Neurale correlaten van traumagerichte psychotherapie bij PTSS: Een longitudinaal fMRI-onderzoek

Posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een ernstige aandoening waarbij
patiënten last hebben van intrusies, vermijding en hyperarousal na een
traumatische gebeurtenis. Op trauma gerichte psychotherapieën (TFT), inclusief
blootstelling en herverwerking van de traumatische herinneringen, zijn het
meest effectief in het verminderen van PTSS-symptomatologie. Toch geeft
ongeveer een derde van de PTSS-patiënten geen opmerkelijke verbeteringen weer
na de behandeling en zijn er nog geen betrouwbare voorspellers voor de uitkomst
van de behandeling vastgesteld. Een veelbelovende weg naar het vinden van
objectieve behandelvoorspellers is het begrijpen van op de hersenen gebaseerde
kenmerken en de neurale onderbouwing van PTSS-symptomatologie. Neurobiologische
modellen suggereren dat PTSS-symptomen overeenkomen met disfunctionele
fronto-limbische neurale circuits en dat psychotherapie top-down modulatie van
hyperactieve limbische regio's versterkt. Ondertussen is de hypothese dat
PTSS-patiënten met verhoogde dissociatieniveaus niet even goed reageren op de
behandeling omdat dissociatie naar verwachting interfereert met gewenning
tijdens blootstelling en een negatieve invloed heeft op lagere hersengebieden
die fysieke reacties reguleren. Slechts enkele neuroimaging pre-post
behandelingsstudies in PTSS hebben empirisch bewijs geleverd voor de
voorgestelde modellen. Er is een sterke noodzaak voor goed aangedreven
neuroimaging-onderzoek om behandelingsgerelateerde veranderingen in
hersenfunctie en neurale voorspellers te identificeren van wie wel en niet zal
profiteren van op trauma gerichte therapie.

Het primaire doel van de huidige studie is om te testen hoe traumagerichte
therapie PTSS-symptoomspecifieke neurale activiteit beïnvloedt en neurale
markers te onderzoeken die de behandelingsrespons op traumagerichte
blootstelling kunnen voorspellen. Verder wordt verwacht dat de beoordeling van
psychofysiologische reactiviteit en functionele connectiviteit tussen
interessegebieden andere potentiële markers van psychotherapeutische winst bij
PTSS kan ophelderen.

De huidige studie maakt gebruik van een observationeel pre-post therapieontwerp
waarin symptoomgerelateerde hersenactivatie van 60 PTSS-patiënten die zijn
ingeschreven voor traumagerichte therapie zal worden beoordeeld voor en na de
traumaverwerkingsfase. Tijdens functionele neuroimaging ondergaan de deelnemers
twee experimentele taken. De eerste taak is scriptgestuurde beeldtaal, waarin
deelnemers aandachtig luisteren naar een audiotieus verhaal van een
persoonlijke a) traumatische en b) neutrale gebeurtenis in een geblokkeerd
ontwerp. De tweede taak is een emotiereactiviteitstaak om neurale correlaten
van bewuste en niet-bewuste verwerking van angstige (versus neutrale) gezichten
te beoordelen.

Deelname bestaat uit 4 sessies (totale duur: 7 uur); Deelnemers ondergaan een
neuro-imaging sessie (duur: 90 min) en een klinische beoordelingssessie (duur:
60-120 minuten) een keer voor en na de therapie. De eerste klinische
beoordelingssessie bestaat uit een klinisch interview (45-60 minuten),
scriptverzameling (30 minuten) en het invullen van een vragenlijstboekje (60
minuten). In de neuroimaging-sessies beantwoorden deelnemers verschillende
vragenlijsten (30 minuten) en ondergaan vervolgens een fMRI-scan (45 minuten)
inclusief twee taken (scriptgestuurde beeldtaal en emotionele reactiviteit).
Tijdens het scannen worden de psychofysiologische gegevens van de deelnemers
(hartslag, reactiviteit van de huidgeleiding en ademhaling) geregistreerd. De
tweede klinische beoordelingssessie omvat een interview om de ernst van de PTSS
na de behandeling te beoordelen (45-60 minuten). Hoewel de participatielast en
het potentiële leed in verband met de onderzoeksprocedures worden erkend, zijn
alle technieken uitvoerig getest in getraumatiseerde patiëntengroepen en heeft
trauma-gerichte onderzoeksdeelname een minimaal risico voor de proefpersonen
met zich meegebracht. Wat betreft de fMRI-scanner zullen deelnemers worden
blootgesteld aan een veldsterkte van 3 Tesla en scannerruis. Tot dusverre zijn
er geen aanwijzingen dat blootstelling van mensen aan een magnetisch veld van
deze sterkte een negatieve invloed op de gezondheid heeft. Met betrekking tot
het geluid, zullen oordoppen worden verstrekt. Om het risico op
claustrofobische sensaties in de scanner te minimaliseren, worden patiënten
gescreend op een geschiedenis van claustrofobie en wordt aangeboden om in een
nepscanner te leggen om hun comfortniveau in een MR-scanner te schatten. Geen
nadelen van de hartslag- en huidgeleidingsmaatregelen zijn bekend of verwacht.
Het onderzoek is niet bedoeld om de deelnemers rechtstreeks te laten
profiteren, maar zij ontvangen een vergoeding van ¤ 70, - voor hun deelname.