ECT-geïnduceerde connectiviteitsmechanismen in therapie-resistente depressie

Depressie is een van de meest prevalente psychiatrische stoornissen met een
hoog recidiefpercentage, waardoor het een grote belasting vormt, niet alleen
voor de patiënt zelf maar ook voor diens omgeving en de maatschappij als
geheel. Ondanks 50 jaar onderzoek naar behandelmogelijkheden reageert 1 op de 3
patiënten niet op psychotherapie of medicatie. Voor deze groep patiënten met
therapieresistente depressie (TRD) is electroconvulsietherapie (ECT) de laatste
stap in de behandeling. Hoewel ECT de meest effectieve biologische behandeling
van depressie is, zijn de neurobiologische effecten nog onduidelijk, hoewel er
meerdere theorieën over bestaan (o.a. neurogenese). Ons onderzoeksvoorstel
bestaat uit een twee-stapsmodel om de effecten van ECT op het cortico-limbische
netwerk, wat belangrijk is in depressie, te onderzoeken.
In de eerste stap zullen we kijken naar veranderingen in het " default mode
network", het "emotional salience network" en het "affective network" in
patienten met een depressieve stoornis, and longitudinaal de veranderingen die
door ECT worden veroorzaakt in kaart brengen. In de volgende fase van het
onderzoek willen we de veranderingen in connectiviteit relateren aan
structurele veranderingen in het brein zoals subcorticale volumina en corticale
dikte. Door deze stappen te doorlopen is ons doel een overkoepelende verklaring
voor de therapeutische effecten van ECT te vinden, wat gebruikt kan worden om
behandelingen van depressieve stoornissen te verbeteren.

Dopaminerge dysfunctie - Amendement 28-4-2021
Er zal een extra werkingsmechanismen van ECT worden onderzocht. Eerdere
onderzoeken suggereren dat dopaminerge dysfunctie mogelijk een belangrijke rol
speelt in de pathofysiologie van TRD, de hoofdindicatie van ECT. We zullen de
verandering van dopaminedysfunctie onderzoeken door de activiteit van
dopmineneuronen te meten in de habenula-Ventral Tegmental Area (VTA) network
tijdens een beloning/straf-gerelateerde leertaak voor en na behandeling met
ECT. Bovendien gaan we de associatie tussen de verandering in dopamine
dysfunctie en de effecten van behandeling met ECT onderzoeken.

Primaire doelen:
1.) Het onderzoeken van veranderingen in functionele connectiviteit tussen
verschillende "resting state networks" gerelateerd aan (de effecten van)
behandeling met ECT
2.) Het onderzoeken van veranderingen in VTA-gerelateerde BOLD-signalen
gecodeerd voor temporele verschilfouten gedurende een beloning/straf-leertaak
gerelateerd aan (de effecten van) behandeling met ECT

Secundaire doelen:
1.) Samenhang onderzoeken tussen veranderingen in functionele connectiviteit en
GABA met veranderingen in structurele veranderingen (corticale dikte,
subcorticale volumina).
2.). Onderzoeken of er potentiële neurale markers zijn die kunnen voorspellen
welke patiënten terugvallen in depressieve klachten na ECT behandeling.

Een longitudinale studie met 50 patienten met therapieresistente depressie die
ECT ondergaan zullen worden geincludeerd. Patienten zullen de standaard
behandeling krijgen, maar daarnaast ook op 4 momenten gedurende en na
behandeling een fMRI ondergaan. Een controlegroep van 50 gezonde proefpersonen
gematched op leeftijd en geslacht zal gedurende hetzelfde tijdsbeloop ook fMRI
ondergaan.

De behandeling zelf wordt niet aangepast in het kader van het onderzoek.
Belasting voor de patiënt bestaat uit op vier momenten een fMRI ondergaan met
een maximale duur van 75-90 minuten. Risico's hierbij zijn verwaarloosbaar.