De betrouwbaarheid van de 13C-fenylalanine-ademtest voor fenylketonurie-patiënten: een pilot-studie

Fenylketonurie (PKU) is een aangeboren stoornis in het aminozuurmetabolisme
welke de hydroxylatie van fenylalanine (Phe) vermindert. Om ernstige
neurologische complicaties -die met hoge Phe-concentraties in het bloed zijn
geassocieerd- te voorkomen, is het nodig om een levenslang dieet te volgen. Dit
dieet moet er voor zorgen dat Phe-concentraties in het bloed binnen de
streefwaarden blijven. Hoewel deze dieetinterventie het belangrijkste onderdeel
van de behandeling is, zijn er nieuwe en toekomstige behandelingsmogelijkheden
die zich richten op het verhogen van de hydroxylatie van Phe in het lichaam.
Onder deze nieuwe behandelingsmogelijkheden valt onder meer
cofactor-behandeling met tetrahydrobiopterine en sepiapterine, maar ook
therapeutische lever-herpopulatie en gentherapie. Het beoordelen van de
effectiviteit van zulke behandelingen is belangrijk voor zowel onderzoek als
patiëntenzorg, en kan in theorie relatief eenvoudig gedaan worden met een
13C-Phe-ademtest. De basis van deze test is het kwantificeren van omzetting van
13C-Phe naar 13C-tyrosine door het meten van 13CO2 in adem-monsters. Hoewel
deze methode al meermaals is beschreven in de literatuur, is er nog geen
onderzoek gedaan naar de test-hertest-betrouwbaarheid bij PKU-patiënten onder
stabiele omstandigheden (m.a.w.: zonder interventies). Echter is dit belangrijk
voor het kunnen evalueren van het effect van bepaalde behandeling middels deze
test.

Het doel van het onderzoek is het bepalen van de test-hertest-betrouwbaarheid
van de 13C-Phe-ademtest voor het meten van de Phe-hydroxylatie in patiënten met
PKU.

Dit betreft een observationeel onderzoek dat uit drie delen bestaat:
- Deel A: gezonder vrijwilligers > 16 jaar ondergaan de 13C-Phe-ademtest om het
protocol voor deel B te optimaliseren.
- Deel B: PKU-patiënten > 16 jaar ondergaan de 13C-Phe-ademtest tweemaal om
test-hertest-betrouwbaarheid te bepalen.
- Deel C: PKU-patiënten < 16 jaar ondergaan de 13C-Phe-ademtest tweemaal om de
test-hertest-betrouwbaarheid. Deel C zal alleen plaatsvinden als analyses van
deel B aangeven dat de test-hertest-betrouwbaarheid minimaal redelijk is (wat
is gedefinieerd als een 'intraclass correlation coefficient' > 0.40).

Wij beoordelen dat de belasting van deze studie laag is en dat de risico's
minimaal zijn. Deelnemers aan deel A bezoeken het UMCG eenmaal en ondergaan de
13C-Phe-ademtest ook eenmaal. Deelnemers aan deel B en C bezoeken het UMCG
tweemaal, ondergaan de 13C-Phe-ademtest tweemaal, maken zesmaal een bloedspot,
en ondergaan tweemaal een venapunctie. Verder zullen deelnemers in deel B en C
de instructie krijgen om een dieetaanpassing te maken op de dag van de
13C-Phe-ademtest, en om de volgende dag een bloedspot te maken. Aangezien dit
geen therapeutisch onderzoek betreft, zijn er geen directe voordelen voor
deelnemers. Er zijn wel potentiële voordelen m.b.t. de informatie die deze
studie zal vergaren, aangezien we verwachten dat dit onderzoek essentieel zal
zijn voor het gebruik van de 13C-Phe-ademtest voor het bepalen van het effect
van verschillende (toekomstige) behandelingsmogelijkheden voor PKU-patiënten.
Aangezien we verwachten dat de 13C-Phe-ademtest ook relevant zal zijn voor de
zorg voor kinderen met PKU, is het noodzakelijk om ook patiënten jonger dan 16
jaar de includeren, zodat we de uitkomsten in deze leeftijdscategorie kunnen
bevestigen.