The rol van de fecale mesalazine (5-ASA) concentratie in therapeutic drug monitoring bij colitis ulcerosa: een pilot studie.

Oraal 5-aminosalicylzuur (5-ASA) is een effectief en veel gebruikt medicijn
voor colitis ulcerosa (CU). De precieze werking is onbekend maar lijkt met name
topicaal in de darmmucosa in plaats van systemisch. De concentratie van 5-ASA
(en de inactieve metaboliet N-Ac-5-ASA) kan gemeten worden in de plasma en
urine, maar dit reflecteert de systemische uptake en niet de blootstelling van
het medicijn aan de darmwand. Enkele studies suggereren dat de concentratie van
de darmmucosa hoger is in patiënten met klinische remissie in vergelijking met
patienten met actieve CU. Opvallend is er geen data bekend over fecale excretie
van 5-ASA of N-Ac-5-ASA in CU patienten en gezonde vrijwilligers. Wij willen de
fecale excretie van 5-ASA meten en onderzoeken of er een relatie is tussen de
ernst van de CU. Het is mogelijk dat de fecale 5-ASA concentratie een marker
kan zijn ten behoeve van therapeutic drug monitoring bij de 5-ASA behandeling
bij patiënten met CU. Het is dan mogelijk om per individu te dosering,
frequentie en toedoening van 5-ASA te optimaliseren.
Tevens zullen we de samenstelling van de bacteriële darmflora van de CU
patiënten bepalen om meer inzicht te krijgen in het metabolisme van medicijnen,
zoals 5-ASA, door de eigen microbioom.

Het hoofddoel van de studie is om te onderzoeken of de fecale 5-ASA
concentratie correleert met de ziekteactiviteit van de CU en reactie op 5-ASA
therapie. De secundaire doelen zijn om te bepalen of de fecale N-Ac-5-ASA
concentratie, mucosale 5-ASA concentratie en urine 5-ASA concentratie met
elkaar correleren en met de reactie op 5-ASA behandeling bij CU patienten. We
vergelijken tevens de inter- en intra-individuele variatie van de concentratie
van 5-ASA in de feces en bepalen de bacteriële flora in feces en mucosa.

Observationele cohort studie.

Het sparen van ontlasting op drie opeenvolgende dagen en 24 uur lang urine is
de belasting voor de patiënt. Patiënten die geen Pentasa 3 gram per dag
gebruiken maar een ander oraal 5-ASA preparaat of een andere dosis zullen
worden omgezet naar Pentasa 3gram/dag gedurende 2 weken voorafgaand aan de
endoscopie: dit neemt geen extra risico's met zich mee maar zou de patiënt als
enige belasting kunnen ervaren. Het enige risico voor de patient is dat tijdens
zijn endoscopie 4 extra biopten worden afgenomen. Het risico van een biopsie op
complicatie, zoals bloeding of operatie, is klein, namelijk 1:1000. De
complicaties zijn tevens vaak direct endoscopisch te behandelen.