Fecale microbiota transplantatie om restfunctie van de beta cell te herstellen in mensen met lang-bestaande type 1 diabetes

Type 1 diabetes ontstaat doordat het immuunsysteem de cellen die insuline maken
(betacellen in de alvleesklier) vernietigd. Op dit moment is er geen enkele
behandeling beschikbaar om het ziekteproces van type 1 diabetes mellitus om te
keren. Dit betekent voor nu dat mensen met type 1 diabetes hun hele leven
insuline moeten gebruiken. Dit is heel erg belastend, en kan zeer vervelende
gevolgen hebben in de vorm van hypo*s en op latere termijn diabetescomplicaties
(vooral in ogen, nieren, zenuwen en bloedvaten).

Er is recent ontdekt dat bijna alle mensen met type 1 diabetes een heel klein
beetje insuline blijven maken. Dit is goed nieuws, want hierdoor is het
misschien mogelijk de resterende cellen die nog insuline maken te herstellen en
uit te breiden. We zijn er ook achter gekomen dat de darmflora waarschijnlijk
bij draagt aan de afweerreactie tegen insuline producerende cellen die leidt
tot het ontstaan van type 1 diabetes. De darmflora produceert hierbij stoffen
die met het immuunsysteem *praten*. Wat we nog niet weten is of de darmflora
een rol speelt bij het behouden van de restfunctie van beta cellen. Dit is heel
erg belangrijk om te achterhalen omdat mensen met een behouden restfunctie veel
minder hypo*s krijgen en minder diabetes complicaties ontwikkelen.

Recent hebben wij ontdekt dat een zogenaamde fecale microbiota transplantatie
(FMT), waarbij bacteriën uit ontlasting met een dun slangetje via de neus
worden overgebracht de resterende insuline productie kan behouden in recent
ontstane type 1 diabetes. Een verassende ontdekking hierbij was dat
transplantatie van eigen micro-organismen van de dikke darm naar de dunne darm
via het neusslangetje nog beter werkte dan transplantatie van micro-organismen
van gezonde vrijwilligers. Deze ontdekking is zeer veelbelovend om een echte
behandeling van type 1 diabetes te ontwikkelen en verdient vervolgonderzoek.

In de FMT-restore-DM1 studie willen we daarom twee belangrijke dingen
uitzoeken. Ten eerste willen we weten of FMT-behandeling ook werkt in mensen
met langer bestaande type 1 diabetes. Ten tweede willen we weten of het
gebruiken van micro-organismen van mensen die veel eigen insuline blijven
produceren terwijl ze type 1 diabetes hebben, nog beter werkt dan
transplanteren van eigen micro-organismen van dikke naar dunne darm. Het idee
hierbij is dat mensen met type 1 diabetes via hun darmflora aan elkaar een
sterk behouden restfunctie kunnen doorgeven. Het ultieme doel hierbij is meer
restfunctie, minder hypo*s en minder diabetescomplicaties te verkrijgen in
mensen met type 1 diabetes.

Het doel van dit onderzoek is te achterhalen of een fecale microbiota
transplantatie (FMT) de eigen insuline productie weer kan herstellen, en de
afweercellen die de bètacel aanvallen in type 1 diabetes mellitus tot rust
kunnen brengen.

We vergelijken hierbij transplantatie van fecale microbiota van de dikke darm
naar de dunne darm (waar training van het immuunsysteem plaatsvindt), waarbij
we eigen (autologe) microbiota vergelijken met microbiota van mensen met type 1
diabetes en sterk intacte eigen insuline productie.

Dubbel-blinde gerandomiseerde clinische studie. Na een run-in periode van 6
maanden, waarin het beloop van de lichaamseigen insuline producutie wordt
geschat, ondergaan deelnemers na randomisatie drie fecale microbiota
transplantaties (FMT) via de dunne darm met een duodenumsonde met een interval
van 2 maanden. Vooraf aan de eerste FMT ondergaan alle deelnemers een
duodenumbiopt (middels gastroscopie). Over anderhalf jaar ondergaan deelnemers
vier studie bezoeken waarbij feces, urine, bloed en een maaltijd test voor
lichaamseigen insuline productie worden verricht (bij -6 maanden, 0 maanden, 6
maanden en 12 maanden).

Fecale microbiota transplantatie van dikke naar dunne darm: waarbij eigen (autologe) met donor (allogene) microbiota worden vergeleken

De FMT-behandelingen waartussen geloot wordt kunnen ertoe leiden dat het
lichaam zelf weer meer eigen insuline gaat produceren. De kans is echter groot
dat de deelnemers daar in uw dagelijks levens nog weinig van zullen merken, en
dat deze bevinden vooral een belangrijk vertrekpunt zijn voor vervolgonderzoek
waarbij we de meest veelbelovende bacteriën isoleren en in hogere doseringen
gaan toedienen aan mensen met type 1 diabetes (als een zogenaamd probioticum).
Deelname levert daarom een belangrijke bijdrage aan meer kennis over de
behandeling type 1 diabetes mellitus. Wij denken daarom dat de potentiële
nadelen van het onderzoek opwegen tegen de potentiële voordelen.

Nadelen van meedoen aan het onderzoek kunnen zijn:
- Voor de bloedafnames is het noodzakelijk nuchter te zijn. Hiervoor is goede
voorbereiding noodzakelijk om het risico op hypo's zo klein mogelijk te maken.
Gelukkig is met de continue glucose monitoring die tegenwoordig de standaard is
het risico op onvoorziene hypoglykemiën aanzienlijk afgenomen.
- In de vragenlijst stellen wij een aantal vragen over diabetescomplicaties.
Dit kunnen deelnemers als confronterend ervaren.
- De gastroscopie is een onaangenaam, maar kort onderzoek (5-10 minuten), dat
bij goed nuchter zijn ook zeer veilig is.
- Voor sommige mensen kan het inleveren van ontlasting en de FMT-behandeling
met enige schaamte gepaard gaan. Wij gaan hier zeer discreet mee om. Voor de
donoren die ontlasting afgeven voor allogene transplantatie komt hierbij dat in
een vragenlijst gevraagd wordt naar homoseksuele contacten en onveilige
seksuele contacten. Dit kan door donoren als onprettig worden ervaren.