Fenotypering van de retina in patiënten met erfelijke afwijkingen in het lipide metabolisme

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) is de meest voorkomende oorzaak van
blindheid onder volwassenen ouder dan 50 jaar oud: een berekening verwacht een
prevalentie van 14.9-21.5 miljoen patiënten in 2040 alleen al in Europa. Een
van de vroege tekenen van de ziekte is het ontstaan van drusen: deposities
onder het netvlies bestaande uit extracellulair afvalmateriaal, resten van
fotoreceptoren en lipiden. De pathologische rol van drusen in LMD is nog niet
duidelijk, net als de consequenties van hun formatie voor het beloop van de
ziekte.
Genoom-brede associatiestudies hebben significante correlaties gevonden tussen
LMD en verschillende genen. Complement C3 (C3) is het bekendste voorbeeld
hiervan, maar ook verschillende eiwitten die een rol spelen in
lipidenmetabolisme zijn significant geassocieerd met de ziekte. Voorbeelden
hiervan zijn Apolipoprotein E (APOE), ATP binding cassette subfamily A member 1
(ABCA1) en LDL receptor. De ophoping van lipiden in drusen die reeds is
beschreven in de literatuur suggereert een rol voor deze genen in
drusenformatie en zo de vroege stadia van de ziekte. Dit wordt ondersteund door
onderzoek waarin wordt aangetoond dat het aantal drusen hoger is in muizen met
mutaties in genen betrokken bij lipidenmetabolisme. Er is op dit vlak echter
met name onderzoek gedaan bij muizen en tot nu toe beperkt bij mensen met
genetisch bepaalde stoornissen van het lipidenmetabolisme.
Wij willen de rol van genen betrokken bij het lipidenmetabolisme in het
ontstaan van drusen en LMD onderzoeken door te bestuderen of patiënten met
stoornissen in het lipidenmetabolisme t.g.v. specifieke mutaties in betrokken
genen op vroege leeftijd retinale afwijkingen zoals drusen ontwikkelen en dus
een groter risico lopen op LMD. Hierdoor leren we meer over de betrokkenheid
van deze genen bij de ziekte. Tevens kan het onderzoek aanleiding zijn om deze
zeldzame patiëntengroep vroegtijdig te screenen op netvliesafwijkingen zoals
LMD.

Onderzoeken of mutaties in genen geassocieerd met lipidenmetabolisme
geassocieerd zijn met het ontstaan van netvliesafwijkingen zoals drusen.

Patiënten worden uitgenodigd voor een eenmalig bezoek aan de polikliniek
oogheelkunde voor een oogheelkundige screening, inclusief meting van de visus,
spleetlamponderzoek na toedienen van mydriasis, en foto*s, incl. een optical
coherence tomography (OCT) scan van de macula, een autofluorescentie foto van
de macula, en een kleurenfoto van de centrale en perifere retina.

De belasting voor de patiënten die meedoen aan dit onderzoek zijn minimaal en
beperkt tot een enkel bezoek aan de polikliniek oogheelkunde waarin
niet-invasieve onderzoeken zullen worden verricht. Er wordt wel gebruik gemaakt
van druppels die pupil groter maken (mydriatica) waardoor er gedurende 3 uur
waziger zicht kan optreden. Gedurende deze tijd mag de patiënt niet autorijden.
Deze verschijnselen herstellen volledig en er is slechts een minimaal risico op
een allergische reactie. Er zijn geen andere risico*s verbonden aan dit
onderzoek. Voordelen voor de patiënt zijn dat zij een unieke bijdrage kunnen
leveren aan de kennis over LMD, ze krijgen een uitgebreide oogheelkundige
screening en indien gewenst ook uitslag over eventuele nevenbevindingen. Indien
nodig worden ze verwezen naar een oogarts voor follow-up van deze bevindingen.