Differentiële physiologische en cognitieve effecten van de COACH methode bij gezonde oudere APOEe4 dragers en niet dragers.

Het onderzoek vindt plaats in het kader van het voorkomen en tegengaan van
cognitieve achteruitgang. Om de gevolgen van cognitieve achteruitgang en
dementie te beperken of het verloop te vertragen is het van belang vroeg in te
grijpen. Het onderzoek wordt uitgevoerd bij gezonde ouderen en richt zich op
twee belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van Alzheimer dementie en
cognitieve achteruitgang; genetische kwetsbaarheid en lichamelijke
inactiviteit. Mensen die een veel grotere kans hebben op dementie zijn dragers
van apolipoproteine E4 (APOEe4). APOE is een eiwit dat betrokken is bij de
cholesterolstofwisseling. Er zijn verschillende vormen van. Welke vorm mensen
hebben is genetisch bepaald. Ongeveer 14% van de mensen heeft de e4 vorm. Zij
hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van dementie en in deze groep
treedt de dementie op jongere leeftijd op.

Naast een genetische kwetsbaarheid heeft ook levensstijl invloed op de
ontwikkeling van cognitieve achteruitgang en dementie. Een actieve levensstijl
vermindert de kans op het ontwikkelen van dementie. Voldoende bewegen is niet
alleen goed voor de gezondheid en de conditie van het lichaam, maar kan ook
leiden tot verbetering van de cognitieve functies. APOEe4 dragers zijn mogelijk
vaker inactief dan niet dragers. Juist voor deze groep zou een toename in
lichaamsbeweging beschermend kunnen werken tegen cognitieve achteruitgang.

Het onderzoek bestaat uit 2 delen:

Deel 1:
Het doel van het eerste onderzoek is inzicht krijgen in de mate van
lichamelijke activiteit van ouderen met en zonder genetische kwetsbaarheid voor
Alzheimer dementie. Hierbij wordt gekeken of de mate van fysieke activiteit
verband houdt met lichamelijke conditie en de cognitie. Bij iedere deelnemer
wordt een fitheidsmeting en een neuropsychologisch onderzoek afgenomen. De
dagelijkse activiteit wordt in kaart gebracht met behulp van een stappenteller.
Daarnaast zal er bloed afgenomen worden om metaboliet concentraties en spiegels
van BDNF en IGF-1 te bepalen; neurotrophe factoren die een belangrijke rol
spelen in de relatie tussen fysieke activiteit en cognitie.

Deel 2:
In deel 2 van het onderzoek wordt onderzocht of meer bewegen tot een
verbetering van de cognitieve functies leidt bij mensen met en zonder
genetische kwetsbaarheid voor Alzheimer dementie. In deze fase van de studie
worden ouderen die weinig bewegen door middel van een coachingsmethode
gedurende 6 maanden gestimuleerd tot het ontwikkelen van een meer actieve
levensstijl. Cognitie en lichamelijke fitheid zullen op 3 momenten in kaart
gebracht worden: voorafgaand aan de interventie (studie deel 1), na afloop van
het coachingsprogramma en na een follow up periode. Metaboliet concentraties,
IGF-1 en BDNF spiegels zullen op 2 momenten bepaald worden: voorafgaand en na
afloop van de interventie.

Deel 1 van het onderzoek is een cross sectioneel onderzoek. Lichamelijke
activiteit, fysieke fitheid, cognitief functioneren en serum spiegels van IGF-1
en BDNF en concentraties van metabolieten in het bloed van gezonde ouderen met
en zonder genetische kwetsbaarheid voor Alzheimer dementie (APOEe4 allel)
worden vergeleken.

Deel 2 betreft een enkelblind gerandomiseerd interventie onderzoek (RCT).
Deelnemers aan een interventie groep en een controle groep die een rek en strek
interventie ontvangt zullen vergeleken worden op bovenstaande uitkomstmaten. De
metingen van cognitie en fysieke fitheid vinden op de volgende momenten plaats:
Voorafgaand aan de interventie (studie deel 1), na afloop van de interventie (6
maanden) en 3 maanden na de interventie (follow up). De bepalingen in het bloed
vinden op 2 momenten plaats; voorafgaand en na afloop van de interventie.

De COACH methode is een leefstijlinterventie die is gericht op het bevorderen van lichamelijke activiteiten in het dagelijks leven, zoals bijvoorbeeld wandelen, fietsen en traplopen. Deelnemers worden tijdens individuele gesprekken met een coach geholpen bij het stellen van beweegdoelen en bij het verhogen van hun lichamelijke activiteit. Met een stappenteller kunnen deelnemers zelf hun lichamelijke activiteit in de gaten houden. Het COACH programma bestaat uit 7 gesprekken van 45 minuten, verdeeld over 6 maanden en één follow up gesprek 3 maanden na afloop van de interventie. De interventie voor de controlegroep bestaat uit 7 keer 45 minuten individuele begeleiding in het rekken en strekken van de spieren en een afsluitend coach gesprek.

In deel 1 van de studie bestaat de belasting uit 3 contactmomenten met een
totale duur van 240 minuten. Deelnemers wordt verder gevraagd om gedurende 2
weken een stappenteller te dragen en hun dagelijkse activiteit online bij te
houden. De onderzoekers zullen eveneens een keer telefonisch informeren naar de
ervaringen met de stappenteller. Er wordt eenmalig een intake gesprek gevoerd
eenmalig een neuropsychologisch onderzoek à +/-70 minuten, vragenlijst
onderzoek à 20 minuten en een fitheidsmeting à 37 minuten afgenomen. Er wordt
tevens eenmalig speeksel en eenmalig bloed afgenomen. Daarnaast wordt de
deelnemer desgewenst geïnformeerd over de resultaten van de neuropsychologische
en fitheidsmeting.

In deel 2 van de studie bestaat de belasting van de deelnemers in de
interventiegroep uit 8 COACH gesprekken of rek en streksessies à 45 minuten of
begeleiding bij het rekken en strekken van de spieren. Deelnemers wordt
gevraagd om in totaal gedurende 6 maanden een stappenteller te dragen en hun
dagelijkse activiteit online bij te houden. Deelnemers in de controle groep zal
gevraagd worden om in totaal 2 maanden een stappenteller te dragen. Bij alle
deelnemers wordt tweemaal een neuropsychologisch onderzoek à +/-70 minuten,
vragenlijst onderzoek à 20 minuten en een fitheidsmeting à 37 minuten
afgenomen. Tevens wordt er eenmaal bloed afgenomen.

Deelnemers kunnen zelf hun beweegdoelen opstellen en zelf bepalen op welke
manier zij invulling willen geven aan een meer actieve levensstijl. Doorgaans
gaat het om een uitbreiding van alledaagse activiteiten als wandelen, fietsen
en traplopen. Deelnemers kunnen zowel de aard als de intensiteit van de
beweging volledig aan hun eigen wensen en mogelijkheden aanpassen. Er zijn
hierdoor geen extra risico's verbonden aan deelname aan het onderzoek.

Van belang voor de belasting van de deelnemers is de extra tijd die zij kwijt
zijn aan de metingen en afhankelijk van de groep waarin zij zich bevinden de
COACH gesprekken en de rek en strek begeleiding en de tijd die nodig is voor
het vergroten van de dagelijkse fysieke activiteit. Daarnaast is het van belang
op te merken dat bloedafname pijnlijk kan zijn en een bloeduitstorting tot
gevolg kan hebben.