Effectiviteit en kosteneffectiviteit van incontinentiemateriaal met sensor bij mensen met een ernstige beperking: cliëntgerichte incontinentiezorg door innovatie

In de langdurige zorg voor mensen met een beperking komt incontinentie veel
voor. Cliënten met ernstige meervoudige beperkingen (EMB) zijn vaak incontinent
en kunnen vanwege een lage ontwikkelingsleeftijd niet zelfstandig naar het
toilet en niet zelf voelen en/of duidelijk maken dat verschoning nodig is. Het
project stoelt op een in de praktijk gesignaleerde behoefte aan cliëntgerichte
incontinentiezorg voor urine. De huidige standaard incontinentiezorg bestaat
doorgaans uit vaste verschoningsrondes waarin alle cliënten op tevoren bepaalde
tijdstippen worden verschoond. Dat levert een aantal nadelen op: (1) er
ontstaan lekkages waardoor niet alleen het incontinentiemateriaal maar ook alle
kleding en beddengoed verschoond moet worden, hetgeen extra tijd kost, veel
vraagt van zowel de cliënt (stress, onrust) als de zorgverlener
(tijdsintensief, fysiek zwaar) en minder tijd overlaat voor niet-incontinentie
gerelateerde zorgaspecten; (2) verschoning vindt onnodig plaats als het
incontinentiemateriaal nog niet verzadigd is, hetgeen voor cliënten extra
stress met zich meebrengt en voor de zorgverleners onnodige zware arbeid; (3)
cliënten dragen te lang verzadigd incontinentiemateriaal hetgeen zorgt voor
huidirritaties en waardoor extra tijd en middelen nodig zijn voor bijvoorbeeld
wondverzorging

Het huidige project beoogt de incontinentiezorg voor mensen met ernstige
beperkingen - die niet zelf kunnen voelen of aangeven dat verschoning nodig is
- te optimaliseren, door het inzetten van innovatief incontinentiemateriaal
voorzien van een sensor (de Abena Nova).

Hypothese
Duurzame implementatie van de Nova vermindert het aantal lekkages, met
bijbehorende disruptieve verschoningswerkzaamheden van kleding en/of
beddengoed. Hierdoor verbetert de kwaliteit van leven van cliënten en het
werkgerelateerd welbevinden van zorgverleners en verminderen zorgkosten ten
opzichte van regulier incontinentiemateriaal dat geen sensor bevat

Doel is te onderzoeken of de Nova bijdraagt aan kosteneffectieve cliëntgerichte
incontinentiezorg bij mensen met een ernstige beperking, aan de hand van een
cluster gerandomiseerd onderzoek met een wachtlijst controle groep en een
pragmatisch getrapte implementatie bij zes gehandicaptenzorg instellingen. De
studie bestaat uit vier onderdelen:
1.Implementatieproces: procesevaluatie van duurzame implementatie van de Nova
in de zorg
2.Effect: effectiviteit van de Nova op het aantal lekkages, de kwaliteit van
leven van cliënten en op het werkgerelateerd welbevinden van zorgverleners
3.Doelmatigheid: kosteneffectiviteits- en kostenutiliteitsmetingen naar
zorgkosten
4.Kennisverspreiding: brede verspreiding van de kennis die resulteert uit dit
project, ook buiten de intramurale setting.

Bij het onderzoeksdesign is sterk rekening gehouden met de context van de zorg
van mensen met een beperking en is er gekozen voor een cluster gerandomiseerd
onderzoek met een wachtlijst controle groep en een pragmatisch getrapte
implementatie, waarbij de kosteneffectiviteit van de Nova wordt onderzocht
t.o.v. standaardzorg waarin regulier incontinentiemateriaal wordt gebruikt. In
maand 6 van de studie worden de 6 deelnemende instellingen (6 clusters)
gerandomiseerd naar interventieconditie (3 maanden gebruik Nova) of naar de
wachtlijstconditie (3 maanden standaard incontinentiezorg en vervolgens 3
maanden gebruik Nova). Metingen vinden in beide condities plaats voor de start
van het gebruik van de Nova/start van de wachtlijst (T0), na 1.5 maand (T1) en
na drie maanden gebruik Nova of drie maanden wachtlijst (T2). Voor de
kosteneffectiviteits-analyse vindt er na 6 maanden een follow-up meting (T3)
plaats in de eerste twee interventiecondities. Deze meting vindt plaats in de
natuurlijke setting. Tijdens de follow-up periode zal er namelijk vanuit de
studie geen begeleiding meer plaatsvinden.

Zoals aangegeven wordt het design pragmatische benaderd:
Wachtlijst controle conditie: Iedere zorginstelling heeft aangegeven de Nova te
willen implementeren. Door het gebruik van een wachtlijst controle conditie
wordt een mogelijk verbetering in persoonsgerichte incontinentiezorg voor drie
zorginstellingen slechts uitgesteld, niet onthouden en wordt uiteindelijk de
Nova binnen iedere deelnemende zorginstelling duurzaam geïmplementeerd. Vanuit
ethisch oogpunt komt hierdoor de kwaliteit van zorg binnen de zes instellingen
niet in het geding.
Cluster randomisatie: Er is voor implementatie op instellingsniveau gekozen
(niet op individueel niveau). Het optimaal implementeren van de Nova vraagt
immers om veranderingen in de organisatie van zorg. In plaats van routineuze
handelingen biedt de Nova de mogelijkheid om cliëntgerichte zorg te geven. Voor
een optimale implementatie moet een gehele afdeling worden meegenomen in dit
veranderproces .
Getrapte implementatie: In chronologische volgorde van randomisatie worden er
drie koppels gemaakt, een zorginstelling die is toegewezen aan de
interventieconditie wordt gekoppeld aan een zorginstelling die is toegewezen
aan de wachtlijstconditie. De implementatie van de Nova binnen deze drie
koppel-instellingen vindt getrapt plaatst. Door deze getrapte implementatie
bevorderen we het leren tijdens de studie, lessons learned bij de ene
zorginstelling kan worden gebruikt voor optimalisatie van de implementatie in
de volgende organisatie. Daarnaast is tegelijkertijd implementeren binnen
meerdere zorginstellingen arbeidsintensief en maakt het onderzoek te kostbaar.

De Abena Nova (>slim> incontinentiemateriaal') maakt cliëntgerichte incontinentiezorg mogelijk. Dankzij de sensorentechnologie van MediSens Wireless kan de vochtinhoud in het incontinentiemateriaal tot op de milliliter nauwkeurig worden gemeten, waardoor de mate van verzadiging wordt vastgesteld. Wanneer deze drempelwaarde is bereikt, krijgt de zorgverlener een bericht via een speciale app en kan verschoning gebeuren op het moment dat de cliënt het nodig heeft, hetgeen lekkages voorkomt. Per cliënt wordt een geschikte drempelwaarde van verzadiging bepaald om zo tegemoet te komen aan de individuele behoefte. Cliënten die incontinentieletsel hebben, kunnen hierdoor bijvoorbeeld al bij minder verzadigd incontinentiemateriaal verschoond worden. Het gebruik van de Nova gaat hierdoor vanzelfsprekend gepaard met aanpassingen in de organisatie van de zorg. Ook deze vormen onderdeel van het project.

De Nova wordt in de studie aangeboden als reguliere zorg met het voordeel dat
de incontinentiezorg meer op de behoefte van de cliënt is afgestemd. Mocht het
gebruik van Abena Nova op welke manier dan ook voor ongemak zorgen bij de
cliënt, kan er direct weer overgegaan worden op het standaard
incontinentiemateriaal.
Mogelijke nadelen zijn dat het onderzoek verspreid over één week 2 uur tijd
vraagt van de zorgverlener en dit voor drie meetmomenten in een periode van
drie maanden.
Geen andere nadelen.