De (kosten)effectiviteit van Blended en Onbegeleide online Mindfulness-based Cognitieve Therapie versus gebruikelijke zorg voor patiënten met kanker: het BUDDY project.

Rationale/achtergrond: Ongeveer één derde van de mensen die kanker krijgen,
heeft last van aanzienlijke psychische klachten. Uit eerder onderzoek weten we
dat Mindfulness Based Cognitieve Therapie (MBCT) psychische klachten bij kanker
kan verminderen. Daaruit bleek ook dat het voor veel mensen met kanker lastig
is om acht keer naar een MBCT-groepsbijeenkomst op locatie te komen, vanwege
onder andere de ziektelast, behandelafspraken, verminderde mobiliteit en
vermoeidheid. Daarnaast bleek dat MBCT in de vorm van een app - onder
begeleiding van een mindfulness trainer - helpt voor mensen die thuis op hun
eigen tempo in hun eigen omgeving mee willen doen. Het contact met
medepatiënten werd echter gemist en zorgde voor vroegtijdig stoppen met de
MBCT. Om die reden gaan we onderzoeken of MBCT effectief kan zijn als we
groepsbijeenkomsten en online trainingen combineren in een blended vorm van
MBCT. Ook zullen we een volledige online app ontwikkelen met automatische
feedback (unguided online).

Hypotheses: We verwachten dat blended en unguided MBCT effectief zijn in het
verbeteren van de psychologische distress en secudnaire (positieve) parameter,
in vergelijking met gebruikelijke zorg. Daarnaast verwachten we dat beide
interventies kosteneffectief zijn in vergelijking met gebruikelijke zorg en dat
de unguided online interventie in vergelijking met de blended interventie meer
kosteneffectief zal zijn. De analyses rondom potentiële moderators van de
behandeling zijn exploratief. Tenslotte verwachten we dat zowel mindfulness als
zelf compassie geïdentificeerd kunnen worden als werkingsmechanisme van de
interventie.

Dit onderzoek richt zich eerst op het ontwikkelen van twee varianten van MBCT
(blended en unguided online). Vervolgens worden de klinische en
kosteneffectiviteit van twee varianten van MBCT (blended en unguided online)
met de gebruikelijke zorg vergeleken. Daarnaast worden de onderliggende
werkingsmechanismen van de MBCT onderzocht.

Deze studie bestaat uit een Randomized Controlled Trial (RCT) met drie
verschillende interventies: blended MBCT, unguided online MBCT of de
gebruikelijke zorg. Bij de baseline worden deelnemers geloot in een van de
interventies. Na drie maanden gebruikelijke zorg worden de deelnemers uit de
groep van de gebruikelijke zorg alsnog of blended of unguided online MBCT
aangeboden.

Voor de start van de RCT wordt er een exploratieve, mixed-methods pilotstudie
uitgevoerd waarbij 24 patiënten gerandomiseerd worden in de blended of unguided
online interventie. Tijdens de pilot wordt gebruik gemaakt van vragenlijsten
voor en na deelname, en semi-gestructureerde interviews. Op basis van de pilot
worden beide interventie (blended en unguided online) verbetered voor de RCT.

Wat houdt mindfulnesstraining in? In een mindfulnesstraining leert u om meer aanwezig te zijn in het hier en nu, op een vriendelijke en niet-oordelende manier. De volgende thema>s komen in een mindfulness training aan de orde: • Bewust worden van lichaam, ademhaling, gedachten en gevoelens. • Omgaan met obstakels. • Leren herkennen van automatische reactiepatronen. • Op een behulpzamere manier leren omgaan met lastige situaties • Met aandacht communiceren. • Beter zorgen voor jezelf. Een mindfulnesstraining duurt 8 weken, elke week staat er één bepaald thema centraal. Daarnaast wordt u gevraagd thuis dagelijks aandachtsoefeningen te doen, die ongeveer 30-45 minuten in beslag nemen. In dit onderzoek zullen twee vormen van mindfulnesstraining onderzocht worden. De eerste vorm is een >blended> mindfulnesstraining, waarbij de eerste, vijfde en achtste sessie in een groep zullen plaatsvinden, begeleid door een gekwalificeerde mindfulness trainer. Deze bijeenkomsten duren 2.5 uur, en zullen gegeven worden op verschillende locaties in Nederland. De overige sessies zijn online, waarbij u wekelijkse e-mail contact heeft met uw trainer. De tweede vorm van mindfulnesstraining is onbegeleid. Bij deze variant is de training helemaal online, zonder begeleiding van een mindfulness trainer. U volgt alle sessies zelfstandig online, op een moment dat het u uitkomt. Deze twee vormen van mindfulness worden vergeleken met de gebruikelijke zorg.

Aan dit onderzoek zijn geen directe risico*s verbonden. In de training wordt
een deelnemer uitgenodigd om stil te staan bij hun ervaringen, of deze nu
prettig of onprettig zijn. Dit kan tot gevolg hebben dat een deelnemer zich
meer bewust wordt van lastige gevoelens, zoals angst of verdriet, en daar
tijdelijk meer last van kan hebben. De meeste mensen merken na verloop van tijd
dat zij door het zich meer bewust te worden juist beter kunnen omgaan met de
klachten. Als een deelnemer zich zorgen maakt of veel moeite heeft met de
training kan diegene dit altijd bespreken met de trainer of behandelend arts.
Als een deelnemer lichamelijke klachten krijgt waardoor diegene de sessies niet
meer kan volgen of als diegene niet meer mee wilt doen aan het onderzoek, kan
diegene contact opnemen met de onderzoeker. Zowel het volgen van de
mindfulnesstraining, als het invullen van de vragenlijsten en het meedoen aan
de interviews zullen uiteraard tijd en inzet vragen van de deelnemer. Ook
kunnen de vragenlijsten soms confronterend zijn.