Het effect van microbioom transplantatie op niet-alcoholische leververvetting

De meest voorkomende leveraandoening in Nederland is niet-alcoholische
leververvetting of Non-Alcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD). De definitie van
NAFLD is de aanwezigheid van leververvetting (>5%) bij beeldvorming of
histologie en de afwezigheid van secundaire oorzaken voor steatose zoals
gebruik van medicatie en overmatig alcohol. NAFLD omvat het spectrum van
eenvoudige (simpele) steatose, steatohepatitis (NASH), fibrose, tot
geassocieerde cirrose en hepatocellulair carcinoom (HCC). NAFLD is vooral
gerelateerd aan overgewicht en derhalve komt leververvetting steeds vaker voor
als gevolg van de zogenaamde Westerse levensstijl: ongezonde, hoogcalorische
voeding en weinig lichaamsbeweging. Naast effect op de lever zelf, is NAFLD ook
gerelateerd aan een verhoogde kans op krijgen van metabole (zoals
insuline-resistentie en type 2 diabetes mellitus) en cardiovasculaire
aandoeningen. Ondanks de hoge prevalentie is er nog geen geregistreerde
behandeling.
De darmflora of microbioom speelt een belangrijke rol in het ontstaan en
onderhouden van diverse aandoeningen, inclusief NAFLD. Via de poortader staat
de lever direct in contact met door het darmmicrobioom geproduceerde producten
zoals toxines (lipopolysacchariden), enzymen (methylaminen), alcohol en vrije
vetzuren (acetaat, propionaat en butyraat). Deze producten leiden tot een
stapeling van triglyceriden, ontstekingsprocessen en oxidatieve stress in de
lever met beschading van de hepatocyten als gevolg.
Recent is aangetoond dat de eigenschappen van het darmmicrobioom overdraagbaar
zijn: steriele slanke muizen die het microbioom van obese muizen kregen
toegediend werden dikker dan de muizen die het microbioom van slanke muizen
kregen toegediend. Onderzoek in mensen met overgewicht die het fecaal
microbioom van slanke mensen kregen toegediend liet zien dat de gevoeligheid
van de lever voor insuline verbeterde.

Het doel van het onderzoek is om het effect van transplantatie van het
darmmicrobioom van slanke mensen naar mensen met overgewicht en NAFLD op de
hoeveelheid levervet te meten middels MRI. Secundaire uitkomsten zijn gewicht,
middelomvang, bloeddruk, metabole parameters (incl. glucose, cholesterol,
betacelfunctie en insulinegevoeligheid), darmmicrobioom, galsamenstelling,
objectieve en subjectieve stress en leverenzymen.

Enkel centrum dubbel-blind gerandomiseerd placebo-gecontrolleerd onderzoek.

Deelnemers worden gerandomiseerd voor infusie van allogene (slanke donor) of autologe (eigen) darmmicrobioom via een canule in de dunne darm op 3 tijdstippen, namelijk op 0, 3 en 6 weken.

Het onderzoek bestaat uit een vijftal bezoeken aan het LUMC, waarvan 1
screening, 3 bezoeken met microbioomtransplantatie en betacelfunctietesten van
ca. 4 uur en 2 MRI-metingen, waarvan 1 wordt verricht voorafgaand aan de eerste
microbioomtransplantatie en betacelfunctietest. Bij het MRI-onderzoek moeten de
deelnemers gedurende ca. een half uur stil liggen in een MRI. Daarnaast is het
de bedoeling dat deelnemers enkele malen hun ontlasting opvangen en laten
ophalen of meebrengen. De microbioomtransplantatie wordt uitgevoerd middels een
gastroscopie, de deelnemers kunnen hiervoor sedatie krijgen zodat zij weinig
tot niets van het onderzoek meekrijgen. Tijdens de microbioomtransplantatie,
worden duodenumbiopten genomen, dit is pijnloos, echter heeft wel klein
bloedingsrisico (<0.01%). Er wordt 5 maal bloedafgenomen via een infuus,
plaatsing hiervan kan gevoelig zijn en leiden tot een bloeduitstorting.