Stress en Rookvrije Start

Roken tijdens de zwangerschap heeft veel nadelige gevolgen voor het (ongeboren)
kind. Daarbij komt stress vaak voor bij rokende vrouwen, vooral wanneer deze
een lagere opleiding en/of lagere sociaaleconomische status (SES) hebben. Omdat
de meeste stoppen-met-roken interventies niet bewezen effectief zijn binnen
deze subpopulatie van zwangere vrouwen, is het belangrijk om voor deze
doelgroep passende interventies te ontwikkelen.

De effectiviteit van een nieuwe e-health interventie zal getest worden middels
een randomized controlled trial. De controle conditie bestaat uit een eenmalige
sessie psycho-educatie over zwangerschap, stress en roken. De primaire
uitkomstmaat is rookgedrag (het aantal vrouwen dat stopt met roken tijdens de
zwangerschap). De secundaire uitkomstmaten zijn ervaren stress, zelfregulatie,
weerbaarheid en controlegevoel in stressvolle situaties, gebruikerservaring
(o.a. gebruiksfrequentie, -gemak en -motivatie, en aantrekkelijkheid), geboorte
uitkomsten (o.a. geboortegewicht en APGAR scores) en het gedrag van de baby op
drie maanden na de geboorte.
Deze variabelen zullen worden uitgevraagd op vier meetmomenten; baseline, 8
weken na de start, 2 weken na de bevalling, en 3 maanden na de bevalling.

De studie opzet is een randomized controlled trial met vier meetmomenten;
baseline, 8 weken na de start, 2 weken na de bevalling, en 3 maanden na de
bevalling. Zwangere vrouwen zullen worden gevraagd om vier korte vragenlijsten
in te vullen; één bij aanvang (T0), één direct na de interventie (T1; acht
weken na T0), één twee weken na de geboorte (T2), en één drie maanden
postpartum (T3). De voornaamste indicatoren zijn rookgedrag en ervaren stress.
Secundaire indicatoren zijn onder andere zelfredzaamheid, weerbaarheid en
controlegevoel in stressvolle situaties en gebruikerservaring (o.a.
gebruiksfrequentie, -gemak en -motivatie en aantrekkelijkheid). Op T2 zullen we
naast bovengenoemde primaire- en secundaire indicatoren, ook informatie
verzamelen over de geboorte, zoals geboortegewicht en APGAR scores. Op T3
zullen we naast de primaire- en secundaire indicatoren ook vragen stellen over
het temperament/gedrag van de baby op 3 maanden.

De interventie/app is een aanpassing en uitbreiding van een reeds bestaande interventie/app (>Time2Breathe>) die zich richt op stressreductie en een aparte module over zwangerschap bevat. Het prototype bevat stressreducerende ademhalingstechnieken met behulp van visuele heart rate variability (HRV)-biofeedback en psycho-educatie over stress, ontspanning, HRV-biofeedback en de zwangerschap. Dit prototype is aangepast teneinde tegemoet te komen aan de behoeften van onze doelgroep, en is uitgebreid met extra elementen ten aanzien van stoppen-met-roken ondersteuning, versterking van de zelfregulatie en een persoonlijk stopplan. In dit proces is via een iteratief proces gebruik worden gemaakt van co-creatie (input van de doelgroep).

Gezien het beperkt aantal en de korte lengte van de vragenlijsten, en de aard
van de items in de vragenlijsten stuurt deze studie niet richting een
(tijdelijke) verandering in het normale leven van de deelnemer. Gegeven de
weinig intrusieve aard van de items verwachten we niet dat de vragenlijst een
(psychologisch) effect op de deelnemers zal hebben. Er worden geen risico's
verwacht van deelname aan de studie, omdat de interventie (app) informatie
bevat die is gebaseerd op de huidige, evidence-based stoppen-met-roken
counseling voor zwangeren in Nederland. Van HRV-biofeedback zijn geen
schadelijk of nadelige effecten bekend. Er zal geen geneesmiddel worden
toegediend of gepromoot, of invasieve behandelmethode worden toegepast. Evenmin
zal deelname aan het onderzoek voor de proefpersoon tot gevolg hebben dat er
van de standaardbehandeling of -diagnostiek kan worden afgeweken of deze kan
worden uitgesteld.

Stoppen met roken en stressreductie is goed voor zowel moeder als haar
(ongeboren) kind. Wij achten deelname aan het onderzoek dan ook bevorderlijk
voor alle rokende zwangere vrouwen. Per saldo denken we dat de voordelen van
deelname aan het onderzoek zwaarder wegen dan eventuele belasting of risico's.