Effecten van blootstelling aan pesten op de expressie van genen in het immuunsysteem: een studie bij tweelingen gevolgd over de tijd

Epidemiologische gegevens geven aan dat een alarmerend aantal jongeren
ervaringen met pesten als slachtoffer rapporteert
(Wereldgezondheidsorganisatie, 2016). De schadelijke gevolgen van het
slachtofferschap van pesten omvatten zowel geestelijke gezondheid (bijv.
depressieve symptomen, angst, suïcidaliteit) als fysieke gezondheid (bijv.
slaapproblemen, cardiovasculair risico) en kunnen zich tot ver in de
volwassenheid uitstrekken (bijv. McDougall & Vaillancourt, 2015; Takizawa et
al., 2014). Omdat pesten zulke ingrijpende en langdurige gevolgen kan hebben,
is er behoefte aan een beter begrip van de processen die ten grondslag liggen
aan deze schadelijke effecten. Deze kennis is van cruciaal belang om preventie-
en interventie-inspanningen die gericht zijn op het verminderen van de
negatieve gevolgen van blootstelling aan pesten goed te informeren. Om
psychologische en fysiologische onderliggende processen echt te integreren, is
een volgende belangrijke stap het aantonen dat de langdurige effecten van
pesten veroorzaakt worden door veranderingen op moleculair niveau. Baanbrekend
werk op het gebied van functionele genomics en menselijke sociale genomics
(Cole, 2014; Slavich & Cole, 2013) vestigt de aandacht op de mogelijkheid dat
dergelijke moleculaire routes in feite kunnen verklaren hoe tegenspoed
biologisch ingebed raakt en langdurige effecten heeft op zowel mentale als
fysieke gezondheid. In het bijzonder hebben een aantal onderzoeken met behulp
van transcriptionele profilering aangetoond dat vergelijkbare tegenslagen de
activiteit van pro-inflammatoire genen in leukocyten (d.w.z. cellen van het
immuunsysteem) kunnen verhogen en tegelijkertijd de activiteit van genen die
betrokken zijn bij antivirale en antilichaamgerelateerde reacties doet dalen
(bijv. Cole et al., 2015; Levine et al., 2017; Powell et al., 2013). Dit
patroon van genexpressie (d.w.z. transcriptoomprofiel) is gelabeld als
Conserved Transcriptional Response to Adversity (CTRA) en er wordt
verondersteld dat het een evolutionair onderhouden respons vertegenwoordigt om
de microbiële en fysiologische bronnen van dreiging aan te pakken (Cole, 2014;
Slavich & Irwin , 2014). De voorgestelde studie zal de eerste studie zijn die
een genoombrede genexpressiebenadering toepast om de effecten van pesten op het
CTRA-profiel te onderzoeken.

Deze associaties zullen worden onderzocht in een steekproef van jongvolwassen
tweelingen, waarover eerder informatie over blootstelling aan pesten
slachtofferschap werd verzameld tijdens de vroege adolescentie. Het onderzoeken
van deze associaties in deze populatie zal eerder onderzoek naar de CTRA op
drie belangrijke manieren substantieel uitbreiden. Ten eerste, wordt er
rekening gehouden met verschillen in genetische factoren van individuen. Dit is
belangrijk gezien het feit dat: a) personen met een andere genetische
samenstelling waarschijnlijk verschillende patronen van genactiviteit vertonen
(Slavich & Cole, 2013) en b) eerder werk heeft aangetoond dat ervaringen met
pesten als slachtoffer ook worden beïnvloed door genetische factoren ( Ball et
al., 2008; Brendgen et al., 2011). De associatie tussen pesten en de CTRA kan
dus onecht zijn, omdat variaties in de genetische samenstelling bijdragen aan
zowel slachtofferschap als genexpressie. Met name eerdere longitudinale
tweelingstudies die de effecten van pesten op de gezondheid onderzochten,
toonden aan dat, in vergelijking met hun niet-gepeste mede-tweeling, tweelingen
die werden blootgesteld aan pesten een verhoogd risico op psychopathologie
bleven lopen (Arseneault et al., 2008; Silberg et al. , 2016; Singham et al.,
2017; Schaefer et al., 2018). Ten tweede zal een tweelingontwerp ons in staat
stellen om voor de allereerste keer genetische en omgevingscomponenten van de
CTRA te kwantificeren, en de mate waarin deze componenten worden gedeeld met
slachtofferschap van pesten. Dit is van cruciaal belang omdat de erfelijkheid
van de CTRA onbekend blijft en er zelden rekening mee is gehouden in eerder
onderzoek naar omgevingseffecten. Ten slotte biedt het onderzoeken naar deze
associaties in deze specifieke populatie de unieke mogelijkheid om te
onderzoeken in hoeverre de effecten van pesten door adolescenten op
genexpressie in de loop van de tijd aanhouden. Als een verhoogd CTRA-profiel
een mogelijk pad vertegenwoordigt waardoor blootstelling aan pesten tijdens de
adolescentie het risico op negatieve gezondheidsresultaten verhoogt, zouden
deze effecten enkele jaren nadat pestervaringen zijn beëindigd, ook duidelijk
moeten zijn in de (vroege) volwassenheid. Er zijn sterke theoretische redenen
om te verwachten dat het CTRA-profiel biologisch verankerd kan raken (Miller et
al., 2011; Slavich & Cole, 2013) en daardoor het risico op zowel psychische als
lichamelijke gezondheidsproblemen kan vergroten (Hostinar et al., 2018). Deze
longitudinale tweelingstudie zal direct testen of het CTRA-profiel het verband
medieert tussen de geschiedenis van pesten en een slechte mentale of fysieke
gezondheid enkele jaren later tijdens de volwassenheid, wanneer enkele van de
ernstigere inflammatie-gerelateerde gezondheidsuitkomsten optreden (bijv.
verhoogd risico op hart- en vaatziekten; Hostinar et al., 2018; Slavich &
Irwin, 2014).

Hoofddoel:
1) Onderzoeken of blootstelling aan slachtofferschap van pesten tijdens de
adolescentie verband houdt met het CTRA-transcriptoomprofiel (verhoogde
pro-inflammatoire genexpressie en verminderde antivirale en
antilichaamgerelateerde genexpressie) in de vroege volwassenheid.
2)De genetische en omgevingscomponenten van het CTRA-genexpressieprofiel
kwantificeren en de genetische en omgevingsoverlap tussen het CTRA-profiel en
slachtofferschap van pesten onderzoeken.

Secundaire doelstelling:
Het CTRA-genexpressieprofiel onderzoeken als mediator in het verband tussen
blootstelling aan pesten als slachtoffer tijdens de adolescentie en slechte
mentale (angst, depressie, burn-out) en lichamelijke gezondheid
(cardiovasculair risico) in de vroege volwassenheid.

Er wordt een klassiek tweelingdesign gebruikt. Concreet zullen vroeg volwassen
mono- en dizygote tweelingen geworven worden uit het Nederlands Tweelingen
Register (NTR).
We zullen gebruik maken van retrospectieve en nieuw verzamelde gegevens:
- Retrospectieve gegevens over slachtofferschap van pesten verzameld op de
leeftijd van 10-12 jaar oud zullen worden gebruikt als inclusie criteria in dit
onderzoek, waarbij niet gekeken wordt of er blootstelling is geweest. Er wordt
voor selectie slechts gekeken of de specifieke vragenlijst waarin naar pesten
is gevraagd op leeftijd 10 en/of 12 aanwezig is.
-Na toestemming vullen deelnemers online vragenlijsten in (bijvoorbeeld over
slachtofferschap van pesten, mentale en fysieke gezondheid) en verzamelen ze
thuis bloeddruppels voor genexpressieprofilering.

Naar onze mening zijn er geen risico's verbonden aan deelname aan het onderzoek
en is de deelnemerslast laag. Het enige nadeel is dus de tijdsinvestering en
misschien een kleine korte pijn van de bloedafname thuis. Als deelnemer aan het
onderzoek van het Nederlands Tweelingenregister ontvangen de deelnemers ieder
jaar een nieuwsbrief.