren met een normaal BMI, 22-25 kg/m2)
in patienten met AN op:
1. Eetlust en verzadigingsgevoel
2. Energy huishouding (homeostase)
3. Serotonine niveau
4. Gastrointestinale motiliteit
5. Voedselinname,in relatie tot gewicht en lichaamssamenstelling.
6. Mentale respons (psycholgische vragenlijsten).

Pilot studie

Patiënten zullen worden behandeld met allogene (vrouwelijke donor met een BMI tussen de 22-25 kg/m2) faeces, toegediend via een duodenumsonde na darmlavage. Darmlavage wordt bereikt middels 3-4 liter Klean Prep. De duodenumsonde zal geplaatst worden middels het Cortraksysteem. Dit is een hulpmiddel om de sonde voorbij de maag tot in de dunne darm in te brengen. In de sonde zit een voerdraad met daarop een elektromagnetische transmitter, dit is een koperdraadje op het einde van de voerdraad. Ter hoogte van de maag wordt op de borstkas een ontvanger gelegd. Deze vangt signalen op van de transmitter. Op een beeldscherm kan de verpleegkundige zien welke route de sonde aflegt en een buikrontgenfoto wordt na plaatsing gemaakt om te kijken of de sonde goed in de dunne darm ligt. In de tussentijd wordt de fecesoplossing klaargemaakt volgens lokaal protocol. De ontlasting wordt gemengd met 500 ml zoutoplossing en gefilterd tot het een homogene oplossing betreft. Na preparatie wordt de fecesoplossing toegediend via de duodenumsonde.

Totale studieduur is 12 weken, waarin de patiënten 4 studiebezoeken(4-5 uur)
aan het AMC zijn verbonden (totale duur: 18 uur) en in totaal 200 ml bloed zal
worden genomen (20ml bij screening alsook 60 ml per keer op 0, 6 en 12 weken).
Bij -1 dag, 6 en 12 weken zal een indirect calorimetrie (20 min) en body
impedantie analyse (BIA) worden uitgevoerd. Daarna vindt de functionele MRI (30
min) en de nutrient drink test (120 min) plaats . Op T=0 zal een
faecestransplantatie worden uitgevoerd. Op dit moment zijn er in de afgelopen 8
jaar in het AMC ongeveer 300 faecestransplantaties verricht bij verschillende
patiëntengroepen, waarbij er geen sprake is geweest van schade op korte of
lange termijn (FANFARE MEC 2013_278, FATLOSE-1 MEC, 07/114, FATLOSE-2 MEC
11/023; FEBALIGO MEC 2013_090). In theorie bestaat er altijd het risico op het
overbrengen van een onbekende besmettelijke aandoening via de feces (zoals dit
ook het geval is bij bloedtransfusies). Door grondige screening van de donoren
wordt dit risico geminimaliseerd. De totale stralingsdosis van de deelnemende
patiënten gedurende dit onderzoek zal 0.7 mSv zijn voor de buikoverzichtsfoto
tijdens het plaatsen van de duodenumsonde middels cortrak.
Omdat we het gevoel hebben dat deze interventie ons kan helpen om meer inzicht
te krijgen in het verzadigingsgevoel en metabole ontregeling bij patiënten met
anorexia nervosa, zijn wij van mening dat de last van deze studie in lijn is
met de potentiële therapeutische inzichten die zullen worden opgedaan.