Test van het Microdialysate Automated Collection Device voor het nemen van cortisol monsters en ter verzekering van reproduceerbaarheid in het LUMC van data gerapporteerd door anderen

Nauwkeurige bepaling van het cortisol en bijbehorend circadiaan ritme is
essentieel, niet alleen voor de diagnostische evaluatie van de HPA as, maar ook
voor de evaluatie van patienten met bijnierinsufficientie. Het meten van
circulerend vrij cortisol wordt gezien als de meest optimale diagnostische
methode. Echter de huidige beschikbare screenings testen kennen allemaal hun
limitaties. Daarnaast is monsterafname zonder reactieve stress respons
(waardoor beinvloeding van ACTH en later ook cortisol), bijvoorbeeld middels
venapunctie, lastig. En om veranderingen in hormoonconcentraties te bepalen
zijn frequente metingen over een langere periode noodzakelijk. Voor dit doel is
een geautomatiseerd sampling systeem ontwikkeld, wat herhaalde, stress-vrije
sample verzameling voor het meten van hormonen op weefselniveau mogelijk maakt,
gebruik makend van een kleine, subcutane microdialyse probe. Deze methode wordt
elders in de wereld reeds frequent gebruikt en in Leiden hebben we dit systeem
in 2015 bij 3 gezonde personen gedurende een korte periode succesvol getest.
Hierbij zijn geen complicaties of problemen opgetreden. Echter bij analyse
blijken de cortisol waarden in onze samples (midden op de dag gemeten) veel
lager dan de cortisol waarden gemeten door onze collega's uit Bristol, ondanks
gebruik van hetzelfde verzamelsysteem en uitwerking in hetzelfde laboratorium.
De oorzaak van dit concentratieverschil hebben we tot op heden niet kunnen
achterhalen. Voordat een groter onderzoeksprotocol opgezet wordt gebruik makend
van deze techniek, is het belangrijk om te achterhalen waardoor het verschil
verklaard wordt en om te bewijzen dat het mogelijk is om perifere subcutane
cortisol profilen te meten met dit apparaat. We zijn met name benieuwd of we,
net als onze buitenlands collega's, een circadiaan profiel kunnen detecteren en
of de fysiologische cortisol waarden in de ochtend inderdaad hoger zijn dan de
eerder door ons gemeten waarden midden op de dag. Daarnaast is het interessant
om te zien of suprafysiologische cortisol spiegels (bijvoorbeeld na inname van
hydrocortison bij patienten met een bijnierinsufficientie) wel gedetecteerd
kunnen worden, als blijkt dat fysiologische profielen niet meetbaar zijn.

- Ons ervan verzekeren dat de resultaten van andere onderzoeksgroepen
reproduceerbaar zijn, om te kijken of het huidige SOP aangepast dient te worden
voor lokaal gebruik om het device van waarde te laten zijn voor toekomstige
onderzoeksprojecten van onze afdeling.
- De mogelijkheid van het meten van pulsatiele perifere cortisol profielen in
gezonde personen bevestigen, en indien dit onvoldoende gegevens oplevert, de
mogelijkheid tot het meten van suprafysiologische cortisol waarden na intake
van de eigen hydrocortison medicatie door bijnierinsufficiente patienten
aantonen.
- Met de resultaten van deze pilot studie kan een nieuw onderzoeksprotocol
gefinaliseerd worden.

Stap 1:
Het apparaat wordt aangebracht bij maximaal 10 gezonde personen, waarbij
microdialyse samples gedurende 24 uur verzameld worden. Hierdoor zou het
mogelijk moeten zijn om de fysiologische cortisol piek in de ochtend te meten.

Stap 2 (alleen uitgevoerd indien de eerste stap onvoldoende gegevens oplevert
voor het oplossen van het concentratieprobleem en finaliseren van een groter
onderzoeksprotocol):
Het apparaat wordt aangebracht bij maximaal 10 patienten met
bijnierinsufficientie waarvoor hydrocortison therapie, waarbij microdialyse
samples gedurende 24 uur verzameld worden. Omdat deze personen behandeld worden
met hydrocortison, zouden suprafysiologische cortisol spiegels na medicatie
inname meetbaar moeten zijn. De eigen medicatie van patienten zal niet worden
gewijzigd.

Het apparaat wordt op verschillende plaatsen in de wereld reeds veelvuldig
gebruikt voor onderzoeksdoeleinden. We werken samen met collega*s uit Bristol,
die het systeem ontwikkeld hebben en hier veel ervaring mee hebben. Nooit
eerder zijn er complicaties opgetreden tijdens of door het gebruik van dit
apparaat tijdens hun onderzoeken en ook tijdens onze eigen eerdere metingen
hebben zich nooit problemen voorgedaan.

Het plaatsen van een subcutane katheter en het daar doorheen laten lopen van
dialyse vloeistof is een veilige procedure, met een kleine kans op het niet
goed functioneren van de katheter. In dat geval, zal deze verwijderd moeten
worden en zal er een nieuwe katheter geplaatst worden. Tijdens het inbrengen
wordt de huid verdoofd, waardoor pijn niet optreedt. Ook tijdens het in situ
zijn en tijdens het verwijderen van de katheter, ervaren personen geen pijn.
Theoretisch gezien zou er een infectie kunnen optreden van de insertieplaats,
ondanks dat de katheter op steriele wijze geplaatst wordt. Dit is echter
tijdens eerder studies nooit voorgekomen. Mocht er toch een infectie optreden,
dan zal de katheter indien nog aanwezig verwijderd worden en zal er behandeld
worden met lokale of orale antibiotica. Er bestaat een minimaal risico op het
ontstaan een onderhuidse zwelling of hematoom op de insertieplek van de
katheter.

Het verdoven kan wat gevoelig/pijnlijk zijn, dit is echter beperkt. Het niet
kunnen douchen met de katheter in situ en het slapen terwijl het pompje een
zacht zoemend geluid maakt, kunnen als ongemakkelijk ervaren worden.