Stressreactie in narcolepsie type 1

Narcolepsie type 1 (NT1) is een zeer invaliderende slaap-waakstoornis die wordt
veroorzaakt door een tekort aan hypocretine (Hcrt, ook bekend als orexine). Een
recent post-mortem onderzoek van de hypothalamus in NT1 toonde niet alleen een
grote vermindering van Hcrt-cellen aan, maar ook een vermindering van 88% van
corticotrofine-releasing hormone (CRH)-positieve neuronen (Shan et al., 2022)
in de paraventriculaire kern (PVN). CRH in de PVN staat bekend om zijn rol als
activator van de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA) as. Dit komt overeen met
de eerdere bevinding van verminderde afgifte van het basale
hypofyse-bijnierschorstimulerend hormoon (ACTH) bij patiënten met NT1 (Kok et
al., 2002). Daarom wordt er verwacht dat patiënten met NT1 een lagere cortisol
(stress) respons hebben in vergelijking met gematchte controles. Meer kennis
over de HPA-activiteit bij patiënten met NT1 kan een beter inzicht geven in de
effecten van de verloren CRH-positieve cellen in deze populatie. Deze
informatie kan bijdragen aan meer kennis over de oorzaak van de ziekte en de
ontwikkeling van potentieel nieuwe behandelingen in de toekomst.

Om bij mensen met NT1 en gematchte controles te onderzoeken, na een
experimenteel geïnduceerde sociale stress test:

Primair:
- Directe HPA activatie (plasma cortisol)

Secundair:
- Directe autonomische stress reactie (ACTH en hartslag)
- HPA activiteit en autonomische stress na een herstelperiode (plasma cortisol,
ACTH en hartslag).
- Subjectief ervaren stress direcht na de stress en na een herstelperiode.
- De relatie tussen subjectieve en objectieve stressmarkers, en hun relatie ten
opzichte van achtergrondvariabelen.

Een quasi-experimentele case-control interventie bij n=12 patiënten met NT1 en
n=12 controles, gematcht voor leeftijd en geslacht. Alle deelnemers zullen
worden blootgesteld aan de Trier Social Stress Test for Groups (TSST-G) in zes
groepen van elk vier deelnemers. Voor de TSST-G (T0), direct na (T1), na een
herstelperiode van 15 minuten (T2) en na een tweede herstelperiode van 15
minuten (T3), beoordelen we: plasma ACTH en cortisol en subjectieve stress.
Hartslag wordt continu gemeten.

De TSST-G is een effectieve stress-interventie, waarbij deelnemers wordt gevraagd om een openbare toespraak te houden, gevolgd door een hoofdrekentaak, voor een niet-ondersteunende jury terwijl ze denken dat ze worden gefilmd. Deze test heeft in eerdere studies aangetoond dat het effectief psychofysiologische stress veroorzaakt en de HPA-as activeert (Von Dawans, Kirschbaum & Heinrichs, 2011).

Deelnemers bezoeken het onderzoekscentrum eenmaals voor in totaal ongeveer 4
uur. Deelnemers krijgen te horen dat ze deelnemen aan een onderzoek naar
sociale competentie en veerkracht. Tijdens hun bezoek worden ze blootgesteld
aan een stresstest (TSST-G). In totaal zullen er vier bloedmonsters worden
afgenomen via een canule om de stress van meerdere puncties te voorkomen. Dit
kan onaangenaam zijn en verzoorzaakt een (klein) risico op een lokale reguliere
bloeding. De subjectieve vragenlijsten duren in totaal ongeveer 15 minuten per
keer, waardoor de belasting minimaal is. Tijdens een uitgebreide debriefing
worden eventuele negatieve gevoelens over de TSST-G zoveel mogelijk weggenomen.
De TSST-G is een gevalideerde test die niet leidt tot extreem waargenomen
angstniveaus. De deelnemers zullen niet persoonlijk profiteren van dit
onderzoek. Zij krijgen een vergoeding van ¤ 50 voor deelname. Patiënten met NT1
kunnen na het experiment een dutje doen in het onderzoekscentrum.