ICAN: een gerandomiseerd onderzoek naar de effectiviteit van een online training om cannabisgebruik te reduceren.

Naar schatting gebruikt bijna 1% van de volwassenen in Europa dagelijks of
bijna dagelijks cannabis. Het frequent gebruik van cannabis kan schadelijk zijn
voor de gezondheid. Frequent cannabisgebruik vormt daarnaast een risicofactor
voor het ontwikkelen van een verslaving. Er zijn effectieve behandelingen
beschikbaar voor mensen die problemen ervaren door hun cannabisgebruik. Er
wordt echter maar weinig gebruik gemaakt van dit aanbod. De meerderheid van de
gebruikers zoekt geen professionele hulp. Online interventies bieden mogelijk
uitkomst. Online interventies hebben namelijk een aantal voordelen ten opzichte
van face-to-face behandelingen, zo zijn zij makkelijk toegankelijk en kunnen
vaak anoniem worden gevolgd. Er zijn reeds een aantal online interventies
ontwikkeld voor cannabisgebruikers. Een recente meta-analyse toont aan dat
online interventies effecties zijn in het reduceren van cannabisgebruik. Online
interventies zijn dus effectief en hebben een aantal voordelen ten opzichte van
traditionele face-to-face behandelingen, mogelijk kan door middel van online
interventies het aantal cannabisgebruikers dat hulp zoekt worden vergroot. Het
is niet bekend of cannabisgebruikers door middel van online interventie's
gemotiveerd kunnen worden om hulp te zoeken. Het toeleiden naar hulp lijkt ook
geen expliciet doel van de bestaande online cannabis interventies. Gezien het
kleine aantal frequente cannabisgebruikers dat hulp zoekt, lijkt het van belang
de motivatie voor behandeling te vergroten. Interventies die het doel hebben
motivatie voor behandeling te vergroten zijn veelal gebaseerd op de Screening
Brief Intervention en Referral to Treatment (SBIRT) aanpak. In dit
onderzoeksproject wordt de effectiviteit van een online zelfhulp training voor
cannabisgebruikers onderzocht. De online training (een progressive web app) is
gebaseerd op de SBIRT principes en heeft het doel cannabisgebruikers te
motiveren te ondersteunen te stoppen met blowen en indien nodig toe te leiden
naar verdere zorg.

Het onderzoeken van de effectiviteit van een online zelfhulp training (met
begeleiding gericht op adherentie) voor frequente cannabisgebruikers om
cannabisgebruik te verminderen en het zoeken naar hulp te bevorderen.

Primary objective
Het onderzoeken van de effectiviteit van een online zelfhulp training
(screening, feedback op maat, brief intervention en referral to treatment) om
cannabis gebruik te verminderen. De hypothese is dat het cannabisgebruik in de
experimentele conditie 6 maanden na randomisatie meer zal zijn afgenomen dan in
de controle conditie (screening, feedback, online informatie brochure) (effect
size d = .40).


Secondary objective
Het onderzoeken van de effectiviteit van een online zelfhulp training
(screening, feedback op maat, brief intervention en referral to treatment) om
de attitude ten aanzien van hulp zoeken te verbeteren. De hypothese is dat de
attitude ten aanzien van hulp zoeken in de experimentele conditie 6 maanden na
randomisatie positiever zal zijn in vergelijking met de controle conditie
(screening, feedback, online informatie brochure).

Een dubbel blind gerandomiseerd onderzoek zal worden uitgevoerd met een duur
van 6 maanden in een online setting. De studie heeft twee conditie's (online
zelfhulp training x online informatie brochure). De proefpersonen worden in een
1:1 ratio toegewezen aan een van de twee conditie's. De proefpersonen vullen
viermaal een aantal vragenlijsten in om cannabisgebruik en gerelateerd gedrag
te meten, T0 (baseline, voor randomisatie), T1 ( 6 weken na randomisatie, T2 (3
maanden na randomisatie) en T3 ( 6 maanden na randomiatie. In totaal zullen er
267 proefpersonen deelnemen aan het onderzoek.

De online zelfhulp training, een progressive web app, is gebaseerd op de Screening Brief Intervention en Refferal to Treatment (SBIRT) aanpak. Het brief intervention (korte interventie) onderdeel is gebaseerd op principes uit cognitieve gedragstherapie en motiverende gespreksvoering.

De last die voortkomt uit deelname aan het onderzoek zal naar verwachting
beperkt zijn omdat het volledige onderzoek via internet plaatsvindt. De
vragenlijsten voor de nametingen van 6 weken, 3 en 6 maanden zullen zo kort
mogelijk zijn. Deelnemers hebben alleen een smartphone nodig voor deelname aan
het onderzoek (dus voor het onderzoek en het volgen van de training), de
deelnemers hebben toegang tot de training en de vragenlijsten wanneer het hen
uitkomt.

De controlegroep ontvangt informatie over het reduceren/stoppen met het gebruik
van cannabis. De experimentele groep krijgt toegang tot een online
zelfhulpprogramma dat zich richt op het verminderen van cannabisgebruik.
Deelnemers worden willekeurig toegewezen aan een van de twee condities. Die kan
mogelijk tot ongenoegen leiden bij de deelnemers. Ze zijn echter volledig op de
hoogte van de randomisatieprocedure voordat ze instemmen met deelname aan het
onderzoek. Deelnemers krijgen een telefoonnummer en e-mailadres dat zij kunnen
gebruiken wanneer zij een vraag willen stellen met betrekking tot het
onderzoek. Voor medische vragen of noodgevallen is de primaire contactpersoon
de huisarts.

Een mogelijk risico zijn milde ontwenningsverschijnselen, zoals craving (trek).
Informatie over ontwenningsverschijnselen zal worden verstrekt in beide
interventies (experimenteel en onder controle).

De voordelen van de interventie zijn een beter inzicht in het proces van
stoppen met blowen en hulpzoekgedrag van frequente cannabisgebruikers. Het
voordeel voor de onderzoekspopulatie is dat door het verwerven van kennis over
de effectiviteit van online zelfhulp en toeleiding naar behandeling, de
gezondheidszorg voor cannabisgebruikers kan worden verbeterd. Al met al denken
we dat de voordelen opwegen tegen de beperkte risico's die aan dit onderzoek
zijn verbonden.