Hersenstimulatie voor mentale controle

Het versterken van mentale veerkracht is een belangrijk thema binnen de huidige
maatschappij. Binnen de militaire context is mentale kracht niet alleen
belangrijk vanwege het operationeel functioneren onder dreigende of stressvolle
omstandigheden, maar het kan ook bijdragen aan de preventie van angst- en
stress-gerelateerde psychische klachten die bijvoorbeeld kunnen optreden na
uitzending.
Het is aangetoond dat cognitieve functies die belangrijk zijn voor mentale
veerkracht, zoals werkgeheugen, inhibitiecontrole en emotieregulatie, kunnen
worden versterkt door transcranial direct current stimulation (tDCS) toe te
passen op de (dorsolaterale) prefrontale cortex. Er is ook steeds meer bewijs
dat cognitieve effecten langdurig kunnen standhouden als tDCS enkele keren
wordt herhaald en wordt gekoppeld aan een cognitieve training. Wat echter nog
niet duidelijk is, is het effect van een herhaalde tDCS interventie op de
neurale processen in de prefrontale cortex en op het vermogen tot zelfregulatie
in reactie op dreiging.

Het doel van het onderzoek is om binnen een steekproef van gezonde militairen
de effecten van een tDCS-interventie te testen. We onderzoeken de effecten van
de interventie primair op de intensiteit van angstreacties, en secundair op
cognitieve prestaties en neurale activatie gerelateerd aan cognitieve regulatie
en emotie.

Dit is een dubbelblind placebo-gecontroleerde monocenter interventiestudie met
een experimentele groep (actieve tDCS) en een controlegroep (sham tDCS).
Proefpersonen ondergaan drie sessies met tDCS. Voor- en nametingen bieden
inzicht op de effecten van de tDCS-interventie op maten van angstreacties
(psychofysiologie), gedragsinhibitie en werkgeheugen (computertaken), en
neurale activiteit (EEG).

tDCS (2.0 mA, 20 minuten per sessie) kan neurale activiteit en neurale plasticiteit bevorderen op de corticale locatie onder de anode (hier wordt de anode bevestigd over de rechter dorsolaterale prefrontale cortex, rDLPFC) en de neurale activiteit inhiberen op de corticale locatie onder de kathode (hier wordt de kathode bevestigd op de vertex). Deze montage kan rDLFC-activiteit faciliteren, een hersengebied dat sterk betrokken is bij werkgeheugen en regulatie van cognitie en emotie. Proefpersonen ontvangen tegelijkertijd tDCS en doen een cognitieve training op een werkgeheugentaak (dual N-back task), zodat tDCS een actief neuraal netwerk kan faciliteren en training-geïnduceerde neurale plasticiteit kan beïnvloeden.

In totaal hebben proefpersonen zeven aparte meetmomenten, waarvan er vijf
gepaard gaan met een bezoek aan de voor het onderzoek ingerichte ruimte op de
kazerne waar de proefpersoon werkzaam is: twee bezoeken voor de voor- en
nameting en drie bezoeken voor tDCS sessies. De twee andere meetmomenten worden
online uitgevoerd (vragenlijsten).
De toepassing van lichte stroomschokjes en tDCS zoals in dit onderzoek wordt
als veilig beschouwd. De lichte stroomschokjes zijn niet gevaarlijk en worden
per individuele deelnemer ingesteld op een intensiteit die niet als pijnlijk
wordt ervaren. Bijwerkingen van tDCS zijn vaak maar klein, bijvoorbeeld een
licht prikkelende sensatie of huidirritatie onder de elektrode tijdens het aan-
en uitzetten van het tDCS apparaat.