Eiwit- en calorierestrictie als behandeling ter preventie van cardiotoxiciteit bij vrouwen die chemotherapie krijgen.

Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen wereldwijd. Een
hoeksteen in de behandeling van mammacarcinoom zijn antracyclines. Dit is een
groep geneesmiddelen die gegeven wordt bij o.a. borstkanker. Antracyclines zijn
heel effectief, maar de grootste beperkende factor voor optimale inzet van deze
behandeling is cardiotoxiciteit. Cardiotoxiciteit kan zorgen voor
hartritmestoornissen of zelfs leiden tot hartfalen. Deze bijwerking kan bij
iedere patiënt voorkomen en is dan ook de reden dat antracyclines niet optimaal
kunnen worden gedoseerd. In de praktijk wordt namelijk cumulatief gedoseerd:
voor iedere patiënt is er een maximale hoeveelheid die zij aan antracyclines
mogen krijgen gedurende hun hele leven.

In eerdere onderzoeken hebben we aangetoond dat dieetrestrictie zorgde voor een
betere weerstand tegen oxidatieve stress. Dit uitte zich in beter herstel van
patiënten na nierdonatie en niertransplantatie. Bij patiënten die behandeld
werden met het chemotherapeuticum irinotecan, leidde dieetrestrictie tot
toename van actieve concentraties van het middel zonder verandering van
toxiciteit of bijwerkingen. In dit onderzoek willen we aantonen of een
kortdurend caloriebeperkt en eiwitarm dieet eenzelfde positief effect heeft bij
chemotherapie met antracyclines. Dit dieet zal aan patiënten, met een diagnose
van vroege invasieve borstkanker, voorafgaand aan iedere chemotherapiekuur
worden gevolgd. De effecten daarvan worden vergeleken met een groep die
dezelfde chemotherapiekuur krijgt zonder dieet.

De effecten van een vijfdaags dieet met 30% calorische en 70% eiwitrestrictie
onderzoeken op cardiotoxiciteit, geïnduceerd door behandeling met antracyclines
bij vrouwen met triple negatieve of hormoongevoelige mammarcinoom. Hierbij zal
primair de biomarker high-sensitivity troponine T (hsTnT) gebruikt worden om de
cardiotoxiciteit te meten. Secundair wordt ook gekeken naar veranderingen op
echografisch niveau.

Verder zullen de effecten van dit dieet op overige antracycline-gerelateerde
toxiciteit en het effect op tumor progressie worden onderzocht. Het welzijn van
de patiënt zal worden bijgehouden via vragenlijsten.

Een gerandomiseerde gecontroleerde studie, waarbij de patiënten over twee
groepen worden verdeeld. Beide groepen zullen dezelfde chemotherapie kuur
toegediend krijgen. Groep 1 volgt, voorafgaand aan iedere kuur, 5 dagen lang
een dieet met ongeveer 30% calorie- en 70% eiwitrestrictie. Om het dieet zo
homogeen mogelijk te maken zal er synthetische voeding worden gegeven, a.d.h.v.
de individuele dagelijkse caloriebehoefte. De uitkomstmaten worden vergeleken
met een controlegroep, om te onderzoeken of een dergelijk dieet invloed heeft
op de cardiotoxiciteit van antracyclines. De controlegroep zal voor iedere
antracycline chemokuur worden opgebeld door een ervaren diëtist(e). Deze zal
vragen naar al het eten dat de afgelopen 24 uur is gegeten. Dit wordt
geanalyseerd door de diëtist(e).

Bij patiënten zal bloed worden afgenomen t.b.v. analyses en een aantal keer een
elektrocardiogram en echografie worden verricht. Daarnaast zal patiënten worden
gevraagd om vragenlijsten in te vullen m.b.t. kwaliteit van leven, pijn,
vermoeidheid en misselijkheid.

Na toestemming van de patiënten worden zij over 2 groepen verdeeld: 1) De interventiegroep. Deze groep volgt, 5 dagen voorafgaand aan iedere chemotherapie kuur, een voorgeschreven dieet, voor maximaal 4 kuren. Dit dieet bestaat uit 30% calorische en 70% eiwitrestrictie, gebaseerd op de individuele dagelijkse energie behoefte. 2) De controle groep. Deze krijgt geen dieet voorgeschreven, maar wordt vlak voor iedere antracycline chemokuur gebeld door een diëtist(e) om te vragen wat er de afgelopen 24 uur is gegeten. Aan de hand hiervan wordt de calorie en macronutriënten inname berekend.

Er worden voor dit onderzoek 7 extra bloedafnames genomen tijdens de routine
bloedafnames. Patiënten zullen voor, tijdens en na iedere dieet cyclus
standaard vragenlijsten moeten invullen om bijwerkingen en kwaliteit van leven
te meten. Daarnaast zullen een elektrocardiogram en echografie worden verricht.
De elektrocardiogram zal voorafgaand aan iedere cyclus worden verricht, de
echografie zal in totaal 3 keer plaatsvinden gedurende de onderzoeksperiode
(tot uiterlijk 12 maanden na afloop van de studie).
Het synthetisch dieet kan voor een hongergevoel, lichte hoofdpijn en licht
gewichtsverlies zorgen.