De invloed van peri-operatieve testosteronniveau op functionele en oncologische uitkomsten na Radicale Prostatectomie

Radicale prostatectomie (RP) is de meest toegepaste behandeling voor
gelokaliseerd prostaatkanker bij mannen in Nederland. De meest voorkomende
bijwerkingen van deze ingreep zijn incontinentie (5-27%) en/of erectiele
disfunctie (57-89%). Deze hebben een belangrijke impact op de kwaliteit van
leven na RP. Naarmate de leeftijd toeneemt, daalt bij mannen het
testosteronniveau. Studies tonen aan dat rond de leeftijd van 70 jaar, 30% van
de mannen een testosteron onder de normaalwaarde heeft. Dit leidt echter lang
niet altijd tot klachten zoals verminderd libido, vermoeidheid en verminderde
spiermassa. Slechts 5.7% van de mannen tussen de 40-79 jaar is symptomatisch
bij een laag testosteron. Aangetoond is dat het suppleren van testosteron bij
deze mannen leidt tot meer energie en beter seksueel functioneren. Al in 1941
werd de relatie tussen prostaatkanker en testosteron beschreven, waarbij het
verlagen van testosteron leidde tot een afname van tumoractiviteit. Dit vormt
tot de dag van vandaag de basis van de anti-hormonale therapie bij patiënten
met gemetastaseerd prostaatkanker. Inmiddels is duidelijk dat de relatie tussen
testosteron en prostaatkanker complexer is, zo liet een recente studie zien dat
een verlaagd testosteron gerelateerd is aan een slechtere pathologische
uitkomst, meer biochemische recidieven (BCR) en meer erectiele disfunctie na
RP. Een andere studie toont dat mannen met verlaagd testosteron die suppletie
ontvingen na RP minder BCR, een langere duur tot BCR hadden en beter herstel
van erectiele functie. Daarnaast hebben diverse studies aangetoond dat het
veilig is om testosteron te suppleren na succesvolle, lokale behandeling van
prostaatkanker. Desondanks blijft testosteronsuppletie na RP weinig toegepast.

Deze studie is overgegaan naar CTIS onder nummer 2024-511340-29-00 raadpleeg het CTIS register voor de actuele gegevens.

Het effect van testosteronniveau en -suppletie op functionele en oncologische
uitkomsten na radicale prostatectomie evalueren.

Een fase-3 gerandomiseerd, enkel-blind multicenter onderzoek. Patiënten waarbij
niet-gemetastaseerd prostaatkanker is vastgesteld en een primaire behandeling
zal plaatsvinden middels RP, komen in aanmerking voor inclusie. In totaal
zullen 750 mannen worden geprescreened. 280 mannen zullen in aanmerking komen
voor inclusie waarna 140 mannen met een verlaagd testosteron worden
geincludeerd.
Mannen worden enkel-blind gerandomiseerd tussen testosterontherapie of placebo
om met een power van 80% een significant verschil op het gebied van seksueel
functioneren vast te kunnen stellen (primair eindpunt).

Mannen worden 1:1 gerandomiseerd tussen testosterongel of placebogel.

Belasting:
Proefpersonen dienen eenmaal voorafgaand aan de radicale prostatectomie (RP) en
eenmaal nadien extra bloed af te laten nemen. Verdere controles vallen samen
met de reguliere controles na RP.
Patienten wordt gevraagd voorafgaand aan de RP en op de controle momenten een
vragenlijst in te vullen (EPIC-26).
Mannen met verlaagd testosteron worden geincludeerd en gerandomiseerd voor
testosterontherapie (TRT) of placebo, beide middels transdermale gel.

Risico's
Bij mannen die TRT krijgen kunnen het hematocriet, leverenzymen en cholesterol
stijgen, dit zal periodiek gecontroleerd worden.
Uit eerder onderzoek is gebleken dat na succesvolle behandeling van
prostaatkanker er geen verhoogde kans is op recidief prostaatkanker.
Tevens is uit eerder onderzoek gebleken dat er geen verhoogd risico is op
cardiovasculaire aandoeningen. Dit wordt wel geregistreerd als
veiligheidscriterium.