Dopaminerge modulatie en neurale substraten van stress geinduceerde verandering in doelgericht and habitueel gedrag

Stress is veel aanwezig in het dagelijks leven. Onze psychologische reactie op
stress is over het algemeen adaptief en promoot het gebruik van simpele, maar
snelle reacties in plaats van complexere doelgerichte maar langzamere reacties.
Desondanks kan een voorkeur voor snelle habituele reacties ten tijde van stress
in daarvoor gevoelige personen een risico vormen voor het ontwikkelen van een
psychopathologische aandoening. Bijvoorbeeld, stress gaat veelal vooraf aan een
episode van 'binge' eten en is ook gerapporteerd als de belangrijkste reden
voor een verslaafde om terug te vallen tijdens het afkicken. Helaas is er nog
niet veel bekend over de neurale mechanismen achter de door stress geïnduceerde
verschuiving naar habitueel gedrag. We weten wel dat verschillende mechanismen
habitueel (amygdala, posteriore putamen) en doelgericht (mediale striatum,
orbitofronale cortex) gedrag onderliggen. Bovendien weten we dat dopamine een
belangrijke rol speelt in verslavingsgedrag, gevoel van beloning en genot. Wat
we niet weten is of stress en dopamine de communicatie tussen de hersengebieden
die de twee vormen van gedrag onderliggen kunnen beïnvloeden.

Het doel van de huidige studie is om de rol van dopamine en stress te bepalen
in habitueel en doelgericht gedrag en de functionele connectiviteit tussen
hersengebieden die een onderdeel zijn van netwerken die een rol spelen bij
habitueel en doelgericht gedrag.

Dit experiment is opgezet volgens een 2x2 (medicatie*stress), tussen persoons,
dubbel blind ontwerp.

De vrijwilligers bezoeken onze laboratoria twee maal. Het eerste bezoek staat
in het teken van een volledige medische keuring, die de veiligheid van de
vrijwilliger moet waarborgen. Tijdens de keuring wordt er onder meer een
bloedmonster (10ml) afgenomen door middel van venapunctie, wordt er een
urinemonster afgenomen en een electrocardiogram gemaakt. Het tweede bezoek is
de testdag en behelst: (1) het nemen van de onderzoeksmediactie (methylfenidaat
of placebo), (2) het ondergaan van een sociale stress manipulatie of een
controle manipulatie, (3) het nemen van speekselmonsters, en (4) het invullen
van vragen lijsten en het doen van computertaken binnen en buiten de MRI
scanner (60 minuten). Tijdens perioden dat er niet wordt getest (pauzes), zal
de vrijwilliger in een wachtruimte plaatsnemen en in nauw contact staan met de
onderzoeker. In het geval er enige medische klachten optreden zal de medische
supervisor direct worden gecontacteerd. Als alle voorzorgsmaatregelen worden
getroffen zal de totale discomfort voor de vrijwilliger minimaal zijn. De meest
belangrijke maatregelen zijn: het bepalen van de afwezigheid van enige vorm van
fysieke of mentale afwijking die mogelijkerwijs interacteren met
methylfenidaat. Daarnaast worden vrijwilligers eerst in een dummy scanner (nep
scanner) gelegd, om te bepalen of er geen sprake is van claustrofobische
gevoelens. Bloedmonsters worden afgenomen door een ervaren lid van ons team. De
stress manipulatie heeft in eerder onderzoek laten zien goed te verdragen te
zijn door de deelnemers.