Verkalking als vroege maat van vaat-en orgaanschade bij systemische sclerose (SSc)

Systemische sclerose (SSc) is een zeldzame, progressieve auto-immuun ziekte
welke gekenmerkt wordt door ernstige vasculopathie. Dit leidt tot inwendige
complicaties en voortijdige sterfte, voor welke behandelingsopties beperkt
zijn. Spastische aanvallen van de slagaders in de vingers, bekend als Raynaud
fenomeen, zijn meestal het eerste symptoom.
Vervolgens ontstaat steeds meer onomkeerbare schade aan inwendige organen en de
huid als gevolg van onderliggende fibrotische processen. Het is daarom van
belang pathofysiologische trajecten te bestuderen en mogelijke biomarkers te
selecteren, welke voorafgaan aan complicaties en gemakkelijk kunnen worden
geïdentificeerd en mogelijk vroeg kunnen worden aangepakt in het beloop van de
ziekte.
Patiënten met SSc zijn gevoelig voor verkalking van de huid (calcinosis cutis).
Actieve kalkafzettingen kan zich niet alleen in de huid van patiënten met
klinisch overduidelijke calcinosis cutis manifesteren, maar ook in SSc
patiënten zonder overduidelijke calcinosis. Aangezien verkalking sterk
geassocieerd is met lokale ontsteking, kan het zeer goed optreden in inwendige
organen en fungeren als een vroege voorspeller van SSc-gerelateerde
complicaties.

1. om de hoeveelheid serum T50 in SSc patiënten te vergelijken met gezonde
leeftijd en geslacht gematchte controles;
2. om de hoeveelheid serum T50 in SSc patiënten met overduidelijke calcinosis
cutis te vergelijken ten opzichte van leeftijd en geslacht gematchte SSc
patiënten zonder overduidelijke calcinosis cutis;
3. om andere serummarkers van het proces van verkalking in SSc patiënten te
vergelijken met gezonde leeftijd en geslacht gematchte controles en leeftijd en
geslacht gematchte SSc patiënten zonder overduidelijke calcinosis cutis;
4. serum T50 en andere serummarkers van het proces van verkalking vergelijken
met bekende markers van het onderliggende ziekteproces;
5. vergelijking van serum T50 met niet-invasieve merkers van micro- en
macrovasculopathie in patiënten met SSc;
6. vergelijking van serum T50 met SSc gerelateerde huid en inwendige organen
complicaties;
7. expressie van markers die betrokken zijn bij het proces van verkalking in
huid nagaan via immunohistochemie;
8. nagaan of AGEs/HMGB1-RAGE interacties leiden tot verhoogde IFN-1
hoeveelheden en profibrotische en osteogene differentiatie van fibroblasten
geïsoleerd uit huidbiopten;

Substudie:
9. de haalbaarheid van de beeldvorming van het actieve verkalkingsproces
nagaan met behulp van 18F-NaF PET/CT scans bij patiënten met SSc.

Cross sectionele case control studie.

Er zal worden getracht de patiënten eenmalig in ons centrum uit te nodigen.
Bloedafnames zullen worden gecombineerd met de afnames in de praktijk om de
patiënten zo min mogelijk te hoeven belasten met venapuncties. Patiënten zullen
worden blootgesteld aan twee 3 mm punch huidbiopten (na lokale verdoving) van
de aangedane huid, in het perilesionale gebied en twee 3 mm punch huidbiopten
van de niet aangedane huid. We willen de locatie van het biopt laten afhangen
van de aanwezigheid van scleroderme afwijkingen danwel calcinisos cutis bij
klinische beoordeling. De wondjes zullen genezen als kleine, ongeveer 1-2 mm
doorsnede, littekens. Een zeer klein risico is dat het wondje blijft bloeden,
waarna het gehecht moet worden. Echter, deze procedure wordt uitgebreid
verricht bij patiënten met SSc.
De CT-scan vertegenwoordigt een lage dosis stralingsbelasting. In totaal is
deze belasting 5,7 mSv. Dit is evenveel als een intercontinentale vlucht. De
18F-NaF-tracer wordt intraveneus geïnjecteerd, en zeer zelden treedt hierbij
een bloeding op.
Mogelijke afwijkingen die worden gevonden met deze onderzoeken worden
medegedeeld aan de patiënt en de behandelende arts.

Voordelen: deze onderzoeken kunnen andere ziekten onthullen, zoals
maligniteiten in een vroeg stadium, alsmede een uitgebreide evaluatie van de
staat van hun ziekte, waardoor eerder behandeling kan worden gegeven en
mogelijk tot een beter resultaat lijdt.