Cognitief Functioneren en Gezondheidsgerelateerde Kwaliteit van Leven van Retinoblastoom Survivors: De Rol van Kankerbehandeling en Frequente Anesthesie.

Retinoblastoom (Rb) is de meest voorkomende vorm van oogkanker bij kinderen,
met hoge overlevingspercentages in ontwikkelde landen (>90%). Rb kan
unilateraal (soms erfelijk) of bilateraal (altijd erfelijk) ontstaan. Kinderen
worden meestal op jonge leeftijd (< 5 jaar) gediagnosticeerd en worden direct
daarna onderworpen aan een intensief behandel- en vervolgprotocol. Als Rb in
een vroeg stadium van de ziekte wordt gediagnosticeerd, kan oogbesparend worden
behandeld middels laser, cryo-, chemotherapie en/of radiotherapie -of een
combinatie hiervan. Wanneer het in een later ziektestadium wordt ontdekt, is
enucleatie vaak onvermijdelijk. Broers en zussen of nageslacht van erfelijke Rb
survivors die een risico hebben om zelf Rb te ontwikkelen (zogenaamde *Rb
risicodragers*) worden gescreend volgens het Nederlandse Rb Screeningprotocol.
De medische behandeling en follow-up van Rb patiënten en survivors, maar ook de
screening van Rb risicodragers vindt plaats onder algehele anesthesie (GA) tot
een leeftijd van vier of vijf jaar. De hersenen zijn dan volop in ontwikkeling
en daardoor extra kwetsbaar voor iatrogene schade, waaronder
neuropsychologische complicaties. Onmiddellijke effecten van de oncologische
behandeling, evenals secundaire effecten als gevolg van meerdere GA op de
cognitieve ontwikkeling bij Rb survivors, zijn onvoldoende onderzocht. Rb
survivors rapporteren ziektegerelateerde beperkingen in het dagelijks leven en
een lagere gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven (HRQoL), wat mogelijk
verband houdt met een verminderd cognitieffunctioneren. Afgezien van mogelijke
onmiddellijke of secundaire effecten van de behandeling, is het bekend dat
kinderen met Rb psychosociale problemen kunnen ervaren, waaronder angst en
depressie, verminderde participatie en activatie en/of pediatrisch trauma.
Psychosociale effecten van Rb kunnen ook een negatief effect hebben op het
algemene welzijn en de HRQoL. Ondanks de mogelijke impact op HRQoL, zijn de
cognitieve en psychosociale aspecten van Rb tot nu toe grotendeels onderbelicht
in de pediatrische zorg. Het is belangrijk om inzicht te krijgen in de
cognitieve ontwikkeling van kind met Rb tot jongvolwassene survivor, evenals
algemeen welzijn en vroegkinderlijke trauma's van de survivor, voormalig
risicodrager, maar ook van de ouder/verzorger. Door onderkenning van de
risicofactoren kan tijdig interventie worden geboden om mogelijke gevolgen op
lange termijn te minimaliseren. Er wordt verondersteld dat uitgebreide
behandeling en meervoudige GA negatief geassocieerd zijn met verminderd
cognitief en psychosociaal functioneren en HRQoL bij Rb survivors. Bovendien
wordt verwacht dat psychologische worstelingen en/of trauma's deze associaties
versterken.

Het primaire doel van deze studie is het onderzoeken van de impact van
oncologische behandeling en multipele GA bij Rb surviviors en voormalig Rb
risicodragers (8-35 jaar) op het cognitief functioneren, het psychosociaal
functioneren en HRQoL. Daarnaast wordt ook gekeken naar psychosociaal
functioneren van de ouders/verzorgers van Rb patiënten, Rb survivors en
(voormalig) risicodragers (0-12 jaar).

Het betreft een cross-sectioneel observationeel cohortonderzoek gericht op drie
onderdelen:
1. Cognitief functioneren; in termen van screening intelligentie, tempo en
verwerkingssnelheid, geheugen, taalvaardigheden, visomotorische integratie,
aandacht en executief functioneren van Rb survivors en voormalig Rb
risicodragers (8-35 jaar). Dit wordt onderzocht met behulp van
neuropsychologisch onderzoek.
2. Psychosociaal functioneren; in termen van angst, depressie, participatie en
activatie, (pediatrisch) trauma en gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven
bij Rb survivors en voormalig Rb risicodragers (8-35 jaar). Dit wordt
onderzocht met behulp van vragenlijstenonderzoek.
3. Psychosociaal functioneren van ouders; in termen van angst, depressie,
ervaren last en trauma (kind is 0-12 jaar). Dit wordt onderzocht met behulp van
vragenlijstenonderzoek.

Gevalideerde Nederlandse normgegevens worden gebruikt bij zowel het
neuropsychologisch onderzoek, als bij vragenlijsten onderzoek om de klinische
significantie te beoordelen. Daarnaast zullen de uitkomsten tussen Rb patiënten/
survivors en (voormalig) Rb risicodragers met elkaar worden vergeleken. Binnen
het Rb survivor cohort zullen de verschillende behandelgroepen met elkaar
worden vergeleken, te onderscheiden: alleen enucleatie (EN), versus alleen
focale therapie (FT), versus alleen selectieve intra-arteriële chemotherapie
(SIAC), versus alleen radiotherapie (RT), versus behandelcombinaties van deze
therapieën, inclusief systemische chemotherapie.

Het neuropsychologisch onderzoek betreft één afspraak en wordt indien mogelijk
gecombineerd met een regulier poliklinisch bezoek aan de afdeling oogheelkunde,
of vindt plaats bij de Rb survivor of voormalig Rb risicodrager thuis. Digitale
vragenlijsten vullen de participanten thuis in, in hun eigen tijd op hun pc in
het Nederlands gevalideerde en veelgebruikte KLIK portaal (www.hetklikt.nu).
Lichamelijk of psychisch ongemak is naar verwachting laag tot zeer laag en waar
nodig wordt nazorg geboden. Retinoblastoom is een vorm van oogkanker die louter
op kinderleeftijd kan ontstaan. Het is daarom belangrijk ook op kinderleeftijd
de effecten te kennen van behandeling en controle. Bovendien kunnen problemen
op gebied van cognitief functioneren, psychosociaal functioneren en kwaliteit
van leven verschillen naargelang leeftijd. Door onderzoek te doen bij zowel
minderjarigen als (jong)volwassenen, kan worden bepaald wanneer problemen
ontstaan zodat bij toekomstige patiënten tijdige interventie geboden kan worden
met het doel problemen op latere leeftijd te minimaliseren.