high risk HPV detectie vanuit urine en zelfafnameset (ZAS) als patiëntvriendelijk alternatief voor baarmoederhalsuitstrijken

Vanaf 2017 is het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker vernieuwd in
Nederland. In het vernieuwde bevolkingsonderzoek (BVO) wordt getest op
aanwezigheid van humaan papillomavirus (HPV) en niet meer direct naar
baarmoederhalscellen gekeken middels microscopie (uitstrijkje). Een HPV-test
(DNA gebaseerde test) is beter in het opsporen van afwijkingen aan de
baarmoederhals. Hierdoor worden meer vrouwen met voorstadia van kanker
opgespoord. Niet iedere vrouw vindt het prettig om een uitstrijkje te laten
maken bij een arts of doktersassistent. De zelfafnameset (ZAS) is speciaal
bedoeld om ook deze groep vrouwen te bereiken en op die manier in een vroeg
stadium afwijkingen of kanker op te sporen. De ZAS wordt momenteel dus al
gebruikt voor HPV detectie in het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker
en is dus een geaccepteerde methode (P. Ketelaars et al. 2017, M. Leinonen et
al. 2018). Het is nog onduidelijk wat de waarde van de ZAS en urine is voor
toekomstig gebruik door vrouwen die in het ziekenhuis bij de gynaecoloog komen
en een uitstrijk moeten laten maken. Urine biedt als het ware de meest
patiëntvriendelijke manier van monsterafname. We weten alleen niet met hoeveel
urine, met welke opwerkingsmethode en detectiemethode we de meeste optimale
detectie van HPV krijgen (A. Vosters et al. 2014, A. Leeman et al. 2017, S. Van
Keer et al. 2017).
Daarom vragen we de geselecteerde HPV-positieve patiënten (niet-zwangere
vrouwen vanaf 18 jaar) bij hun bezoek aan de gynaecoloog om, ter plaatse, 2
maal een ZAS af te nemen en de eerste fractie van de urine op te vangen zodat
we deze monsters op verschillende tijdstippen kunnen onderzoeken op HPV
aanwezigheid. De urine kan worden opgevangen met het Colli pee systeem, dit
systeem maakt het mogelijk om heel eenvoudig de eerste fractie van de geplaste
urine in een buis op te vangen. Het resultaat van de uitstrijk die gemaakt
wordt door de gynaecoloog bij deze vrouwen dient als gouden standaard. De ZAS
en/of urine zou in de toekomst ingezet kunnen gaan worden bij vrouwen met een
indicatie voor een uitstrijk t.b.v. HPV DNA of RNA detectie. Thuisafname lijkt
de toekomst te gaan worden, maar de rol hiervan bij (poli)klinische patiënten
moet nog nader onderzocht worden.

Hoe doel van deze technische feasibility studie is om te onderzoeken met welke
HPV detectiemethoden de ZAS te combineren is en met welke methode de beste
resultaten verkregen worden. Daarnaast onderzoeken we hoe stabiel HPV DNA en
RNA op de ZAS is. Het is namelijk nog niet duidelijk hoe snel vrouwen de ZAS
terugsturen naar het screeningslaboratorium en wat het effect is op het
aantonen van HPV en dus de betrouwbaarheid van de test.

1) Onderzoeken of HPV DNA en/of RNA aantoonbaar is op de ZAS op tijdstippen T=0
en 4 dagen na afname (vaststellen of HPV DNA/RNA op
de ZAS afbreekt in de tijd).
2) Onderzoeken met welke HPV detectiemethoden de ZAS te combineren is en welke
methode dan de beste resultaten oplevert t.o.v. de
afgenomen uitstrijk (gouden standaard).
3) Onderzoeken of urine bruikbaar is voor HPV DNA en/of RNA detectie door
verschillende isolatiemethoden en HPV detectiemethoden met
elkaar te vergelijken.

Kleine technische feasibility studie om verschillende parameters; 1) sample
materiaal, 2) isolatie methoden en 3) HPV detectie methoden te onderzoeken. GYN
includeert vrouwen en geeft ZAS en Colli pee systeem. Patiëntmaterialen zullen
worden geanonimiseerd voor de onderzoeker. Onderzoeker ziet enkel materialen
genummerd van 1 tot 10. GYN kan uitslagen herleiden naar patiënten. De patiënt
krijgt enkel terugkoppeling van GYN over de diagnostische uitstrijk.
Onderzoeksresultaten zullen geanonimiseerd teruggekoppeld worden naar de
onderzoeksgroep.
Inclusie van vrouwen stopt als we van 10 vrouwen zowel ZAS als urine materiaal
hebben verzameld. Als een vrouw geen urine inlevert dan includeren we de ZAS
materialen van die vrouw wel. Er worden dan dus mogelijk meer dan 10 vrouwen
geïncludeerd. Als een vrouw zich terug trekt uit de studie dan betekent dat de
onderzoekers die materialen of al gegenereerde data excluderen.

-