Begrijpen van preventieve mechanismen voor depressie: een mechanistische cross-over trial naar de effecten van mindfulness versus fantaseren in het verminderen perseveratieve cognitie onderliggend aan de gevoeligheid voor depressie.

Depressie is een veelvoorkomende psychiatrische stoornis die gekenmerkt wordt
door een hoog risico op terugval in een nieuwe depressie periode na
aanvankelijk herstel. Door dit terugkerende karakter, brengt depressie een hoge
ziektelast met zich mee, zowel persoonlijk als maatschappelijk. Om deze reden
is het van groot belang om te begrijpen welke factoren bijdragen aan terugval
en te proberen om deze factoren gunstig te beïnvloeden om zo terugval te
voorkomen.

Belangrijke factoren voor het terugkeren van depressie zijn piekeren en de
aanwezigheid van hardnekkige negatieve gedachten, ook in de herstelde fase.
Samen worden deze kenmerken *persevaratieve of volhardende cognitie* genoemd.
Het aanpakken van deze cognitieve processen zou een effectieve methode kunnen
zijn om depressie te voorkomen.

Uit eerder onderzoek is gebleken dat technieken die toegepast worden in
psychologische behandelingen, zoals mindfulness en positief fantaseren, een
gunstig effect hebben op de volhardende negatieve cognities. De technieken zijn
ingebed in mindfulness cognitieve therapie en preventieve cognitieve therapie,
therapieën die beide effectief zijn gebleken in het voorkomen van terugval. We
verwachten dat positief fantaseren gedachten minder negatief en op toekomst
gericht maken, terwijl mindfulness de gedachten minder persisterend zullen
maken. Individuele karakteristieken van het piekeren en overige mentale
vermogens kunnen maken dat de ene techniek meer bij de een dan bij de ander
past. Er is echter tot nog toe geen experimenteel bewijs over hoe deze
geïsoleerde technieken specifiek werken op negatieve cognities en hoe zij via
deze route bijdragen aan het vergroten van de individuele weerbaarheid voor
depressie. Deze studie streeft ernaar dit experimentele bewijs te leveren.

Het doel van het onderzoek is om gedetailleerde mechanistische inzichten te
verkijgen in hoe psychotherapeutische interventies, gericht op het veranderen
van gedachten, perseveratieve cognitie kunnen veranderen. Deze inzichten willen
we verkrijgen middels uitvoering van drie studies. De eerste studie heeft als
hoofddoel dat we willlen testen in hoeverre psychologische en
psychofysiologische indices van perseveratieve cognitie veranderen voor en
tijdens fantaseren vs. mindfulness. De tweede studie heeft als hoofddoel dat we
willen testen in hoeverre de veranderingen in perseveratieve cognitive voor en
tijdens uitvoering van de interventies verschillen tussen patiënten herstelt
van twee depressieve episodes en gezonde controles. De derde studie heeft als
hoofddoel individuele karateristieken te identifceren die gerelateerd zijn aan
de mate van verandering in PC door de interventies (met andere woorden: in
hoeverre de ene techniek meer bij de een dan bij de ander past).

De studie maakt gebruikt van een cross-over design waarin pre(voor)- en
peri(tijdens)-interventie metingen vergeleken worden voor en tijdens uitvoering
van zowel een mindfulness interventie als een positieve fantaseer interventie
in herstelde depressieve patiënten en gezonde controles. Na screening zullen
patiënten verschillende vragenlijsten invullen over hun personlijke
karakteristieken, ervaringen en verwachtingen. Dit wordt eenmalig gedaan voor
aanvang van de pre- en peri-interventie metingen. De pre- and peri-interventie
metingen bestaan uit het momentaan meten van dagelijkse gedachtenprocessen,
metingen van de bewegingsactiviteit, gedragsmetingen en neurofysiologische
metingen. Dit zal zowel gedaan worden voor aanvang van de interventies als
tijdens het uitvoeren van de interventies. Tussen beide interventies zal een
pauze van één maand ingelast worden waarin geen metingen of interventies
plaatsvinden. Deelnemers worden random toegewezen aan de volgorde van
interventies. Om de effecten van de interventies te onderzoeken zullen de pre-
and peri-interventie metingen met elkaar vergeleken worden. Om individuele
karateristieken te indentificeren die voorspelend zijn in hoeverre de ene
techniek meer bij de een dan bij de ander past zullen de ingevulde
vragenlijsten (ingevuld voorafgaand aan de pre- en peri-interventie metingen)
en de pre-interventie data bestudeerd worden in relatie tot interventie
effecten.

Alle deelnemers zullen twee interventies ontvangen, een mindfulness interventie en een positieve fantaseer interventie. De volgorde van de interventies zal evenredig verdeeld worden over de deelnemers. Voor beide interventies zullen deelnemers eerst een professionele training ontvangen om kennis te maken met de technieken. Daarna zullen zij dagelijks een oefening, gebruik makend van de technieken, uitvoeren voor 5-10 minuten per dag die geleid wordt door een applicatie op hun mobiele telefoon.

De screening, waarbij wordt gecontroleerd of mogelijke deelnemers in aanmerking
komen voor deelname, neemt ongeveer 120 minuten in beslag. Na screening worden
deelnemers gevraagd om thuis een aantal vragenlijsten in te vullen over hun
persoonlijkheid, persoonlijke kenmerken, gevoelens, jeugdervaringen en
verwachtingen van de studie. Het invullen hiervan neem ongeveer 65 minuten in
beslag. Na de vragenlijsten starten de experimentele metingen. Voorafgaand aan
deze metingen ontvangen deelnemers in het onderzoekscentrum vanuit huis
instructies over de metingen. De experimentele fase bestaat uit vier sessies
bestaande uit 1 week metingen. Dezelfde metingen worden gedaan in alle sessies.
De verschillende sessies zijn, pre-interventie sessie 1, peri-interventie
sessie 1, pre-interventie sessie 2 en peri-interventie sessie 2.

In MINDCOG volledig omvatten de metingen één week dagelijkse, momentane
metingen van de gedachtenprocessen die deelnemers zelf rapporteren (10x5 min
per dag), één week dagelijkse uitvoering van gedragstaken (2x5 min per dag),
één week continue metingen van de bewegingsactiviteit, één 24-uurs
hartslagmeting, vragenlijsten over depressieve symptomen (50 min) en EEG
metingen terwijl een aandachtstaak en een emotie regulatie taak worden
uitgevoerd. De EEG metingen vinden in het lab plaats (2,5 uur), de andere
metingen thuis.

In MINDCOG volledig omvatten de metingen één week dagelijkse, momentane
metingen van de gedachtenprocessen die deelnemers zelf rapporteren (10x5 min
per dag), één week dagelijkse uitvoering van gedragstaken (2x5 min per dag) en
vragenlijsten over depressieve symptomen (40 min). Deze metingen vinden in
thuis plaats.

Voor de peri-interventie metingen krijgen deelnemers eerst een professionele
training om kennis te maken met de techniek (2 uur) gevolgd door korte
oefeningen die thuis worden uitgevoerd met behulp van een mobiele applicatie (6
dagen 10 minuten per dag). Tussen de sessies 1 en sessies 2 vindt een maand
lang rust plaats, waarbij geen metingen of interventies gedaan worden.

In totaal bestaan de metingen in MINDCOG volledig uit viermaal een labbezoek
met metingen gedurende 2,5 uur en viermaal dagelijks 60 minuten metingen via
een applicatie op de mobiele telefoon. In MINDCOG online bestaan de metingen
uit viermaal dagelijks 60 minuten via een applicatie op de mobiele telefoon en
viermaal het invullen van vragenlijsten over depressieve symptomen (50 min).

Alle metingen zijn non-invasief en deelnemers lopen daarmee geen risico's. Er
zijn geen nadelen betreffende de interventies of metingen. Deelnemers kunnen
profiteren van deelname aan de studie op een manier dat de interventies
negatieve, ruminerende gedachten kunnen verminderen. Daarnaast ontvangen
deelnemers in MINDCOG volledig 20 euro per meting in het lab, oplopend tot een
bedrag van 80 euro na afronding van de studie, en een persoonlijk rapport van
hun persoonlijke data. Deelnemers in MINDCOG online ontvangen een bedrag van 20
euro per meetperiode, oplopend tot een bedrag van 40 euro na afronding van de
studie, en een persoonlijk rapport van hun persoonlijke data.