Een online zelfmanagement interventie voor patiënten met handartrose - een gerandomiseerde klinische trial

Handartrose heeft een hoge ziektelast, welke vaak wordt gekenmerkt door pijn,
verminderde kracht en mobiliteit, lichamelijk disfunctioneren en een
verminderde (gezondheidsgerelateerde) kwaliteit van leven. Zelfmanagement
factoren, zoals fysieke en psychosociale aanpassing aan een chronische
aandoening spelen vaak een rol bij deze verminderde kwaliteit van leven.
Voorbeelden hiervan zijn de perceptie van de patiënt over zijn of haar
aandoening en het omgaan hiermee. Onderzoek laat zien dat het verbeteren van
zelfmanagement vaardigheden werkt bij chronische somatische aandoeningen
(inclusief artrose), o.a. om de impact van de klachten op het dagelijks
functioneren te verminderen. Zelfmanagement interventies worden daarom steeds
meer erkend als belangrijk bij de behandeling van chronische (somatische)
aandoeningen en ze krijgen dan ook steeds meer aandacht in de klinische
praktijk en onderzoek. Onderzoek laat tevens zien dat online aangeboden
interventies even effectief kunnen zijn als face-to-face interventies, tegen
mogelijk lagere kosten. In deze studie wordt het effect van een online
zelfmanagement interventie gericht op het omgaan met chronische pijn bij hand
artrose onderzocht.

Doel is om de (kosten-)effectiviteit van een online zelfmanagement interventie
bij patiënten met handartrose te onderzoeken. Daaropvolgend zal ook de
geschiktheid van de interventie in de klinische praktijk geëvalueerd worden.

Er wordt een gerandomiseerde klinische trial uitgevoerd. De interventie wordt
aangeboden als een aanvulling op de standaard zorg (dit zijn consulten met een
arts waar nodig, en een informatieconsult van 1,5 uur met een verpleegkundige
of fysiotherapeut van het LUMC) . Op baseline, post-interventie en na 6 weken
en drie maanden follow-up zullen vragenlijsten worden gebruikt om primaire en
secundaire uitkomsten meten. Om inzicht te krijgen in de mogelijkheden om de
interventie te implementeren in de reguliere zorg worden vervolgens follow-up
interviews gepland met 12 patiënten die de interventie gevolgd hebben, om hun
ervaringen uitgebreider te bespreken.

De interventie is gebaseerd op cognitief gedragstherapeutische principes. De interventie start met een face-to-face introductiegesprek. Vervolgens krijgt de deelnemer een op maat gemaakte zelfmanagement interventie aangeboden via een online programma. De interventie bestaat uit zes modules, bestaande uit psycho-educatie, opdrachten , ontspanningsoefeningen en dagboekregistraties. De eerste en laatste modules zijn een inleidende en afsluitende module, daar tussen volgt men vier modules, gericht op het beter leren omgaan met de gevolgen van de aandoening op het dagelijks leven. De onderwerpen van deze modules zijn: (1) stemming (2) activiteiten, (3) gedachten en (4) de sociale omgeving. Minstens één keer per week ontvangen deelnemers ondersteuning en feedback op de opdrachten van de begeleidende psycholoog, door middel van berichten in een beveiligde mailbox in het online programma. Na het afronden van het online programma, zullen patiënten door hun behandelend psycholoog worden benaderd voor twee telefonische boostersessies. In deze boostersessies zal worden geëvalueerd hoe de patiënt verder zijn/haar vooraf gestelde doelen voor de interventie heeft bereikt. Strategieën om de behaalde resultaten te versterken worden besproken. De boostersessies zullen 1 maand en 2,5 maanden na het afronden van het online programma plaatsvinden.

Alle deelnemers wordt gevraagd op vier momenten een vragenlijst in te vullen.
Dit zal ongeveer een tot anderhalf uur per keer duren. Daarnaast worden de
deelnemers in de interventieconditie uitgenodigd voor een introductiegesprek
met hun therapeut (1,5 uur) en vervolgens gevraagd dagelijks opdrachten te
maken in het kader van de behandeling (max 0,5 uur per dag), gedurende 3 tot 4
maanden. De enige belasting voor de deelnemers is investering van tijd. In de
controlegroep wordt standaard zorg geboden. Deelname aan de studie brengt geen
risico met zich mee.