Geheugen reactie tegen Bordetella pertussis in volwassenen: immunologische effecten van een acellulair pertussis booster vaccinatie

Kinkhoest wordt door de bacterie Bordetella pertussis veroorzaakt en kan leiden
tot een acute en ernstige luchtweginfectie. De bacterie wordt door hoesten
overgebracht en veroorzaakt gedurende weken en soms zelfs maanden heftige
hoestbuien, die voor kinderen zeer uitputtend kunnen zijn. Jonge zuigelingen
die nog niet (volledig) zijn gevaccineerd zijn extra kwetsbaar en bij een
infectie met de kinkhoest bacterie is het risico aanwezig dat zij opgenomen
moeten worden op de intensive care. Kinkhoest kan blijvende schade aan de
longen veroorzaken door het heftige hoesten en door zuurstof gebrek kan
hersenbeschadiging optreden. In enkele gevallen kan een baby overlijden aan de
gevolgen van kinkhoest.

Het aantal kinkhoestgevallen is sinds 1996 sterk toegenomen in Nederland, met
de grootste epidemische piek in 2012. Tijdens deze epidemie zijn meer dan
13.000 kinkhoest gevallen gemeld, en 3 nog niet (volledig) gevaccineerde baby's
zijn aan de gevolgen van kinkhoest overleden. Ook in andere landen binnen en
buiten Europa is het aantal kinkhoestgevallen sterk gestegen, de laatste
epidemie van 2012 was ook in andere landen enorm. Ook bij volwassenen worden er
steeds meer gevallen van kinkhoest gemeld. Kinkhoest heeft bij oudere kinderen
en volwassenen vaak een milder verloop, maar langdurige hoestbuien is één van
de symptomen waar ook volwassenen veel last van kunnen hebben.
Met deze studie willen we onderzoeken hoe de afweer tegen kinkhoest opbouwt na
een kinkhoestvaccinatie op volwassen leeftijd en of deze opgebouwde afweer
langdurig aanwezig blijft. Een goede afweer tegen kinkhoest kan er eventueel
aan bijdragen dat tijdens een zwangerschap, de baby beschermende antistoffen
krijgt van de moeder waardoor de baby beschermd wordt tegen kinkhoest in de
eerste maanden na geboorte. Daarnaast kan vaccinatie van (toekomstige) jonge
ouders tegen kinkhoest ook leiden tot een vermindering van kinkhoest bij jonge
baby*s, omdat gevaccineerde ouders het niet overdragen.

Het effect van een aP booster vaccinatie op volwassen leeftijd onderzoeken op
humorale en cellulaire geheugen immuniteit tegen Bordetella pertussis. Door
antistoffen te meten tegen de verschillende pertussis eiwitten kan de antistof
kinetiek in serum en speeksel bepaald worden.

Longitudinale interventie studie

Deelnemers krijgen één injectie met het cominatievaccin Tdap (tetanus, gereduceerd difterie en gereduceerd acellulair pertussis) (Boostrix - GSK) intramusculair in de bovenarm bij de start van de studie. Bloed en speeksel samples worden afgenomen voor vaccinatie en 2 weken, 4 weken, 1 jaar en 2 jaar na vaccinatie. Na 6 jaar kan de deelnemer zelf een vingerprik thuis uitvoeren en opsturen naar het RIVM.

Deelnemers profiteren van deze studie door het ontvangen van een extra
vaccinatie tegen kinkhoest, difterie en tetanus. Vanuit het oogpunt van de
volksgezondheid, zal de deelname aan dit onderzoek kunnen bijdragen aan de
verbetering van het RVP. Vaccinatie, venapuncties en de vingerprik kunnen
pijnlijk en onplezierig zijn, echter, ze zijn een relatief lage invasieve
procedure. Boostrix® is een geregistreed vaccin in Nederland. Milde
bijwerkingen door het vaccin kunnen voorkomen maar deze zijn naar verwachting
lokaal en kortdurend. Ernstige allergische reacties tegen één van de vaccin
componenten zijn onwaarschijnlijk. Als compensatie voor de vaccinatie, de
vanapuncties, de vingerprik en saliva afnames krijgen alle deelnemers ¤37,50 in
tegoedbonnen.