[18F]fluor-PEG-folaat PET/CT beeldvorming in reuscelarteriitis

Reuscelarteriitis (RCA) is een chronische systemische inflammatoire aandoening
waarbij (middel)grote arteriën ontstoken raken. De inflammatie is doorgaans
chronisch van karakter en kan leiden tot ischemische complicaties ten gevolg
van occlusie/stenose van de arteriën. Een late complicatie van RCA is het
ontstaan van een verwijding (aneurysma) van de aorta. De standaard behandeling
van RCA bestaat uit hoge dosis glucocorticoïden die over een periode van 1-1.5
jaar afgebouwd worden. Symptomen, lichamelijk onderzoek en labonderzoeken zijn
niet specifiek voor het vaststellen van actieve RCA. Recente internationale
richtlijnen benadrukken derhalve het belang van beeldvormende onderzoeken voor
het aantonen van vaatwandontsteking bij patiënten met RCA. Beeldvormende
onderzoeken kunnen helpen bij het stellen van de diagnose en het beoordelen van
ziekteactiviteit gedurende het verdere beloop van de ziekte. Een correcte
diagnose en het adequaat vervolgen van de ziekteactiviteit zijn van essentieel
belang voor de preventie van ernstig complicaties van RCA, maar ook voor de
preventie van onterechte blootstelling van patiënten aan immunosuppressieve
behandeling (glucocorticoiden). Momenteel wordt de fluorine-18-deoxyglucose
positron emission tomography/computed tomography (FDG-PET/CT) gebruikt als
diagnostisch onderzoek voor RCA. FDG-PET/CT visualiseert weefsels met een
verhoogd glucosemetabolisme, waaronder ontstoken weefsels. Een beperking van
FDG-PET/CT is de sterke afname van de sensitiviteit na 3 dagen behandeling met
glucocorticoïden. Een andere beperking is de afhankelijk van het
glucosemetabolisme. Dit beperkt de toepassing van de FDG-PET/CT scan in
patiënten met ontregelde diabetes mellitus, een bekende complicatie van de
glucocorticoid behandeling. Bovendien zijn arteriën die dicht bij metabool
actieve organen (zoals hersenen) liggen, ook moeilijk of niet te beoordelen op
de FDG-PET/CT scan.

Een nieuwe beeldvormende techniek is het visualiseren van specifieke
immuuncellen in de arteriewand van patiënten met RCA. Bioptstudies suggereren
dat de macrofaag een geschikte type afweercel kan zijn om in beeld te brengen
in de vaatwand. Recent hebben onderzoekers van het VU Medisch Centrum een
nieuwe macrofagen tracer ontwikkeld: [18F]fluor-polyetyhylene glycol
(PEG)-folaat. Deze tracer kan binden aan de β-isoform van de folaatreceptor
(FRβ) op macrofagen . De [18F] tracer is stabiel, waardoor deze vanuit een
centraal GMP laboratorium verspreid kan worden naar andere ziekenhuizen. Eerder
onderzoek toont dat [18F]fluor-PEG-folaat uitstekend in staat is om macrofagen
in ontstoken gewrichten te detecteren, zowel in dieren als patiënten met
artritis. Bioptstudies hebben aangetoond dat FRβ-positieve macrofagen rijkelijk
aanwezig zijn in de ontstoken arteriën van patiënten met reuscelarteriitis.

Primaire doel: evalueren van arteriële [18F]fluor-PEG-folaat opname op de
PET/CT in patiënten met reuscelarteriitis ten tijde van de diagnose en na 9
maanden van reguliere behandeling.

Secundaire doelen:
- Beoordelen van de relatie tussen [18F]fluor-PEG-folaat opname na 9 maanden
behandeling en de ziekteactiviteit op dat tijdstip.
- Beoordelen van de relatie tussen [18F]fluor-PEG-folaat opname na 9 maanden
behandeling en het ontwikkelen van ziekteopvlammingen gedurende de eerste 9
maanden van behandeling.

Een multicenter (UMCG, VU Medisch Centrum), prospectief cohortonderzoek.

De totale stralingsbelasting per PET/CT scan per patiënt zal 6.2 mSv bedragen.