(Kosten)effectiviteit van chirurgische excisie, photodynamische therapie en 5-fluorouracil crème bij morbus Bowen: een multicenter gerandomiseerde studie

Huidkanker is een groeiend probleem in Nederland: het aantal patiënten neemt
jaarlijks toe. Dit onderzoek is gericht op de behandeling van morbus Bowen.
Morbus Bowen, een intra-epidermaal spinocellulair carcinoom, kan worden
beschouwd als een in situ variant van een plaveiselcelcarcinoom. Om invasieve
groei te voorkomen worden patiënten met morbus Bowen altijd behandeld. Er zijn
meerdere mogelijkheden waarvan opereren (excisie), een vorm van belichting
(fotodynamische therapie (PDT)) en een crème met chemotherapeuticum
(5-fluorouracil (Efudix) crème) de meest gebruikte behandelingen zijn. Omdat er
geen wetenschappelijk bewijs is welke methode het meest (kosten)effectief is,
wordt de keuze meestal bepaald door de voorkeur van de arts. In deze studie
worden de drie meest gangbare behandelingen (Efudix crème, PDT en excisie)
vergeleken en wordt er onderzocht welke behandeling het meest (kosten)effectief
is. Dit zal in verschillende ziekenhuizen gebeuren, waarbij de keuze voor
behandeling door het lot bepaald wordt. Patiënt voorkeuren, bijwerkingen,
therapietrouw en pijn worden hierbij ook onderzocht.

Het doel is om de (kosten)effectiviteit van 5-fluorouracil cream (5FU) en
photodynamische therapie (PDT), te vergelijken met chirurgische excisie in
morbus Bowen.
Secundair: Om de (kosten)effectiviteit van 5-fluorouracil cream (5FU) te
vergelijken met photodynamische therapie (PDT)in morbus Bowen.
Onderzoeken of 5-fluorouracil (5FU) en photodynamische therapie (PDT)
resulteert in meer patiënt tevredenheid en/of cosmetiek in vergelijking tot
chirurgische excisie in morbus Bowen.

Multicenter gerandomiseerde non-inferioriteitsstudie. Dit onderzoek vindt
plaats op de afdeling dermatologie in het Maastricht Universitair Medisch
Centrum, het Catharina Ziekenhuis Eindhoven, het VieCuri ziekenhuis in Venlo en
het Zuyderland Medisch Centrum Heerlen. In totaal zullen 168 patiënten
deelnemen.
Nadat de patiënt toestemming heeft gegeven deel te nemen aan het onderzoek,
wordt via loting bepaald welke behandeling hij/zij krijgt. Op grond daarvan
wordt de patiënt ingedeeld in één van de drie groepen.
Drie maanden (alleen PDT en 5FU), één jaar en minimaal 3 jaar na het einde van
de behandeling komen patiënten op controle en wordt er door de superviserende
dermatoloog, die geblindeerd is, gekeken of er nog sprake is van complete
respons. Op 3 maanden en 1 jaar na het einde van de behandeling zal er ook naar
het cosmetisch resultaat van de behandelingen worden gekeken.
Daarnaast wordt aan patiënten gevraagd om tijdens en na afloop van de
behandeling het door ons verstrekte patiënten-dagboekje bij te houden. Hierin
kunnen de bijwerkingen die optreden tijdens en na de behandeling genoteerd
worden. Het invullen van dit dagboekje kost ongeveer 10-20 minuten.

Photodynamische therapie (PDT) of Efudix (5-fluorouracil) crème PDT is een behandeling waarbij de huidafwijking wordt belicht met rood licht nadat de huid is ingesmeerd met een voorbehandelingscrème (Metvix®). Door die crème wordt de plek gevoelig gemaakt voor de speciale lichtstralen. De combinatie van de crème en de lichtbron geeft een chemische reactie waarbij de onrustige cellen vernietigd worden. De behandeling vindt in het ziekenhuis plaats en zal door een gespecialiseerd verpleegkundige uitgevoerd worden. Allereerst zal de voorbehandelingscrème op de huid aangebracht worden. Nadien wordt deze afgedekt met een speciale pleister. Deze crème moet minimaal 3 uur inwerken. In de middag zal de plek gedurende ongeveer 10 minuten met het rode licht beschenen worden. Een week later wordt dit op dezelfde manier herhaald. Efudix crème bevat de werkzame stof 5-fluorouracil. Deze stof beschadigt snel delende cellen maar laat langzaam delende cellen intact. Deze bijzondere eigenschap maakt het geschikt voor de behandeling van sommige vormen van huidkanker en de voorstadia ervan. Deze behandeling wordt thuis uitgevoerd. De crème dient 2 keer per dag aangebracht te worden gedurende 4 weken. Er kunnen ook meerdere plekken tegelijk behandeld worden. Verwachte effecten van deze beide behandelingen zijn roodheid van de behandelde plek, waarbij er ter plaatse van het plekje een wondje kan ontstaan, door het afstoten van de slechte cellen. Chirurgische excisie (operatie) Tijdens de operatie zal het gebied rondom de plek plaatselijk verdoofd worden. Dit gebeurt door op meerdere plekken prikjes met een verdovende vloeistof te geven. Buiten de tumorplek zelf, moet ook een randje gezond ogende huid om de plek heen verwijderd worden. Als het stukje huid verwijderd is, zal de huid worden gehecht. Deze hechtingen mogen 1-2 weken later bij de huisarts verwijderd worden. Het verwijderde stukje huid zal worden opgestuurd naar het laboratorium voor verder onderzoek. De gehele ingreep duurt ongeveer 30-45 minuten.

Alleen geregistreerde producten en behandelingen worden gebruikt binnen de
vastgestelde indicatie. Patienten zullen alleen reguliere zorg ontvangen. Er is
een extra poli bezoek nodig om informed consent te onderteken, dit is volgens
richtlijn Good Clinical Practice (GCP). Patienten worden hierover goed
ingelicht en tijdens dit bezoek zal ook randomisatie naar de verschillende
behandelingen plaatsvinden Na de behandeling wordt aan patienten gevraagd om
een korte vragenlijst met betrekking tot bijwerkingen en tevredenheid over
behandeling in te vullen. Dit neemt wat extra tijd in beslag, maar hierdoor
kunnen in de toekomt patient met m. Bowen beter worden geholpen.