Thuismeten van spierkracht bij ALS

ALS leidt tot progressieve spierzwakte welke zich door het hele lichaam
verspreidt. Deze spierzwakte is voor een groot deel verantwoordelijk voor
functioneel verlies in de loop van de tijd. Om het effect van nieuwe therapieën
te kunnen begrijpen, is het van belang om spierkracht als uitkomstmaat in
onderzoek mee te nemen. Daarnaast kan inzicht in het beloop van spierkracht
behandelaars helpen om op maat gemaakte zorg te bieden.
Spierkracht wordt op dit moment handmatig gemeten met een zogenaamde Hand Held
Dynamometer (HHD). Deze metingen vinden plaats in een ziekenhuis en worden
uitgevoerd door fysiotherapeuten of onderzoeksverpleegkundigen. De protocollen
voor de beoordeling van spierkracht zijn echter vaak uitgebreid en daarom
tijdrovend en belastend voor patiënten. Protocollen die 20 spiergroepen of meer
meten zijn geen uitzondering. Daarnaast zijn methoden die handmatig spierkracht
meten moeilijk te standaardiseren en is het moeilijk om handmatig voldoende
weerstand te bieden bij hoge krachten waardoor deze methode gevoelig is voor
meetfouten. Gefixeerde dynamometrie kan deze problemen oplossen. Bij gefixeerde
dynamometrie wordt de dynamometer in een vaste constructie geplaatst, waardoor
de meting beter gestandaardiseerd uitgevoerd kan worden en hoge krachten
gemeten kunnen worden.
Uit (nog ongepubliceerd) retrospectief data onderzoek blijkt dat de kracht van
de kniestrekspieren een van de belangrijkste voorspellers is van levensduur bij
ALS en daardoor ook inzicht kan geven in de snelheid van het ziektebeloop. In
veel gevallen kan spierkracht-onderzoek dus efficiënter worden uitgevoerd. In
het UMC Utrecht is een prototype ontwikkeld om de spierkracht van de knie
strekspieren met gefixeerde dynamometrie te objectiveren. Voorlopige resultaten
uit onderzoek bij gezonde proefpersonen laat zien dat de betrouwbaarheid van
deze gefixeerde dynamometer beter is dan die van de HHD. Het is echter nog niet
bekend of het haalbaar is om de krachtmeter zelfstandig thuis te gebruiken voor
patienten met ALS of PSMA. Daarnaast is het niet bekend of het zelfstandig
meten van spierkracht met de gefixeerde dynamometer gegevens oplevert die
gevoelig genoeg zijn om ziekteprogressie waar te nemen.

Primair: Haalbaarheid van het thuismeten van spierkracht met de krachtmeter te
bepalen
Secundair: Het bepalen van de gevoeligheid van de krachtmeter voor het
waarnemen van veranderingen in ziekteprogressie bij ALS tijdens thuismeten.

Observationeel onderzoek. Patiënten zullen thuis zelfstandig
spierkrachtmetingen uitvoeren, zonder interventie van de onderzoekers.

Deelnemers zullen thuis onafhankelijk van de onderzoeker, eens in de twee weken
een spierkrachtmeting uitvoeren, voor een periode van maximaal 24
weken.Daarnaast zullen er 3 visites plaatsvinden, bij de patient thuis. De
totale duur van deelname zal maximaal 190 minuten zijn.
De deelnemers zijn gewend aan spierkrachtonderzoek. Omdat de metingen en
visites thuis plaatsvinden, met passende beschermende maatregelen is het
onderzoek minimaal belastend. De resultaten van dit onderzoek kunnen potentieel
bijdragen aan verbetering van op maat gemaakte zorg en aan betere uitkomstmaten
bij wetenschappelijk onderzoek.