Niet invasieve prenatale diagnostiek van erfelijke aandoeningen in het bloed van de zwangere

Voor conventionele prenatale diagnostiek (PND) van erfelijke aandoeningen is
een invasieve ingreep nodig, namelijk een vlokkentest of vruchtwaterpunctie,
tussen 11 en 14 weken, respectievelijk na 15 weken. De moleculaire analyse van
het foetale DNA in vlokken of in vruchtwater is de gouden standaard. Het risico
op een miskraam ten gevolge van een vlokkentest of vruchtwaterpunctie is
0.5-1%. Er is lang gezocht naar een veilig en betrouwbaar alternatief voor deze
invasieve ingrepen. In het maternaal plasma circuleert cel vrij foetaal DNA en
RNA , dit kan gebruikt worden voor niet invasieve prenatale testen (NIPT). NIPT
van chromosomale afwijkingen zoals trisomie 21, 13, 18 wordt routinematig
aangeboden aan zwangeren in Nederland. NIPT van erfelijke aandoeningen, zowel
monogene als chromosomale, is technisch niet eenvoudig omdat zich in het
maternale plasma een overmaat bevindt van maternaal DNA ten opzichte van
foetaal DNA. Toch zijn er al diverse publicaties van NIPT van monogene en
chromosomale aandoeningen.
Wij zullen in dit wetenschappelijk onderzoek proberen een niet invasieve
moleculaire test te ontwikkelen om foetale monogene en chromosomale
aandoeningen in moederlijk bloed te diagnostiseren. Deelnemers zijn vrouwen die
in het MUMC+ of in het Radboud UMC een vlokkentest of vruchtwaterpunctie
ondergaan (als routinediagnostiek). Wij hopen deze diagnostiek na afronding van
de studie in de praktijk te introduceren en de resultaten te publiceren

Genetische afwijkingen zijn veelvoorkomend in vroege humane embryo's,
resulterend in embryo's met mozaiek bestaande uit normale en abnormale cellen.
Het niveau van mozaiek wordt minder gedurende de zwangerschap. Er wordt
gespeculeerd, dat cellijnen met genetische afwijkingen overleven in het
trophectoderm (de placenta) and daardoor geen of maar een beperkte invloed
hebben op de foetale ontwikkeling. Desalniettemin, is het exacte correctie
mechanisme van deze verdwijnende afwijkende cellen nog niet bekend. In deze
studie, gaan we onderzoeken hoe dit correctie mechanisme van het verdwijnen van
afwijkende cellen tijdens de prenatale ontwikkeling werkt.

Het ontwikkelen van een niet invasive prenatale test voor de moleculaire
diagnostiek van monogene aandoeningen en chromosomale afwijkingen, gebruik
makend van cel vrij DNA en RNA in maternaal plasma. Verder onderzoeken we hoe
het mozaïek in de chromosomen van de foetus en placenta zich ontwikkelt tijdens
de zwangerschap.

Dit is een "proof of concept" study. We willen aantonen dat moleculaire genoom
brede analyse de aan- of afwezigheid van een foetale aandoening kan aantonen in
moederlijk plasma. Zwangere vrouwen die een verhoogd risico hebben op een kind
met een monogene aandoening of chromosomale afwijking en hun partners, worden
gevraagd bloed af te staan op 1 tot max 4 momenten tijdens de zwangerschap.
Afhankelijk van het moment van instromen en bereidheid van de deelnemers. Na de
geboorte verzamelen we placenta en navelstrengbloed om genetische profielen te
maken van het kind en de placenta. Hier kijken we ook naar de mozaïek en kunnen
we bevestigen of deze in het kind of de placenta zit. Daarnaast, relateren we
de uitkomst van het mozaiek aan de klinische uitkomst van de zwangerschap. Als
laatste, proberen we foetale cellen te isoleren uit maternaal bloed en
genetisch onderzoek van die cellen te verrichten.

Minimale belasting en risico: 1-4 bloedafname van de zwangere en 1 bloedafname
haar partner, zo mogelijk gecombineerd met een reguliere bloedafname. Er is
geen direct voordeel voor de zwangere. De resultaten van de conventionele
testen in vruchtwater of vlokken zijn leidend.