B-Positive: Bevorderen van welzijn bij patienten met bipolaire stoornis.

Bipolaire stoornis (BS) wordt gekenmerkt door terugkerende depressieve,
(hypo)manische of gemengde episoden, die afwisselen met fases waarin patiënten
relatief vrij zijn van symptomen (euthymische fase). BS verschijnt vaak tijdens
de adolescentie of jonge volwassenheid. De prevalentie wordt in Nederland op
1,3% geschat. De economische belasting werd geschat op 151 miljard dollars per
jaar in de Verenigde Staten. BS leidt tot grote persoonlijke belasting, voor
zowel patiënten als ook hun naasten. Het verloop van BS verschilt sterk en is
afhankelijk van zowel individuele factoren als ook de duur, frequentie en het
patroon van manische oftewel depressieve episoden.
Behandeling tijdens de euthymische richt zich primair op ondersteunende
behandelingen en self-management strategieën (bv. het bijhouden van een
stemmingsregistratiekaart) met het doel de stemming op de lange termijn te
stabiliseren en dagelijks functioneren te verbeteren. Echter houdt herstel meer
in dan symptomatisch en functioneel herstel. Een belangrijke component van
herstel is persoonlijk herstel.
Gebruikelijk zorg (GZ) tijdens de euthymische fase richt zich primair op
symptomatisch en functioneel herstel. Maar volledig herstel houdt meer in dan
symptomatisch en functioneel herstel. Een belangrijke component van herstel is
persoonlijk herstel. Omdat de focus van GZ op het herstellen van symptomatisch
en functioneel herstel ligt, wordt er vaak niet aan de behoeftes naar
persoonlijk herstel van patiënten met BS voldaan.
De hypothese luidt: In vergelijking met GZ is de interventie in aanvulling op
GZ (kosten)effectiever in termen welbevinden, depressieve symptomen,
en terugval in acute episoden.

Het primaire doel van het onderzoek is om uit te vinden of een positief
psychologische interventie (*Dit is jouw leven*) aangeboden aan patiënten met
een bipolaire stoornis (BS) in remissie in aanvulling op de gebruikelijke zorg
(GZ) effectief is voor het bevorderen van welbevinden.

Secundaire doelen van het onderzoek zijn:
(1) Te onderzoeken of de interventie effectief is om persoonlijk herstel en
sociale betrokkenheid te bevorderen en symptomen van depressie, manie en angst
te verlagen.
(2) Uit te vinden of de interventie effectief is om terugval te verminderen in
vergelijking met GZ.
(3) Mogelijk werkzame mechanismes te onderzoeken (positieve emoties, positieve
emotieregulatie, zelf-compassie en positieve relaties).
(4) Te onderzoeken of de interventie als toevoeging op GZ kosteneffectief is in
vergelijking met GZ alleen.

Deze studie is een pragmatische gerandomiseerde gecontroleerde
niet-geblindeerde multicenter-studie. De interventie groep ontvangt GZ en als
aanvulling de positief psychologische interventie 'Dit is jouw leven'. De
controle groep ontvangt alleen GZ. Metingen vinden plaats op baseline (T0),
mid-treatment (T1), post-interventie (T2), en follow-up momenten 6 (T3) en 12
(T4) maanden na baseline.

'Dit is jouw leven' is gericht op persoonlijk herstel het bevorderen van welbevinden. De interventie is opgebouwd op empirisch gevalideerde theorieën van de positieve psychologie, zoals de welbevinden theorie van Seligman (PERMA model) en Ryff's theorie van psychologisch welbevinden. 'Dit is jouw leven' focust op zes componenten van de positieve psychologie: (1) positieve emoties, (2) het ontdekken en gebruiken van sterke kanten, (3) optimisme en hoop, (4) zelf-compassie, (5) veerkracht en posttraumatische groei en (6) positieve relaties. De interventie bestaat uit 8 bijeenkomsten van 2 uur en vindt plaats in groepen van 10 personen. Vanaf september 2020 zal de interventie online worden gegeven. Dit zal geen effect hebben op de intensiteit of de inhoud van de interventie. Ook zal de interventie nog steeds worden gegeven door twee behandelaars van de deelnemende centra.

De belasting tijdens deelname aan het onderzoek is relatief laag. Wij vragen
participanten om op vijf meetmomenten een vragenlijstpakket in te vullen. Het
invullen van de vragenlijsten duurt gemiddeld ongeveer 36 minuten voor elk
meetmoment. Tijdens de sessies worden participanten in de interventiegroep
gevraagd om positief psychologische oefeningen uit te proberen. Verder en wordt
er over persoonlijke ervaringen gepraat. Bovendien vragen we participanten om
thuis met bepaalde oefeningen uit de behandeling te oefenen. Omdat het thuis
oefenen vrijwillig is verwachten wij hier geen hoge belasting van voor de
patiënten.
Er worden geen risico's verwacht van het invullen van de vragenlijsten. Deze
zijn allemaal gevalideerd en vaak gebruikt. Participatie is vrijwillig en kan
op elk moment worden gestopt bij de hoofdonderzoeker als de participant niet
meer mee wil doen aan het onderzoek. Hiervoor hoeft geen verklaring worden
voorgelegd.
Wij verwachten een relatief laag risico door deelname aan de interventie. 'Dit
is jouw leven' werd al vaak uitgevoerd op de Universiteit Twente en het kwam
nooit tot negatieve gebeurtenissen. Maar toch blijft effect het van positieve
psychologie interventies bij BS onbekend. Dus kan niet worden uitgesloten, dat
de interventie het risico verhoogd om in een manie te komen. Bovendien zijn
specifieke onderdelen van de interventie mogelijk confronterend voor
participanten, bijvoorbeeld als het gaat om gedragingen of gedachtes die ze
anders zouden vermijden.
Omdat de interventie uitgevoerd wordt in behandelingscentra die gespecialiseerd
zijn op bipolaire stoornis, komen participanten die geëxcludeerd worden omdat
ze te zware symptomen van depressie of manie hebben in een veilige omgeving
terecht.
Vanaf september 2020 zal de interventie online worden gegeven. Wij verwachten
hier echter geen extra risico*s door (zie ook E9).