Longitudinale beeldvorming van tau accumulatie in de preklinische stadia van de ziekte van Alzheimer

De ziekte van Alzheimer (Alzheimer*s Disease, AD) is de meest voorkomende vorm
van dementie. Om onderliggende pathologie te bestuderen, wordt vooral gebruik
gemaakt van amyloïd-biomarkers. Het is echter van groot belang dat we ook
rekening houden met een ander onderliggend pathologisch substraat: de
opstapeling van tau-eiwitten. Hiervoor zijn een aantal redenen. Ten eerste
blijkt dat Aβ plaques maar matig correleren met de mate van cognitieve
achteruitgang, terwijl deze correlatie met neurofibrillaire kluwens
(neurofibrillary tangles, NFTs) veel beter is. Daarnaast wordt in verschillende
studies gesuggereerd dat tau - en niet Aβ - het eerste neuropathologische teken
van AD is. Tenslotte blijkt een kwart van de cognitief gezonde mensen
afwijkende neurodegeneratieve markers te hebben, terwijl het amyloïd normaal
is. Deze personen converteren vaak naar MCI of dementie, hetgeen suggereert dat
andere pathologie de onderliggende oorzaak is, bijvoorbeeld tau.
Patiënten met subjectieve geheugenklachten hebben klachten van het geheugen,
maar scoren normaal op cognitieve testen. Uit longitudinale studies blijkt dat
deze patiënten een verhoogd risico hebben op toekomstige cognitieve
achteruitgang. Dit betekent dat een cohort van patiënten met subjectieve
geheugenklachten verrijkt is met beginnende AD pathologie, en daarom een
uitstekende onderzoekspopulatie om de eerste pathologische veranderingen te
bestuderen.
Tau pathologie kan nu in vivo bestudeerd worden met behulp van de PET tracer
[18F]AV-1451. Deze tracer bindt aan NFT*s, maar niet aan amyloïd-plaques, en
patiënten met AD hebben een verhoogde binding in vergelijking met gezonde
controles. Door tau pathologie longitudinaal te besturen, krijgen we een beeld
van de prevalentie, distributie en het natuurlijke beloop in de tijd. Dit is
niet alleen belangrijk voor een beter begrip van AD pathogenese, maar kan ook
een rol spelen als uitkomstmaat voor onderzoeken met medicijnen die specifiek
ingrijpen op de tau-cascade.

Hoofddoel:
Het onderzoeken van het natuurlijke tijdsbeloop van [18F]AV-1451 bij patiënten
met subjectieve geheugenklachten na twee en vier jaar follow-up
a. Het vergelijken van de mate van verandering van [18F]AV-1451 binding en
baseline amyloid status
b. Het vergelijken van de mate van verandering van [18F]AV-1451 binding en
progressie van het klinisch beeld

Secundaire doelstellingen:
1. Het onderzoeken van de relatie tussen tau pathologie, gemeten met
[18F]AV-1451 en amyloid status, gemeten met [18F]Florbetapir.
2. Het onderzoeken van de relatie tussen [18F]AV-1451 binding en
neuropsychologische
3. Het onderzoeken van de correlatie tussen [18F]AV-1451 binding en volume van
grijze stof op MRI
4. Het onderzoeken van de correlatie tussen [18F]AV-1451 binding and CSF
amyloid-beta 1-42, total tau and phosphorylated tau

Dit is een prospectieve, longitudinale observationele studie

1. Stralingsbelasting
Proefpersonen krijgen 5x een PET-scan. Op baseline krijgen zij een [18F]AV-1451
scan. Na 2 en 4 jaar tijd krijgen zij een [18F]AV-1451 scan en een
[18F]Florbetapir scan. Voorafgaand aan elke scan wordt een low dose CT-scan
gemaakt. Per jaar is de stralingsbelasting 13,6 mSv.
2. Reactie op de tracer
Eerdere AE's beschreven zijn hoofdpijn, veranderde smaak, diarree.
3. Plaatsing van het infuus
Er is een kleine kans op bloeding of infectie, op de plaats waar het infuus
geplaatst wordt kan een hematoom ontstaan.
4. Discomfort gedurende de scan
Het kan oncomfortabel zijn om gedurende lange tijd in de PET-scanner te liggen.
Proefpersonen kunnen last krijgen van spierpijn.