Optimaliseren van fysieke fitheid tijdens chemoradiotherapie bij patiënten met hoofd-halskanker: een haalbaarheidsstudie

Behandeling van uitgebreide hoofdhals tumoren middels chemoradiotherapie heeft
een negatief effect op fysiek functioneren, lichaamssamenstelling, vermoeidheid
en kwaliteit van leven. Onbedoeld gewichtsverlies, met verlies van vetvrije
massa is, treedt frequent op ondanks intensieve dieetbehandeling. Naast een
adequate voedselinname is fysieke activiteit een voorwaarde voor behoud en
herstel van vetvrije massa (spiermassa). Recent onderzoek, met name bij
borstkankerpatiënten, laat zien dat beweeginterventies tijdens behandeling met
chemotherapie een positief effect hebben op fysiek functioneren, vermoeidheid
en kwaliteit van leven. Patiënten met hoofd-halskanker hebben mogelijk ook baat
bij beweeginterventies tijdens chemoradiotherapie, onderzoek bij deze
patiëntenpopulatie is echter schaars. Op basis van klinische ervaringen en
(beperkt) beschikbaar wetenschappelijk onderzoek is een beweegprogramma
ontwikkeld afgestemd op de voorkeuren en mogelijkheden van patiënten met
hoofd-halskanker tijdens behandeling met chemoradiatie.

Het primaire doel van dit onderzoek is het evalueren van de haalbaarheid van
een beweeginterventie tijdens chemoradiatie bij patiënten met hoofd-halskanker.
Hierbij wordt gemeten hoeveel patiënten deelnemen aan de beweeginterventie en
hoeveel patiënten de interventie volledig voltooien. Daarnaast wordt de
patiënttevredenheid over de beweeginterventie in kaart gebracht.
Secundair doel is het vergaren van data betreft (verandering in) kwaliteit van
leven, fysieke fitheid, spierkracht, lichaamssamenstelling, voedingstoestand en
energiebehoefte voor power berekeningen voor toekomstig onderzoek.

Het betreft een haalbaarheidsstudie uitgevoerd in twee centra, volgens een
mixed methods benadering (kwalitatieve en kwantitatieve benadering).
Voor de kwantitatieve benadering wordt data betreft haalbaarheid, fysieke
fitheid, spierkracht en spiermassa en kwaliteit van leven gebruikt. Voor de
kwalitatieve benadering worden semi-gestructureerde interviews uitgevoerd om
inzicht te krijgen in patiënttevredenheid en haalbaarheid.

De 10-weekse beweeginterventie is een combinatie van kracht- en duurtraining en start tussen één week voor en twee weken na start van de 7-weken durende behandeling met chemoradiotherapie en eindigt 2 tot 4 weken na het voltooien van de chemoradiotherapie. De patiënt traint één keer per week onder begeleiding van een fysiotherapeut en traint de overige vijf dagen zelf. De intensiteit van het beweegprogramma wordt, op basis van de mogelijkheden van de patiënt bijgesteld door een ervaren fysiotherapeut.

Geplande afspraken voor dit onderzoek en de beweegsessies worden zoveel als
mogelijk gecombineerd met reeds geplande afspraken binnen het ziekenhuis. De
patiënt zal worden gevraagd om drie keer, vragenlijsten in te vullen (duur
circa 30 minuten per keer) en twee keer fysieke testen, uit te voeren en
metingen van lichaamssamenstelling en energievebruik in rust te ondergaan (duur
circa 90 minuten per keer). Daarnaast wordt de patiënt gevraagd een
activiteitenmeter te dragen,een beweegdagboek bij te houden en tweemaal
gedurende drie dagen een eetdagboek bij te houden. Ook wordt een aantal
patiënten gevraagd deel te nemen aan semi-gestructureerde interviews (duur
circa 45 minuten).
Zoals bij elke vorm van lichamelijke activiteit is er een risico dat de patiënt
geblesseerd raakt tijdens de lichamelijke testen of het beweegprogramma. Om dit
risico zo klein mogelijk te maken wordt het beweegprogramma langzaam opgebouwd
en gesuperviseerd door een ervaren fysiotherapeut. Het ingeschatte risico voor
deelname aan deze studie is laag.
Voordelen voor de patiënt: mogelijk ervaart de patiënt door deelname aan de
beweeginterventie een afname van vermoeidheid en een verbetering van fysieke
fitheid, wat mogelijk het herstel na behandeling bespoedigt en kwaliteit van
leven verbeterd.