Een gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde studie onder patiënten met Gallium-68 DOTATATE PET/CT positieve, klinisch niet-functionerende hypofyse macroadenomen (NFMA) naar het effect van Lanreotide autosolution op Tumor(adenoom)grootte

Op dit moment is er nog geen medicamenteuze behandeling beschikbaar voor
niet-functionerende hypofyse macroadenomen (NFMA). De huidige behandeling
bestaat uit suppletie van hormoondeficiënties en, indien chiasma opticum
compressie optreedt met gezichtsvelduitval, transsfenoïdale resectie van het
adenoom. Het remissie percentage hierbij ligt rond de 45%, terugkeer van het
adenoom wordt in 11% van de gevallen gezien bij een follow-up duur van 5 jaar.
De beschikbare evidence met betrekking tot de behandeling en follow-up van NFMA
is gebaseerd op kleine, observationele studies; er zijn tot heden nog geen
RCT*s verricht. Hoewel medicamenteuze therapie bij prolactinomen als
eerstelijns behandeling geldt, is de rol van medicatie bij NFMA controversieel.
Al enige tijd is bekend dat een deel van de NFMA expressie van somatostatine
receptoren toont, zichtbaar bij chirurgisch verkregen monsters en in vivo met
Indium-111 pentetreotide SPECT (*Octreoscan*). Op basis van deze observaties
zijn er een aantal kleine studies verricht naar het effect van behandeling met
octreotide op tumorgrootte welke tegenstrijdige resultaten lieten zien. Het is
hierbij belangrijk op te merken dat de niet-aangedane hypofyse voorkwab ook
Indium-111 pentetreotide opneemt. De spatiële resolutie van SPECT is echter
onvoldoende om dit gezonde weefsel van NFMA te differentiëren. De meer recente
ontwikkeling van beeldvorming van hypofyse tumoren middels Gallium-68 DOTATATE
PET/CT laat zien dat deze superieur is wat betreft sensitiviteit en spatiële
resolutie waardoor uptake door neuro-endocriene tumoren accurater kan worden
gekwantificeerd. Samenvattend vormen somatostatine analogen een potentiele
behandeling voor bepaalde NFMA patiënten, echter ontbreekt hiervoor de nodige
evidence. Bovendien is het op dit moment nog niet goed mogelijk om te
voorspellen welke patiënten baat kunnen hebben bij de behandeling.

Het onderzoeken van de effectiviteit van lanreotide in vergelijking met placebo
bij patiënten met NFMA en een positieve Gallium-68 DOTATATE PET/CT op
tumorgrootte.

Gerandomiseerde, dubbelblinde, placebo gecontroleerde trial

Na verkrijgen van informed consent zullen geschikte patiënten een Gallium-68 DOTATATE PET/CT ondergaan. De eerste 44 patiënten met een positieve PET/CT worden gerandomiseerd in twee behandelgroepen: Groep 1 krijgt maandelijkse subcutane injecties met lanreotide (18 keer) Groep 2 krijgt maandelijkse subcutane injecties met placebo (18 keer)

Geïnteresseerde NFMA patiënten worden uitgenodigd voor een eerste bezoek
(informed consent, in- en exclusie criteria, kwaliteit van leven vragenlijst,
kort lichamelijk onderzoek, venapunctie voor laboratoriumonderzoek, hypofyse
MRI, en * indien van toepassing * een zwangerschapstest). Het lichamelijk
onderzoek, het laboratoriumonderzoek en de MRI maken deel uit van standaard
NFMA evaluatie. Geïncludeerde patiënten ondergaan hierna een Gallium-68
DOTATATE PET/CT. Voor de PET/CT zullen zij een uur in het ziekenhuis moeten
verblijven in verband met de inwerkingstijd van de radionuclide. De scan zelf
is niet invasief en wordt goed getolereerd, de stralenbelasting zal geschat 3.1
mSv bedragen. De eerste 44 patiënten met een positieve PET/CT worden
gerandomiseerd over twee groepen: injecties met lanreotide autosolution 120 mg
of placebo injecties met zoutoplossing 0.9%. In totaal zullen dit 18,
4-wekelijkse injecties betreffen. De injecties worden in principe in het AMC
toegediend door een getrainde endocriene verpleegkundige, maar de proefpersoon
kan er ook voor kiezen om deze thuis te laten toedienen door getrainde
thuiszorg verpleegkundigen van Eurocept Homecare.
Behandeling met lanreotide is een veilige en goed getolereerde therapie
gebleken bij onder andere acromegalie. Bijwerkingen bestaan o.a. uit
maagdarmklachten zoals dunne ontlasting en buikpijn (circa 10%), vorming van
(meestal asymptomatische) galstenen (<10%) en reacties op de injectieplaats
(<10%).
Gedurende het onderzoek vinden nog 3 controle studiebezoeken in het ziekenhuis
plaats (ongeveer elk halfjaar). Dit bezoek bestaat uit anamnese, adverse
events, kort lichamelijk onderzoek, bloed afname (8 buisjes via 1 venapunctie,
36 mL) en kwaliteit van leven vragenlijst. Hypofyse MRI wordt herhaald na 6
maanden en na 18 maanden. Ook hierbij maken het lichamelijk onderzoek, het
laboratoriumonderzoek en de MRI deel uit van standaard NFMA evaluatie.
Afhankelijk van waar de injecties worden toegediend en waar de PET/CT
plaatsvindt zijn er per proefpersoon minimaal 4 of 5 en maximaal 21
studiebezoeken. De totale duur van het onderzoek betreft 18 maanden per
proefpersoon. Gedurende deze periode krijgen patiënten ook hun reguliere
behandeling. Het voordeel bestaat uit mogelijke afname van progressie en/of
grootte van de tumor wat een operatie of radiotherapie kan uitstellen of zelfs
overbodig maakt. Indien deze studie een positief effect op tumorgrootte toont
zal dit de standaard behandeling van NFMA ingrijpend kunnen veranderen en
verbeteren.