De SAFE-trial: Veilige chirurgie voor glioblastoma multiforme: Wakkere hersentumoroperatie versus chirurgie onder algehele narcose. Een multicenter prospectieve gerandomiseerd gecontroleerde studie

De prognose van Glioblastoma Multiforme (GBM) betreft slechts 12-15 maanden na
chirurgie, bestraling en chemotherapie. Deze hersentumor ontstaat in de
hersenen en de eerste symptomen kunnen zijn: spraakproblemen,
verlammingsverschijnselen, hoofdpijn, gedragsveranderingen en soms epilepsie.
Studies hebben aangetoond dat de bestraling en chemotherapie een beter effect
hebben als het meeste tumor weefsel is verwijderd. Met chirurgie kan de tumor
echter nooit helemaal verwijderd worden omdat deze buiten de zichtbare
afwijkingen op de MRI-scan ook uitlopers heeft in de gezonde hersenstructuren.
De kwaliteit van leven wordt bepaald door uitvalsverschijnselen, die erger
kunnen worden door een operatie. Indien de patiënten zeer slecht uit een
operatie komen kan in veel gevallen zelfs geen nabehandeling meer worden
gegeven.
Meer dan 50% van deze tumoren bevinden zich in of nabij een z.g. functioneel
gebied. Opereren nabij een belangrijk functioneel gebied is gevaarlijk en kan
leiden tot blijvende uitvalsverschijnselen zoals een spraakstoornis en of een
halfzijdige verlamming. Gezien de meestal beperkte levensduur van deze
patiënten is dit niet wenselijk. Omdat deze gebieden tijdens een operatie onder
narcose niet precies genoeg kunnen worden onderscheiden besluit de chirurg dan
meestal om een deel van de tumor achter te laten. Dit heeft als nadeel weer dat
de prognose slechter is dan wanneer de gehele tumor verwijderd zou kunnen
worden.
Er is sterke behoefte aan een operatie techniek die het verwijderen van de
tumor kan optimaliseren/maximaliseren en tegelijkertijd de
uitvalsverschijnselen zo veel mogelijk kan voorkomen in deze groep patiënten.

Het primaire doel van deze studie is om te onderzoeken of het opereren van
GBM*s in of nabij functionele gebieden met de wakkere operatie techniek minder
neurologische uitval aanwezig is 6 weken na de operatie in vergelijking met de
operatie onder narcose. Er wordt ook onderzocht of er bij meer patiënten een
totale resectie van de tumor kan worden bereikt vergeleken met de oude techniek.
Daarnaast wordt onderzocht of de kwaliteit van leven verschilt tussen de 2
operatietechnieken na 6 weken, 3 en 6 maanden na de operatie. Ook zal het
percentage patiënten worden bepaald welke na 1 jaar nog in leven is (overall
survival), en de tijd tot dat de tumor weer gaat groeien (=progressie vrije
overleving).

Het onderzoek zal plaatsvinden in 5 neurochirurgische centra in Nederland
(ErasmusMC, UMC Utrecht, Elizabeth ziekenhuis Tilburg, MC Haaglanden den Haag,
UMCG Groningen) en 1 in België (UZ Gent). Alle centra hebben ruime ervaring met
de AC techniek. Indien patiënten met een GBM op MRI voldoen aan de inclusie
criteria, worden zij door de neurochirurg geïnformeerd over het eventueel
meedoen met de trial. De randomisatie zal plaatsvinden in Rotterdam door het
trialbureau (CTC). Na informed consent zal de patiënt te horen krijgen op de
polikliniek welke operatietechniek hij zal ondergaan. In het preoperatief
gesprek met de arts-onderzoeker zal dan precies worden uitgelegd wat er gaat
gebeuren. Preoperatief zal een volledig neurologisch onderzoek worden verricht,
een neurolinguïstische testbatterij worden uitgevoerd en kwaliteit van leven
vragenlijsten worden afgenomen. Standaard voorbereiding van de operatie, de
operatie zelf (wakker of onder narcose) en nazorg vinden plaats in de
betreffende ziekenhuizen. Daarbij wordt ook altijd een MRI verricht voor en
binnen 48 uur na de operatie. De patiënt zal vervolgens worden na behandeld met
radiotherapie en chemotherapie. Na 6 weken, 3 en 6 maanden na de operatie zal
opnieuw een volledig neurologisch onderzoek plaatsvinden en kwaliteit van
leven vragenlijsten worden afgenomen. Op 3 maanden postoperatief zal de
neurolinguïstische testbatterij opnieuw worden afgenomen. De overlevingsduur
van de patiënt wordt gedocumenteerd. Nadat alle gegevens binnen zijn zal een
statistische analyse plaatsvinden. Daarbij zal berekend worden of er voor de
primaire en secundaire uitkomstmaten significante verschillen zijn.

Een wakkere craniotomie

Metingen of onderzoeken:
- Neurologisch onderzoek (NIHSS): 15 minuten. Dat zal 4x plaatsvinden. Voor de
operatie, 6 weken, 3 maanden en 6 maanden na de operatie
- Vragenlijsten: 10 minuten. Dat zal 4x plaatsvinden. Voor de operatie, 6
weken, 3 maanden en 6 maanden na de operatie
- Neurolinguïstische testbatterij: 30 minuten. Dit zal 2x plaatsvinden. Voor de
operatie en 3 maanden na de operatie.
- MRI-scan: voor de operatie , 48 uur na de operatie, vervolgens na 3 maanden
en 6 maanden. Dit zijn MRI scans die bij de standaard behandeling altijd
gemaakt worden. Dus geen extra tijds belasting.

Mogelijke complicaties:
- een bloeding
- een infectie
- een verlamming in arm en/of been
- spraakproblemen
- epilepsie (toevallen)
- overlijden