Compulsiviteit in gokverslaving en obsessief-compulsieve stoornis: een functionele kernspintomografie (fMRI) studie

De afgelopen jaren is er meer interesse binnen de psychiatrie gekomen om
stoornis overstijgende gedragsdimensies te onderzoeken. Momenteel zijn de
DSM-diagnoses gebaseerd op een breed scala van heterogene symptomen die veel
overlappen tussen stoornissen. Deze heterogeniteit van symptomen binnen
stoornissen en overlap tussen stoornissen bemoeilijkt het onderzoek naar
biologische factoren van psychiatrische stoornissen. Daarom is mogelijk het
onderzoeken van gedragsdimensies die een nauwere correlatie hebben met
hersenprocessen een meer belovende aanpak. The US National Institute of Mental
Health Strategic Plan (NIMH) ondersteund deze verschuiving voor
onderzoeksdoeleinden. De NIMH is het Research Domain Criteria project gestart
dat onderzoek naar deze dimensies stimuleert en het heeft tot doel om een nieuw
theoretisch kader van psychiatrische stoornissen te ontwikkelen dat gebaseerd
is op neurocognitief onderzoek in plaats van klinische observaties.
Compulsiviteit is zo*n gedragsdimensie die is geassocieerd met verschillende
psychiatrische stoornissen inclusief middelen verslaving, gokstoornis,
obsessieve-compulsieve stoornis en eetstoornissen. Patiënten die lijden aan
deze stoornissen vertonen compulsief gedrag dat leidt tot ernstige functionele
beperkingen en psychisch lijden. Deze compulsieve gedragingen verschillen in
veel aspecten van elkaar maar ze hebben gemeen dat ze ervaren worden alsof men
geen controle heeft over de gedragingen en dat ze gedreven worden door een
interne drang. Deze gedeelde fenomenologie over stoornissen heen heeft geleidt
tot de hypothese dat de verschillende stoornissen bepaalde mechanismen delen.
Als we deze mechanismen beter begrijpen heeft dit belangrijke klinische
implicaties: nieuwe interventies kunnen gericht worden op het specifieke gedrag
en de geassocieerde hersencircuits en zijn geschikt voor verschillende
stoornissen. Twee psychiatrische stoornissen met compulsieve gedragingen als
centrale component van de pathologie zijn obsessieve compulsieve stoornis (OCS)
en gokstoornis. Compulsies in OCS zijn de prototypische compulsieve
gedragingen; het zijn stereotype gedragspatronen of mentale handelingen (bijv.
tellen, wassen of checken). Deze compulsies worden meestal uitgevoerd om weer
een gevoel van controle te krijgen maar paradoxaal genoeg verliezen patiënten
juist de controle over deze gedragingen. Gokken echter begint meestal vanwege
het spannende of belonende gevoel dat men ervan krijgt. Met het langer
voortduren van het gokgedrag kan het steeds lastiger worden voor patiënten om
te stoppen en gokken kan compulsief worden wanneer het verlies van controle en
de ernstige consequenties in iemands leven de plezierige aspecten
overschaduwen. Omdat deze compulsieve gedragingen zo verschillend zijn in hun
uitingen en ontwikkeling zijn ze bijzonder interessant om de verschillen en
overlap van compulsieve gedragingen te onderzoeken.

We willen de mechanismen van compulsief gedrag beter begrijpen, zowel de
overlap als de verschillen tussen stoornissen, door twee stoornissen (OCS en
GS) met verschillende typen van compulsieve gedragingen te onderzoeken en te
vergelijken. In deze studie zullen we gedrags- en neurale mechanismen
onderzoeken die bijdragen aan deze gedragingen. We zullen de volgende aspecten
van compulsiviteit onderzoeken: risicovol gedrag en ambiguïteit, vertrouwen en
negatieve uitkomstverwachting. Met fMRI imaging zullen we de neurobiologische
correlaten van de compulsieve gedragingen in GS en OCS onderzoeken. We zullen
de resultaten van OCS en GS vergelijken met die van gezonde controles om te
kijken naar de stoornis-specifieke afwijkingen.

We zullen gedrags en neurobiologische uitkomst maten gebruiken om verschillen
en overeenkomsten aan te tonen in compulsieve gedragingen in OCS en GS. We
meten drie belangrijke aspecten die zijn geassocieerd met compulsief gedrag: 1)
we onderzoeken de relatie tussen voorkeuren in risicovol gedrag en ambiguïteit,
vertrouwen en compulsief gedrag door middel van twee computer taakjes. 2) we
zullen kijken naar afwijkingen in beoordeling en keuzes onderliggend aan
compulsieve gedragingen gerelateerd aan vertrouwen gecodeerd in de ventrale
mediale prefrontale cortex. Hiervoor zal een fMRI taak gebruikt worden die
afwijken van OCS en GS patiënten vergelijkt met gezonde controles. 3) We zullen
de rol van negatieve uitkomst verwachtingen in compulsieve gedragingen en
hersenprocessen onderzoeken in alle drie de groepen (OCS, GS en GC) met een
fMRI taak ontwikkeld op onze afdeling.

Het risico van meedoen is verwaarloosbaar en de belasting minimaal. Totale duur
van deelname is ongeveer 4 uur, inclusief een fMRI scan van 1 uur. Daarnaast
zullen er gestructureerde interviews voor psychiatrische stoornissen worden
afgenomen samen met klinische en persoonlijkheidsvragenlijsten en worden er
twee computertaken gedaan.