Sekseverschillen in Sociale Cognitie bij Autisme Spectrum Stoornissen (ASS)

Beperkingen in sociale cognitie behoren tot één van de belangrijkste symptomen
van Autisme Spectrum Stoornissen (ASS). Welke mechanismen hier precies aan ten
grondslag liggen is echter nog niet bekend. De adolescentie is een belangrijke
levensfase voor de ontwikkeling van sociale cognitie, omdat deze periode
gepaard gaat met belangrijke veranderingen op het gebied van identiteit,
zelfbewustzijn, en de relaties met anderen. Voorgaand onderzoek naar de oorzaak
van de beperkingen in sociale cognitie bij ASS werden belemmerd door de
heterogene aard van ASS. Eén van de meest in het oog springende bronnen van
heterogeniteit binnen ASS is biologische sekse, zoals te zien is aan de
opvallende 4:1 vrouw:man sekseratio. Ondanks dat sekseverschillen onder de
algemene bevolking goed zijn onderzocht zijn sekseverschillen in de ASS
populatie nog niet goed onderzocht. Eerder onderzoek heeft gesuggereerd dat er
een vrouwelijke fenotype van ASS bestaat dat gekenmerkt wordt door minder
ernstige ASS symptomen en een kenmerkende psychopathologie, zoals een betere
sociale cognitie. Omwille van dit vrouwelijke ASS fenotype worden vrouwen vaker
pas later in het leven gediagnostiseerd, gemisdiagnotiseerd, of helemaal niet
gediagnostiseerd, wat resulteert in minder hulp en behandelingsmogelijkheden
voor vrouwen met ASS. Het is daarom belangrijk om dit vrouwelijke fenotype van
ASS en de onderliggende oorzaken beter te begrijpen door verschillende aspecten
van sociale cognitie bij mannen en vrouwen met ASS met elkaar te vergelijken.
Gezien er tot op heden erg weinig studies zijn die zich hierop hebben toegelegd
is het belangrijk om sekseverschillen in ASS te onderzoeken op verschillende
niveaus: van meer fundamentele processen zoals gezichts- en emotie herkenning,
tot meer complexe processen zoals empathie.

Het doel van deze studie is om verschillen en/of overeenkomsten in sociale
cognitie te identificeren tussen mannelijke en vrouwelijke adolescenten met
ASS, op gedrags-, neuropsychologisch- en neurofysiologisch vlak.

Deze studie maakt gebruik van een cross-sectioneel, 2x2 factorieel ontwerp met
geslacht en aan- of afwezigheid van ASS als factoren.

De risico*s, mogelijke ongemakken en belasting van dit onderzoek zijn laag.
Vragenlijsten kunnen thuis ingevuld worden. De overige studie onderdelen zullen
plaatsvinden tijdens een bezoek aan de polikliniek. De totale duur van de
studie is ongeveer 6 uur voor jongeren met ASS en ongeveer 5 uur voor jongeren
zonder ASS. Dit bestaat uit het eenmalig invullen van vragenlijsten (40 min),
een diagnostisch interview (60 min; alleen voor adolescenten met ASS), een EEG
meting (120 min inclusief pauzes), neuropsychologische taakjes en een IQ
screener (65 min inclusief pauzes) en pauzes. De mogelijke ongemakken bestaan
uit het dragen van de EEG muts, het wassen van de haren na de EEG meting, en de
concentratie die opgebracht moet worden om de neuropsychologische taakjes uit
te voeren. Het beter begrijpen van het vrouwelijke ASS fenotype en de
mechanismen die ten grondslag liggen aan de sociale beperkingen in ASS zijn
essentieel voor het verbeteren van behandelingen voor adolescenten met ASS en
het beter herkennen van jonge vrouwen met ASS in de toekomst. Het is van groot
belang dat sekseverschillen worden onderzocht in adolescenten, omdat de
adolescentie de belangrijkste levensfase is voor de ontwikkeling van zowel
sociale cognitie als sekseverschillen.