100-plus Onderzoek

Ongeveer een derde van mensen boven de 85 heeft symptomen die geassocieerd zijn
met dementie. Een grote
meerderheid van deze patiënten lijdt aan de ziekte van Alzheimer (AD), de meest
voorkomende vorm van dementie.
Hoewel leeftijd de grootste risicofactor is voor het ontwikkelen van dementie,
zijn er sommige mensen die ouder dan
100 worden in goede cognitieve gezondheid. Dit roept een aantal vragen op:
Bezitten deze bijzondere mensen
mechanismen die hun neuronen meer dan 100 jaar gezond houden? Wordt schade aan
het DNA beter gerepareerd of
bouwen zij minder snel Alzheimer eiwitten op? Hoe zijn erfelijkheid en het
immuunsysteem betrokken?
Antwoorden op deze vragen zouden nieuwe inzichten en aanwijzingen kunnen geven
voor een behandeling van AD en
andere neurodegeneratieve aandoeningen.
Extreme ouderdom zonder dementie lijkt vaker voor te komen binnen bepaalde
families, dit suggereert dat er mogelijk
erfelijke factoren zijn die beschermen tegen dementie. Echter vermoeden we dat
naast het erfelijk materiaal, ook biologische onderliggende mechanismen zoals
de samenstelling van het bloed (immuunsysteem en biomarkers) en het
hersenweefsel veel informatie bevatten over hoe het mogelijk is om heel oud te
worden zonder dementie. Hoewel deze
processen voor een deel worden aangedreven door genetische factoren (genotype),
streven wij ernaar om meerdere
kenmerken (fenotype) die geassocieerd zijn met behoud van cognitieve gezondheid
te achterhalen.

Het doel van het 100-plus onderzoek is om moleculaire, genetische en
omgevingsfactoren te achterhalen die
onderliggend zijn aan het behoud van geestelijke vermogens tot op zeer hoge
leeftijd.

Het 100-plus onderzoek is een prospectieve longitudinale cohort studie met het
doel genetica te onderzoeken van
cognitief gezonde 100-plussers in combinatie met hersenweefsel,
neuropsychologisch onderzoek en biologische
sampling.
We verzamelen onder andere, (i) gegevens over ziektegeschiedenis, erfelijke- en
sociaal economische achtergrond,
leefomstandigheden en leefstijl; (ii) ook wordt de bloeddruk en knijpkracht
gemeten; (iii) het cognitief functioneren
wordt in kaart gebracht door middel van neuropsychologische testen; (iv)
middels bloedsamples worden biomarkers
onderzocht, en daarnaast wordt daaruit het erfelijk materiaal veilig gesteld
zodat dat dit dmv NGS in kaart kan worden
gebracht; (v) indien zij daartoe bereid zijn, kunnen de deelnemers ook meedoen
aan de 90+ studie voor het ondergaan van een MRI/CT en PET-scan van de
hersenen; (vi) Ook informeren we hen over de mogelijkheid tot hersendonatie;
(vii) deelnemers worden indien gewenst
(half)jaarlijks opnieuw bezocht om het verloop van hun fysieke gesteldheid en
cognitieve functioneren vast te leggen.

Er zijn geen directe voordelen van deelname aan het onderzoek. Deze studie
lijdt mogelijk tot de ontdekking van
genetische en moleculaire kenmerken die verantwoordelijk zijn voor een
beschermende rol tegen dementie. Mogelijk
kan deze studie ons ook meer leren over welke factoren een rol spelen bij het
behoud van cognitieve gezondheid
tijdens het ouder worden. Dit zou een rol kunnen spelen bij onderzoek naar
Alzheimer en het ontwikkelen van
medicatie tegen dementie. Hier zouden toekomstige patiënten wel baat bij hebben.
De risico*s in deze studie zijn voor een groot deel verwaarloosbaar.
Bloedafname wordt gedaan dmv venapunctie, met de bekende risico's die daarbij
horen.
Neuropsychologisch onderzoek kan vermoeiend zijn.
Deelnemers worden geïnformeerd over het feit dat ze op elk moment
hun toestemming mogen intrekken.