RE-PAIR: de relatie tussen ouder-adolescent interacties en depressieve symptomen in adolescenten

Tijdens de adolescentie is er een sterke toename in de prevalentie van
depressie. Negatieve ouder-kind interacties worden gezien als een belangrijke
risicofactor voor het ontstaan en aanhouden van depressieve gevoelens bij
jongeren. Aangezien er weinig bekend is over hoe deze negatieve ouder-kind
interacties invloed hebben op depressieve klachten en de ontwikkeling van het
brein bij jongeren, is het van belang deze relatie te onderzoeken. Als
indicatoren voor negatieve ouder-kind interacties zal specifiek de mate van
kritiek en empathie/emotionele steun van ouders worden onderzocht.

Het primaire doel van deze studie is om te onderzoeken hoe overmatige kritiek
en gebrek aan empathie van ouders van invloed is op de emotionele en neurale
ontwikkeling tijdens de adolescentie en of er mogelijk sprake is van
bi-directionele invloeden tussen ouder-kind interacties en depressieve
gevoelens bij jongeren. Door gebruik te maken van een intergenerationele,
multi-method aanpak zal deze bi-directionele relatie tussen negatieve
ouder-kind interacties en depressie onderzocht worden bij zowel depressieve als
niet-depressieve adolescenten en hun ouders. De bevindingen van dit onderzoek
kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een nieuwe interventie, gericht op het
verbeteren van ouder-kind interacties en het verminderen van depressieve
klachten bij jongeren. Tevens zullen we onderzoeken welke factoren (o.a.
ouder-kind interactie, maar ook behandeling) van invloed zijn op het beloop van
de depressieve klachten.

In deze observationele studie zullen zowel adolescenten als hun ouders bij het
onderzoek betrokken worden. De depressieve adolescenten zullen geworven worden
via behandelaren in de klinische praktijk, via de GGD, en via een interview
over het onderzoek in de lokale media. De gezonde deelnemers zullen worden
geworven via middelbare scholen, openbare ruimtes en sociale media. Deelnemers
zullen voor een dag worden uitgenodigd. De onderzoeksdag zal bestaan uit het
uitvoeren van verschillende interactietaken tussen adolescenten en hun ouders.
Daarnaast zullen deelnemers gedurende twee weken dagelijks elektronische
dagboeken invullen over hun stemming en de kwaliteit van sociale interacties en
wordt een gedeelte van de adolescenten en ouders uitgenodigd voor een MRI scan.
Na een half jaar, een jaar en twee jaar zullen de deelnemers opnieuw benaderd
worden om enkele vragenlijsten in te vullen.

Nadat de toestemmingsformulieren zijn ondertekend, komen adolescenten samen met
hun ouder(s) één dag naar het lab voor het onderzoek. De meeste taken en
vragenlijsten zijn niet belastend en vormen geen enkel risico. De
interactietaken tussen familieleden worden over het algemeen als positief
ervaren. Hetzelfde geldt voor de elektronische dagboeken. Ouders en kinderen
zullen twee weken lang minimaal 4 keer per dag gevraagd worden om een korte
vragenlijst in te vullen. Dit duurt per vragenlijst circa 3 minuten. De
deelnemers krijgen tijdens de onderzoeksdag een lunch aangeboden en een
onkostenvergoeding. Een gedeelte van de adolescenten en ouders zullen worden
uitgenodigd in het LUMC om enkele functionele MRI taken in de scanner uit te
voeren. Dit zal ongeveer 3 uur in beslag nemen. Het harde geluid en het stil
liggen in de MRI scanner kan als onprettig worden ervaren, maar verder brengt
de MRI scan geen risico's met zich mee. Na een half jaar, een jaar en twee jaar
na de onderzoeksdag zullen deelnemers gevraagd worden opnieuw enkele
vragenlijsten in te vullen via een link op een eigen computer. Dit onderdeel
brengt geen risico's met zich mee.