Vroege voorspelling van de respons op antidepressiva: een gerandomiseerde, multi-center, open-label interventie studie (PReDicT)

Bij de behandeling van depressieve klachten met medicijnen duurt het gewoonlijk
4 tot 6 weken tot verbetering van de stemming betrouwbaar kan worden
vastgesteld. Vaak duurt een daadwerkelijke verbetering zelfs twee keer zo lang
omdat het eerste medicijn onvoldoende effect geeft en het medicijn aangepast
moet worden. Nu is er een test (PReDicT test) ontwikkeld die al veel eerder (na
7-9 dagen) veranderingen kan meten die voorspellend zijn voor het effect van
antidepressiva. Als de PReDicT test aangeeft dat een patiënt niet voldoende zal
reageren op de behandeling dan kan deze na 7-9 dagen worden aangepast in plaats
van na 4-6 weken. De PReDicT test zou dus de tijd kunnen verkorten tussen de
start van de behandeling en de eventuele verbetering in stemming. De hypothese
is dat het gebruik van de PReDicT test om de behandeling vroegtijdig bij te
stellen zal leiden tot een groter aantal patiënten die na 8 weken reageren op
de behandeling dan wanneer de gebruikelijke behandeling wordt gevolgd.

Het doel van dit onderzoek is onderzoeken of het gebruik van de PReDicT test
bij de behandeling met antidepressiva kan leiden tot een groter aantal
patiënten met depressieve klachten dat na 8 weken reageert op de behandeling
vergeleken met de gebruikelijke behandeling.

Het onderzoek bestaat uit een klinische fase (8 tot 10 weken) en een follow-up
fase (40 weken).

Klinische fase
Potentiële deelnemers met depressieve klachten komen bij de huisarts. Als de
huisarts besluit om een SSRI (behalve fluoxetine) voor te schrijven om de
klachten te behandelen, dan kan de persoon in aanmerking komen voor deelname
aan het onderzoek. Patiënten die geïnteresseerd zijn om deel te nemen krijgen
informatie mee en worden uitgenodigd voor een onderzoeksbezoek.
Als deelnemers inderdaad in aanmerking komen voor deelname, dan maken ze de
PReDicT test en vindt randomisatie plaats om te bepalen of iemand de
behandeling krijgt die bepaald wordt door de PReDicT test (PReDicT arm) of de
gebruikelijke behandeling (treatment as usual, TAU).
* Deelnemers in de PReDicT arm maken de PReDicT test nogmaals in de eerste
week. De resultaten worden doorgegeven aan de huisarts die de behandeling
aanpast (volgens de richtlijnen en klinische beoordeling) als de PReDicT test
aangeeft dat er onvoldoende respons is op het antidepressivum.
* Deelnemers in de TAU arm maken de PReDicT test nogmaals in de eerste week. De
resultaten worden niet doorgegeven aan de huisarts. Elke wijziging in de
behandeling is alleen gebaseerd op wat gebruikelijk is (bijv. een verandering
in medicatie door ongewenste bijwerkingen).
Tijdens de klinische fase bezoeken de deelnemers 2 tot 4 keer hun huisarts,
afhankelijk van de studie-arm en hun respons op de behandeling. Deelnemers
vullen thuis wekelijks ook een aantal vragenlijsten in.
In week 8 vindt een klinische evaluatie plaats van de respons op antidepressiva
door middel van vragenlijsten en interviews. Deelnemers worden ook gevraagd om
een vragenlijst in te vullen over het gebruik van de test bij de behandeling.
Optioneel kunnen deelnemers meedoen aan een extra meting van sociaal
(terugtrek-) gedrag mbv een app (BeHapp)

Follow-up fase
Tijdens de follow-up fase vullen de deelnemers elke 4 weken gedurende 40 weken
een aantal online vragenlijsten in. Dit gebeurt thuis. Er zijn geen
onderzoeksbezoeken meer in deze periode. In het verlengde van de klinische fase
kunnen deelnemers optioneel meedoen aan een extra meting van sociaal
(terugtrek-) gedrag mbv een app (BeHapp)

De interventie bestaat uit het gebruik van de PReDicT test bij het bepalen van de behandeling met antidepressiva.

Zoals alle medische testen, is de PReDicT test niet 100% precies. Op grond van
het verkennende onderzoek wordt bij 7/50 mensen door de test ten onrechte
aangegeven dat het kan voorkomen dat de test zegt dat het medicijn niet werkt
terwijl het eigenlijk wel werkt. Als dit gebeurt en de patiënt zit in de
PReDicT groep, dan kan het zijn dat het werkende medicijn wordt vervangen door
een ander medicijn dat mogelijk niet werkt. Voor dat nieuwe medicijn is de kans
dat het werkt dan opnieuw ongeveer 40-50%, wat vergelijkbaar is met de kans op
een verbetering bij het eerste medicijn. De kracht van de PReDicT test ligt dus
in het zo goed mogelijk, vroegtijdig signaleren dat iemand niet zal opknappen
zodat het inzetten van een vervolgstap eerder plaatsvindt dan gebruikelijk. Om
te bepalen of de PReDicT test in het algemeen meerwaarde heeft voor de
depressiezorg kijken we naar het gemiddelde van een grote groep patiënten en
daar zullen wij de conclusies van het onderzoek op baseren. Dit risico is
tijdgebonden want na 8 weken, als de klinische fase is afgerond, kan de
huisarts beslissen om medicatie te verder wijzigingen. Als de huisarts
daarnaast denkt dat het voor de patiënt beter is om de behandeling sneller te
veranderen, dan kan dit ook tijdens de studieperiode zonder dat de patiënt moet
stoppen met het onderzoek.

Tot nu toe zijn er geen veiligheidsproblemen gemeld met de PReDicT test. Ook
zijn er geen veiligheidsproblemen bij vergelijkbare computer systemen van
dezelfde ontwikkelaar. Het kan zijn dat de vragenlijsten en test als belastend
worden ervaren.

Het onderzoek vraagt dat medicatie niet wordt ingenomen tot na het eerste
onderzoekbezoek. Dit kan betekenen dat de patiënt maximaal 7 dagen moet wachten
tot het voorgeschreven antidepressivum gestart kan worden. Als de patiënt of de
huisarts denkt dat het belangrijker is om de medicijnen toch voor het eerste
bezoek in te nemen, kan de patiënt niet meedoen met dit onderzoek. De patiënt
moet dan met de arts afspreken dat er meteen gestart gaat worden met het nemen
van de medicijnen.

Als er belangrijk informatie beschikbaar komt over mogelijke risico's of andere
informatie die de deelnamebereidheid van de patiënt kan beïnvloeden, dan zullen
de onderzoekers dit aan de patiënt doorgeven.

De onderzoekers vragen de patiënten om eventuele bijwerkingen, andere
veranderingen in gezondheid of veranderingen in medicatiegebruik te melden aan
de onderzoekers. Dit wil geregistreerd worden in een elektronisch reportage
formulier.