Het doel van dit onderzoek is om neurocognitieve inzichten te krijgen in communicatieproblemen bij patiënten met een autisme spectrum stoornis, met name in representaties van een communicatieve context. Vergeleken met neurotypische (NT) mensen en…
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Communicatiestoornissen en -afwijkingen
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
1. Verschillen in communicatief succes (percentage correct) en communicatieve
alignment (overeenkomst in communicatieve signalen in opeenvolgende
interacties) tussen patiënten met autisme en NT controles en controles met
sociale angst;
2. Verschillen in neurale communicatieve alignment (cerebrale coherentie)
tussen patiënten met autisme en NT controles en controles met sociale angst;
3. Groepsverschillen in succesvolle interpretatie van communicatieve verbale
betekenis (percentage correct); verschillen in oogbewegingen en verschillen in
hersenactiviteit geassocieerd met interpretatie van communicatieve verbale
betekenis;
4. Overeenkomst in hersenactiviteit tijdens communicatieve alignment in verbale
en nonverbale contexten, en potentiële groepsverschillen hiertussen;
5. Verschillen in communicatieve aanpassing tussen patiënten met autisme en NT
controles en controles met sociale angst, zoals bepaald met een online
communicatie spel, en of communicatieve aanpassing is geassocieerd met relatief
meer grijze stof volume in de rechter prefrontale cortex;
6. EEG: temporele en spectrale aspecten van communicatieve alignment en
context-afhankelijke interpretatie, en potentiele groepsverschillen hiertussen.
Secundaire uitkomstmaten
1. Antwoorden op verschillende vragenlijsten zullen gebruikt worden om
potentiële associaties tussen de primaire uitkomstmaat en individuele
verschillen in autisme en sociale angst symptomen, (verbaal) IQ, alexithymie,
gevoeligheid voor sociale beloning, empathie en demografie te onderzoeken (ook
in de NT controles).
2. Eye-tracking: we zullen verschillen in oogbewegingen en pupil dilatatie
tijdens communicatie onderzoeken tussen patiënten met autisme en NT controles
en controles met sociale angst. Daarnaast zullen we onderzoeken of dit
geassocieerd is met onze primaire uitkomstmaat.
3. MR spectroscopy: we zullen individuele verschillen in de excitatie/inhibitie
balans in de rechter superior temporal gyrus onderzoeken in patiënten met
autisme, NT controles en controles met sociale angst. Daarnaast zullen we
onderzoeken of dit geassocieerd is met onze primaire uitkomstmaat.
4. EEG-fMRI: we zullen onderzoeken of potentiele (groeps)verschillen in
activiteit in de rechter superior temporal gyrus (fMRI) gerelateerd zijn aan
verschillen in elektrofysiologische activiteit van dit gebied (EEG).
5. EEG: we zullen onderzoeken hoe ASD participanten multimodale communicatieve
signalen in een communicatieve setting integreren, met name in hoeverre ASD
participanten kunnen profiteren als een spreker ook gebaren gebruikt,
vergeleken met NT controles en controles met sociale angst.
Achtergrond van het onderzoek
Autisme spectrum stoornis (ASS) wordt gekarakteriseerd door problemen met
sociale interactie en communicatie. Communicatieproblemen zijn het duidelijkste
tijdens sociale situaties waarbij de letterlijke betekenis en de intentie van
de spreker niet overeen komen, zoals in het geval van ironie of sarcasme
(Tesink et al, 2009; Zalla et al, 2014). Het begrijpen van
communicatieproblemen bij mensen met autisme kan uiteindelijk resulteren in
aanknopingspunten voor interventies die gericht zijn op het verbeteren van
sociale communicatie bij patiënten met autisme. Gek genoeg zijn
communicatieproblemen bij autisme zelden onderzocht tijdens live sociale
interacties. Daarnaast wordt er in case-control studies naar autisme amper
rekening gehouden met sociale angstklachten, welke vaak voorkomen bij mensen
met autisme en tevens communicatieproblemen kunnen veroorzaken. Daarnaast
kunnen sociale angstklachten onderzoeksresultaten met name sterk beïnvloeden
wanneer live sociale interacties worden onderzocht, zoals in deze studie.
Recente bevindingen suggereren dat mensen elkaar begrijpen omdat ze voortdurend
een gedeelde conceptuele ruimte ontwikkelen en coördineren. Deze conceptuele
ruimte biedt context om communicatief gedrag te selecteren en interpreteren.
Het doel van deze studie is om te onderzoeken of patiënten met autisme moeite
hebben met het gebruiken van deze gedeelde conceptuele ruimte die gedefinieerd
wordt tijdens een sociale interactie en nodig is om ambiguïteit in
communicatieve signalen op te lossen.
Doel van het onderzoek
Het doel van dit onderzoek is om neurocognitieve inzichten te krijgen in
communicatieproblemen bij patiënten met een autisme spectrum stoornis, met name
in representaties van een communicatieve context. Vergeleken met neurotypische
(NT) mensen en participanten met verhoogde sociale angst klachten, verwachten
we dat patiënten met autisme moeite hebben om een gedeelde representatie van
een communicatieve context te bouwen.
Onderzoeksopzet
In deze cross-sectionele studie zullen 52 patiënten met autisme spectrum
stoornis, 52 participanten met verhoogde sociale angstklachten en 52 gezonde
deelnemers deelnemen aan twee fMRI sessies. Omdat we geïnteresseerd zijn in
sociale interacties, zullen twee deelnemers tegelijkertijd worden uitgenodigd
en in de MRI scanner een communicatiespel met elkaar spelen (dual-fMRI). Succes
in communicatie tussen paren van patiënten met autisme, paren mensen met
verhoogde sociale angst en paren van gezonde deelnemers zal met elkaar
vergeleken worden.
Het is aangetoond dat sociale ervaringen ook sociale vaardigheden beïnvloeden
(Stolk, Hunnius, Bekkering, & Toni, 2013). De controlegroep met deelnemers met
verhoogde sociale angst klachten is een controle voor mogelijke verminderde
sociale ervaring bij mensen met autisme als het gevolg van het (levenslang)
vermijden van sociale interacties.
Alle participanten zullen na afloop van de fMRI studie worden uitgenodigd voor
deelname aan een vervolgstudie, waarbij we dezelfde communicatieve taken
afnemen, terwijl hersenactiviteit gemeten wordt met EEG. Twee participanten
zullen wederom tegelijkertijd worden uitgenodigd, zodat we elektrofysiologie
kunnen meten terwijl participanten met elkaar communiceren (dual-EEG). Net als
de fMRI studie, bestaat deze studie ook uit twee sessies van ongeveer een uur.
Inschatting van belasting en risico
Alle participanten zullen voor 2 fMRI sessies worden uitgenodigd in Donders
Center for Cognitive Neuroimaging. Tijdens deze fMRI sessies zullen ze twee
communicatie spellen spelen. fMRI-scannen is niet schadelijk voor de
deelnemers. Alle procedures zijn wel bekend, hebben verwaarloosbaar risico en
zijn minimaal belastend voor de deelnemers. Daarnaast bieden we deelnemers de
optie om de tweede fMRI sessie op een andere dag te laten plaatsvinden. Om
verder de belasting van onze deelnemers te verminderen, zullen een batterij
vragenlijsten online afnemen. Hierdoor kunnen deelnemers de vragenlijsten op
een geschikt moment thuis invullen. Er zullen geen farmacologische of
anderszins invasieve interventies worden toegepast. De procedures van de
EEG-studie zijn tevens veilig, wel bekend, hebben verwaarloosbaar risico en
zijn minimaal belastend voor de deelnemers.
Publiek
Kapittelweg 29
Nijmegen 5625 EN
NL
Wetenschappelijk
Kapittelweg 29
Nijmegen 5625 EN
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
- Tussen de 18 en 40 jaar oud
- Normaal of gecorrigeerd tot normaal gezichtsvermogen
- Normaal (ongecorrigeerd) gehoor
- Geschikt voor MRI (i.e. geen metalen in of op het lichaam, metalen
fragmenten, pacemakers of claustrofobie)
- Body Mass Index tussen 18.5 en 30
- Bereidheid en vermogen om geschreven toestemming te geven, en bereidheid en
vermogen om de aard en inhoud van het onderzoek te begrijpen en te participeren
in lijn met de studie eisen
- In staat om Nederlands te lezen en te schrijven
Patiënten met autisme:
- Huidige autisme diagnose
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
- Huidige alcohol of drugsmisbruik
- Gebruik van psychofarmaca of systemische glucocorticoïden
- Verleden van een neurologische aandoening (bijv. traumatisch hersenletsel,
seizures)
- Een ernstige of chronische systemische ziekte
- Ernstige cognitieve beperking of een geschiedenis van een organische mentale
stoornis
- Het gebruik van recreationele drugs 72 uur voor de MRI sessie, en het gebruik
van alcohol 24 uur voor de MRI sessie
- Verleden van of momenteel onder een neurologische behandeling
- Verleden van een operatie aan het hoofd
- Claustrofobie
- Epilepsie
- Zwangerschap
- Dyslexie
Alle patiënten:
- Huidige psychotische of bipolaire stoornis, middelenmisbruik, ernstige
persoonlijkheidsstoornis of mentale retardatie
- Huidige ernstige depressieve stoornis
- Prominente huidige suïcide risico of homicidal ideation
Patiënten met autisme:
- Huidige diagnose sociale angststoornis
Participanten met sociale angst:
- Huidige autisme diagnose
Neurotypische participanten:
- (verleden van) autisme of sociale angststoornis diagnose
- Huidige DSM-5 as-1 stoornis
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL72420.091.19 |