De effecten van enoximone bij een acute exacerbatie COPD: een pilot-study

Een ernstige acute exacerbatie (AE) van chronische obstructieve long aandoening
(COPD) komt vaak voor in patienten met COPD en dit kan leiden tot respiratoir
falen, ondanks behandeling met corticosteroiden, inhalatie-medicatie, magnesium
en niet-invasieve beademing. Als deze ondersteuning faalt, dan kan invasieve
beademing noodzakelijk zijn. In zo'n situatie wordt vaak (es)ketamine,
sevoflurane en enoximone toegediend, maar er is weinig wetenschappelijk bewijs
beschikbaar hiervoor. Andere therapieen zijn niet beschikbaar, dus
wetenschappelijk onderzoek is nodig in deze situatie.

Sevoflurane is een inhalatie anestheticum, waarvoor speciale apparatuur
benodigd is om het toe te dienen aan patient op een IC. (es)Ketamine is ook een
anestheticum en een patient dient te worden geintubeerd als dit wordt
toegediend. In beide gevallen zal de patient beademd moeten worden om de
therapie te kunnen ontvangen. Daarnaast is het bewijs op effect bij AE-COPD
beperkt.

Een ander medicament is enoximone, dat intraveneus wordt toegediend en geen
sedatieve eigenschappen heeft. Enoximone is een fosfodiesterase-3-remmer
(PDE-3). Fosfodiesterase hydrolyseert cyclisch adenosine monofosfaat (cAMP) en
cyclisch guanosine monofosfaat (cGMP) in de cel. Door dit te remmen, zijn er
hogere concentraties cAMP en cGMP, wat onder andere leidt tot relaxatie van
glad spierweefsel. Dit mechanisme zou van nut kunnen zijn voor patienten met
AE-COPD.

Enoximone wordt vaak gebruikt bij patienten op een IC vanwege hartfalen. Een
gebruikelijk oplaaddosering is 0,5 mg/kg, waarna verdere oplaaddoseringen of
een continue infusie kan worden gestart. In een eerdere studie naar de
bronchodilatoire effecten van enoximone is een dosering van 3.0 mg/kg gebruikt.
Hier werden vaak ritmestoornissen (ventriculaire tachycardieen) gezien, wat het
gebruik van enoximone beperkt.

Recentelijk onderzoek toonde een opmerkelijk bronchodilatoir effect in acuut
astma bronchiale door een lage dosis van enoximone. Daarnaast worden PDE-3 en
PDE-4-remmers ontwikkeld voor bronchodilatoire therapie in COPD. Maar aangezien
de klinische ervaring op de IC met enoximone groot is, is dit een attractieve
optie.

Een lagere dosis van enoximone is nog niet onderzocht op bronchodilatoire
effecten. Ook een dosis-afhankelijk effect is nog niet onderzocht. Deze
pilot-studie heeft als doel deze vragen te beantwoorden, en als er een positief
effect is, dit verder te onderzoeken in een gerandomiseerde studie.

Primaire doel: een reductie in bronchoconstrictie, gemeten middels auto-PEEP,
in patienten met een AE-COPD.

Secundaire doelen:
- Een dosisafhankelijkheid onderzoeken
- Een verlaging van arteria pulmonalis drukken
- Een toename van cardiac output
- Metingen van het optreden van bijwerkingen.

Een prospectieve, gerandomiseerde, interventie studie.

Driemaal een dosis van 0,5 mg/kg enoximone i.v.

De deelnemers zullen al geintubeerd en gesedeerd zijn als ze in aanmerking
komen voor deelname aan het onderzoek. De reeds bewezen therapie, zoals
inhalatie salbutamol/ipratropium, corticosteroiden, magnesium en
spierverslappers zullen worden doorgegeven tijdens het onderzoek.
Alle uitkomstmaten zullen non-invasief worden gemeten (echocardiografie,
aflezingen van de beademing, bloedgas analyse). De belasting beschouwen wij
daarom minimaal.
De risico's zijn supraventriculaire arrhytmieen, ventriculaire tachycardieen en
hypotensie. In de dagelijkse praktijk worden deze bijwerkingen zelden
tegengekomen in lage doseringen enoximone. Mochten deze bijwerkingen wel
optreden, dan is de IC de lokatie waar alle therapie en ondersteuning
beschikbaar is.
Verder is er wel een mogelijk voordeel voor de patienten, namelijk een afname
van beademingsduur, een verbeterde cardiac output en hierdoor mogelijk minder
nierfalen.