Parodontitis als mogelijke vroege risico-indicator voor diabetes mellitus, hart- en vaatziekten, metabool syndroom en obstructief slaapapneu syndroom.

Diabetes Mellitus (DM), hart- en vaatziekten (HVZ), metabool syndroom (MetS) en
obstructief slaapapneu syndroom (OSAS) behoren in de Westerse wereld tot de
belangrijkste gezondheidsproblemen. Door de afwezigheid van klachten gedurende
de beginfase worden ze vaak pas jaren later gediagnosticeerd. Vanwege deze late
diagnose zijn er al vaak vitale processen onherstelbaar beschadigd, met
geregeld ernstige of zelfs fatale complicaties tot gevolg.

Veel studies hebben een associatie tussen orale aandoeningen en DM en/of HVZ
aangetoond. Hiervan is parodontitis de meest geobserveerde aandoening.
Parodontitis is een multifactoriële chronische destructieve ontsteking van het
steunweefsel rond gebitselementen. Omdat parodontitis mogelijk een complicatie
van DM en HVZ is, vanwege de verhoogde vatbaarheid voor infecties, zou de
aanwezigheid van parodontitis op die manier kunnen fungeren als een vroege
aanwijzing. Daarnaast is het ook bekend dat parodontale ontsteking de metabole
regulatie en het risico op HVZ negatief kan beïnvloeden.

Een aantal studies hebben ook een associatie aangetoond tussen parodontitis en
MetS. De prevalentie van MetS in patiënten met parodontitis was hoger dan bij
controles. Daarnaast is MetS vooral geassocieerd met ernstige parodontitis. De
associatie tussen parodontitis en OSAS is minder aangetoond. Echter is er wel
een plausibele associatie aangetoond tussen parodontitis en obstructief slaap
apneu (OSA).

Door de brede overlap van gemeenschappelijke biomarkers zullen in deze
studiepatiënten met en zonder parodontitis gescreend worden voor bepaling van
de prevalentie van prediabetes en diabetes, 10-jaars risico op hart- en
vaatziekten, het metabool syndroom en het obstructief slaapapneu syndroom. De
screening is gebaseerd op klinische metingen, vragenlijsten en specifieke
bloedmarkers.

Een eerder gepubliceerde pilot paper van onze onderzoeksgroep toont de
uitvoerbaarheid en het resultaat van de screening voor (pre)DM; van de
patiënten met ernstige parodontitis hadden 18.1% DM, vergeleken met 9.9% in
patiënten met gering/matige parodontitis en 8.5% in patiënten zonder
parodontitis.

Naast bloed is ook een mondspoeling een alternatief om biomarkers voor DM, HVZ
en MetS te meten in patiënten . Omdat de vingerprik voor veel
mondzorgpraktijken niet weggelegd is, zou een non-invasieve, snelle
mondspoeling van 30 seconden een goed en uitvoerbaar alternatief kunnen zijn
voor het screenen van biochemische markers tijdens een bezoek.

Vanuit hetzelfde mondspoelmiddel kan ook het orale microbioom bepaald worden.
Speeksel bevat micro-organismen. Het speekselmicrobioom kan - als vingerafdruk
/ ziektepatroon - erg nuttig kan zijn voor het bepalen van de normale en
afwijkende mond-microbiologische samenstelling.

Het huidige onderzoek is gericht op het vroeg opsporen van diabetes en hart- en
vaatziekten; kennis over het orale microbioom is dan ook essentieel. In het
huidige project kunnen we relatief eenvoudig met behulp van een mondspoelsel de
orale microbioomsamenstelling onderzoeken, en correleren aan de lichamelijke en
biochemische gegevens die we al van de patiënt weten. Deze kennis zal bijdragen
aan oplossingen om een normaal en functioneel oraal microbioom te verkrijgen
bij systemische aandoeningen, zoals DM, HVZ en MetS.

Na het screenen voor bovengenoemde ziekten, zullen de patiënten met
parodontitis opnieuw benaderd worden tijdens een follow-up om te onderzoeken of
zij wel/niet de huisarts hebben bezocht indien dat werd geadviseerd. Ook zullen
we de variatie in uitkomsten van de parodontale behandeling onderzoeken en
kijken of deze beïnvloed zijn door biochemische markers (vanuit bloed en het
mondspoelsel) en door bepaalde patronen in het oraal microbioom (vanuit het
mondspoelsel).

Het doel van de studie is om te screenen op prediabetes, diabetes, een verhoogd
10-jaars risico op hart- en vaatziekten, metabool syndroom en een verhoogd
risico op obstructief slaapapneu syndroom bij patiënten met en zonder
parodontitis.

Cross-sectioneel en follow-up

De extra belasting voor alle proefpersonen zijn twee vragenlijsten, meting van
de bloeddruk, lengte, gewicht, buikomtrek, nekomtrek, mondspoeling van 30
seconden en een venapunctie of vingerprikprocedure. De risico's, die aan
deelname verbonden zijn, zijn verwaarloosbaar.
Een mogelijk voordeel door deelname aan dit onderzoek is het detecteren van een
verhoogde kans op prediabetes, diabetes, hart- en vaatziekten, metabool
syndroom, obstructief slaapapneu syndroom. Patiënten zullen hiervoor verwezen
worden naar hun huisarts voor verdere diagnose en behandeling.