De Interactie van Cognitieve Controle Mechanismen en Taalbegrip: Onderzoek met Methylfenidaat

Een van de meest veelbesproken onderwerpen in psycholinguïstiek onderzoek is
momenteel de relatie tussen de algemene cognitieve controlefuncties van een
individu en taalverwerking. Echter, de onderliggende werking, met betrekking
tot wanneer en hoe cognitieve controlefuncties ingezet worden tijdens
taalverwerking, is nog steeds onbekend. Huidig ondezoek laat zien dat
cognitieve controlefuncties en taalverwerking allebei afhankelijk zijn van de
catecholamine (CA)-waarden van een individu. Wij stellen voor dat onderzoek
naar de rol van CA voor taal en cognitieve controlefuncties via een
farmacologische manipulatie zinvol is om de causale link tussen deze meest
belangrijke menselijke functies te begrijpen.

Catecholamine (CA) neurotransmitters, zoals dopamine (DA) en noradrenaline
(NA), spelen een belangrijke rol bij cognitieve functies, zoals het
werkgeheugen, inhibitie, leren en het maken van beslissingen. De vraag blijft
echter welke invloed CA precies heeft op de taalverwerking. Sommige eerdere
onderzoeken hebben aangetoond dat CA de semantische verwerking zou kunnen
verbeteren. In een recente studie vonden Tan en Hagoort (nog niet gepubliceerd)
dat CA-agonisten (d.w.z. methylfenidaat) de gevoeligheid van deelnemers voor
semantisch incongruente informatie vergroot, zelfs wanneer taalverwerking niet
als doel was gesteld. Bovendien, vonden wij dat deelnemers met een lagere
capaciteit van cognitieve controle meer baat hadden bij het ontvangen van
methylfenidaat. Deze resultaten werpen licht op de relatie tussen
taalverwerking, cognitieve controle en CA levels, maar leiden ook tot nieuwe
vraagstukken. Wij zijn bijvoorbeeld geïnteresseerd of de interactie tussen CA
en semantische verwerking taal specifiek is, of gemedieerd wordt door de
relatie tussen CA en de algemene cognitieve functies (bijv. remming van het
werkgeheugen), en of CA ook invloed heeft op andere aspecten van
taalverwerking, zoals syntactische verwerking.

In onze studie willen we de aard van de relatie tussen taalverwerking,
cognitieve controle en CA verder onderzoeken door methylfenidaat (MPH) toe te
dienen aan gezonde deelnemers. MPH is een indirecte CA-agonist die op het
moment veelvuldig wordt voorgeschreven als medicatie voor attention deficit
hyperactivity disorder (ADHD). Eerdere studies hebben aangetoond dat MPH de
extracellulaire niveaus van CA in de hersenen efficiënt kan verhogen door hun
heropname te blokkeren.

Onze primaire doelstellingen zijn: 1) het effect van CA op semantische en
syntactische verwerking tijdens zinnen lezen onderzoeken; 2) Onderzoek naar de
effecten van CA op algemene cognitieve controlefuncties met als doel om te
onderzoeken of er een causale relatie bestaat tussen cognitieve controle en
taalverwerking.
Het secundaire doel van deze studie is om de relatie tussen de MPH-effecten en
de baseline-kenmerken van individuele deelnemers verder te onderzoeken.

Deze studie gebruikt een within-subject, dubbelblind, placebo-gecontroleerd,
randomized, cross-over design dat vergelijkbaar is met een eerdere
CMO-goedgekeurde protocollen 2010/283, 2013/568 en 2015/1532. Bij iedere sessie
ontvangen de deelnemers oraal een 20 mg methylfenidaat of placebo-capsule.
Methylfenidaat is goedgekeurd voor klinisch gebruik in Nederland en het
medicijn kan veilig worden toegediend zonder enig relevant risico op ernstige
bijwerkingen. Primaire onderzoeksparameters zijn zinsbegrip-capaciteit,
aandacht en verwerkingssnelheid. Daarnaast zullen verscheidene andere metingen
plaatsvinden om de baseline-kenmerken van de deelnemers (bijvoorbeeld
werkgeheugencapaciteit en grootte van de woordenschat) en de algemene
modulatie-effecten van MPH (bijvoorbeeld hartslag, bloeddruk, subjectief
gevoel) nauwkeurig te kunnen volgen.

Niet van toepassing.

Deelnemers zullen drie keer langskomen in het onderzoekslab. Tijdens elk bezoek
zullen ze een reeks taal- en cognitieve testen moeten voltooien na ontvangst
van 20 mg methylfenidaat of placebo. In de informatiebrochure die minstens één
week voor hun eerste bezoek naar elke deelnemer wordt toegezonden, wordt hen
opgedragen zich te houden aan enkele eenvoudige beperkingen met betrekking tot
medicatie (met name het gebruik van recreatieve drugs), alcohol en drugsinname.
In de ochtend van iedere sessie moeten ze zich onthouden van roken en
stimulerende dranken. De meest voorkomende bijwerkingen van methylfenidaat zijn
hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid en angst. Echter, eerdere onderzoeken
uitgevoerd bij het DCCN (CMO2013 / 568, ABR nummer NL47166.091.13; CMO2014 /
289, ABR nummer NL49516.091.14; CMO2015 / 1532, ABR nummer NL51075.091.14)
hebben aangetoond dat een enkele dosis van 20 mg (of zelfs hoger)
methylfenidaat goed wordt verdragen door gezonde volwassenen. Gezien de
uitgebreide exclusiecriteria, screeningprocedure en constante monitoring van de
deelnemers, verwachten wij geen ernstige bijwerkingen.