Bètacel imaging bij type 1 diabetes met stabiele vrijwel normale en onstabiele glucose regulatie met behulp van PET

De veranderingen van de hoeveelheid bètacel-massa bij diabetes is nog steeds
niet volledig duidelijk. Tot voor kort werd nog gedacht dat het ziektebeeld van
type 1 diabetes (T1D) verklaard kon worden door de sterfte van het totale
aantal bètacellen als resultaat van de auto-immuun aanval. Recent onderzoek
toonde echter aan dat een aanzienlijke hoeveelheid bètacellen de auto-immuun
aanval kan overleven. Dit zou kunnen betekenen dat een deel van de bètacellen
de aanval overleeft, maar dat er partieel of compleet functieverlies optreedt.
De ratio functionele en dysfunctionele bètacellen zou dus een belangrijke rol
kunnen spelen bij de mate van glycemische regulatie bij T1D patiënten. Met
behulp van deze studie willen wij meer kennis verkrijgen door residuele bètacel-
massa te bepalen in T1D patiënten met zowel stabiele vrijwel normale
glucoseregulatie alsook met instabiele glucoseregulatie. Tijdens dit onderzoek
bepalen wij de bètacel-functie door het afnemen van een maaltijdstimulatietest
en de bètacel-massa met behulp van een PET/CT scan. Deze resultaten kunnen wij
gebruiken om een beter beeld te krijgen of de mate van glycemische regulatie
hoofdzakelijk afhangt van de totale hoeveelheid bètacellen (bètacel-massa) of
van de bètacel-functie. Deze studie kan leiden tot nieuwe inzichten die kunnen
helpen bij de ontwikkeling van innovatieve behandelingen gericht op het
verbeteren van de bètacel-functie, wat kan leiden tot de verbetering van de
glycemische regulatie en kwaliteit van leven voor de patiënt.

Het primaire doel van de studie is om de bètacel-massa te bepalen (m.b.v.
Ga-68-exendin PET) in type 1 diabetes patiënten met stabiele vrijwel normale
glucoseregulatie en instabiele glucoseregulatie, om een beter begrip te krijgen
van de relatie tussen residuele bètacel-massa en glycemische regulatie.

T1D patiënten met stabiele vrijwel normale glucoseregulatie en instabiele
glucoseregulatie zullen gerekruteerd worden bij de diabetes polikliniek van het
Radboudumc in samenwerking met de afdeling Interne Geneeskunde. Additioneel
kunnen er advertenties geplaatst worden op de websites en sociale media van het
Radboudumc en Diabetesfonds (en andere diabetes-gerelateerde websites:
eendiabetes en diabetestype1).
Bij het eerste bezoek aan de afdeling Radiologie en Nucleaire Geneeskunde van
het Radboudumc wordt de screening uitgevoerd. Bij de screening wordt er kort
lichamelijk onderzoek door een gekwalificeerde arts uitgevoerd, tevens wordt er
een maaltijdstimulatietest gedaan waarbij er op een aantal tijdstippen bloed
wordt afgenomen (via infuus) voor de bepaling van een aantal specifieke
labwaarden (C-peptide, insulin, glucose, HbA1c, creatinine, ALAT, ASAT). Tevens
worden er 2 bloedmonsters afgenomen bij de screening voor fenotypering van de
groepen patiënten met type 1 diabetes.
Tijdens het tweede bezoek aan de afdeling Radiologie en Nucleaire Geneeskunde
zal een PET/CT scan gemaakt worden. Na een vastenperiode van 4 uur zal er 75
MBq Ga-68-exendin worden toegediend. De scan zal na een incubatietijd van 1 uur
gemaakt worden. Voor een periode van 7 dagen voor de scan worden er
glucoseprofielen verkregen door continuous glucose monitoring (CGM), dit wordt
gedaan met behulp van een eenmalige plaatsing van een sensor die glucose
subcutaan meet. Deze glucoseprofielen leveren belangrijke informatie op over de
metabole regulatie van de patiënt en zullen daardoor zeer waardevol zijn voor
deze studie.

De proefpersonen zullen de afdeling Radiologie en Nucleaire Geneeskunde
tweemaal bezoeken. Tijdens beide bezoeken zal bloed intraveneus afgenomen
worden met behulp van een infuus, wat het aantal venapuncties zal reduceren. De
plaatsing van het infuus kan zorgen voor een kleine kans op kneuzing, pijn en
ontsteking op de plaats van het infuus. Tijdens het tweede bezoek zal er een
enkele injectie worden gegeven met 75 MBq Ga-68-NODAGA-exendin-4. Dit
radiofarmacon kan theoretisch leiden tot misselijkheid en hoofdpijn, zoals
aangegeven is bij (veel hogere) doses of Byetta in therapeutische studies. Dit
is echter niet waargenomen bij studies gericht op beeldvorming. In enkele
gevallen is er lage bloeddruk en lage glucosewaarden beschreven bij het gebruik
van therapeutische of hogere doses van Byetta. Ondanks deze lage glucosewaarden
alleen gezien werden bij overdosering van Byetta, zullen de proefpersonen goed
gemonitord worden. Tussen deze bezoeken zal voor een periode van 7 dagen de
glucosewaarden bepaald worden door middel van continuous glucose monitoring.
Dit vraagt om een eenmalige plaatsing van een subcutane sensor die veelvuldig
gebruikt wordt bij diabetes patiënten. Proefpersonen ondervinden verder geen
hinder van deze sensor wat betreft douchen, zwemmen, et cetera.
Tijdens deze studie dienen we 75 MBq Ga-68-NODAGA-exendin-4 toe, waardoor geen
(ernstige) ongewenste voorvallen verwacht worden. De totale verwachte
stralingsdosis verkregen door toediening van 75 MBq Ga-68-exendin en de
gemaakte CT-scan zal uitkomen op 3.7 mSv. De blootstelling aan straling wordt
daardoor bestempeld met minimaal tot weinig. Ondanks deze vereiste
stralingsdosis levert deze non-invasieve methode een sensitieve en bètacel-
specifieke visualisatie van de bètacellen op en biedt de mogelijkheid tot het
kwantificeren van de bètacel-massa in patiënten. Het gebruik van deze methode
kan helpen bij het verkrijgen van meer informatie omtrent de pathofysiologie
van T1D en zou uiteindelijk gebruikt kunnen worden bij het selecteren van
specifieke patiënten voor toekomstige behandelingsopties. De proefpersonen
zullen niet direct voordeel hebben van deze studie.