De rol van darmbacteriën bij de behandeling van borstkanker met hormoontherapie: op weg naar patiënt specifieke behandeling

Darmbacteriën leven in een gemeenschappelijke balans met het menselijk lichaam.
Hierbij vullen ze elkaars functie aan. Indien de balans verstoord wordt, kan er
kanker ontstaan. Darmbacteriën zijn tevens in staat om de effectiviteit van
kankertherapieën te beïnvloeden. Hoge oestrogeen waardes in het bloed worden
aangemerkt als oorzakelijke factor van oestrogeenreceptor gevoelige
borstkanker. De genetische samenstelling van de darmbacteriën die oestrogenen
produceren wordt het estroboloom genoemd. Het bacteriële enzym ß-glucuronidase
zorgt ervoor dat eerder uitgescheiden oestrogenen vanuit de darm heropgenomen
kunnen worden in het bloed. Dus samen zorgen het estroboloom en het bacteriële
enzym ß-glucuronidase voor hoge oestrogeen waardes in het bloed. Het is echter
onbekend of de darmbacteriën de huidige systemische borstkankertherapieën
beïnvloeden en vice versa.

Onze hypothese is dat de darmbacteriesamenstelling en β-glucuronidase
activiteit, het metabolisme van tamoxifen en het gerelateerde metaboliet
endoxifen beïnvloeden.

Kortom, met deze studie creëren we inzicht in de rol van darmbacteriën bij de
hormonale behandeling van borstkanker. Aan de hand van de
darmbacteriesamenstelling en de functie van de darmbacteriën beogen we in de
toekomst te kunnen voorspellen welke patiënten voordeel zullen hebben van de
systemische hormoontherapie.

Met dit onderzoek beogen we de volgende onderzoeksvragen te beantwoorden.

Wat is in postmenopauzale oestrogeen receptor gevoelige borstkanker patiënten
de invloed van:
De darmbacteriesamenstelling en ß-glucuronidase activiteit op de endoxifen
waardes in het bloed tijdens de systemische therapie met tamoxifen?

Een exploratieve prospectieve multicenter cohort studie zal worden uitgevoerd
in het Maastricht Universitair Medisch Centrum+, het Maxima Medisch Centrum,
het Elkerliek ziekenhuis, het Catharina ziekenhuis, en het Admiraal de Ruyter
ziekenhuis.

Na toestemming, zullen patiënt en tumor karakteristieken verzameld worden. Voor
en tijdens systemische hormoontherapie (na ongeveer 2 maanden), zullen
ontlasting samples, bloed samples en vragenlijsten verzameld worden. In de
ontlasting samples zal de darmbacteriesamenstelling middels 16S rRNA Next
Generation Sequencing worden bepaald. Vervolgens wordt de absolute hoeveelheid
van de bacteriën met kwantitatieve polymerase ketting reactie (qPCR) bepaald.
De functionele bacteriële ß-glucuronidase activiteit wordt gemeten. Endoxifen
waardes in het bloed worden bepaald met ultra-hoogwaardige
vloeistofchromatografie-massa-spectometrie. De vragenlijsten zullen gaan over
therapietrouw, voeding en omgevingsfactoren.

Patiënten zullen gevraagd worden deel te nemen aan de studie tijdens het
reguliere ziekenhuisbezoek. Patiënten zullen behandeld worden volgens de
reguliere zorg, met de diagnostische procedures en behandelingen volgens de
Nederlandse richtlijn. Naast de reguliere behandeling wordt de patiënt voor en
tijdens de hormoontherapie (na ongeveer 2 maanden) gevraagd om ontlasting te
verzamelen, bloed af te laten nemen en een vragenlijsten over de algemene
medische gegevens en therapietrouw in te vullen.
Patiënten hebben de mogelijkheid om thuis tot 2 dagen voor de start van de
therapie, of 2 dagen voor het ziekenhuisbezoek tijdens de behandeling, de
ontlasting op te vangen en de vragenlijsten in te vullen. Het invullen van de
vragenlijst duurt ongeveer 5 minuten. Alle andere handelingen kunnen in het
ziekenhuis uitgevoerd worden. Samenvattend concluderen wij dat dit onderzoek
vrijwel geen extra belasting of risico voor de patiënt vormt.