Preoperatief periodiek vasten versus koolhydraatrijke dranken om de insulineresistentie te verminderen: een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek.

Zowel het preoperatief drinken van koolhydraatrijke dranken ('carbohydrate
loading') als periodiek vasten ('intermittent fasting') kunnen de
insulineresistentie verlagen, echter kunnen beide niet gelijktijdig worden
toegepast. Er zijn aanwijzingen uit preklinische studies dat periodiek vasten
daarnaast een positief effect kan hebben op weefselreparatie en het voorkomen
van ischemie-reperfusieschade, waardoor de protectieve voordelen van periodiek
vasten mogelijk verder reiken dan die van koolhydraatrijke dranken voor een
operatie. Onze hypothese is dat kortdurend periodiek vasten voor een operatie
de insulineresistentie sterker verlaagt dan koolhydraatrijke dranken of
standaard preoperatief vasten.

Het primaire doel is om te onderzoeken of preoperatief periodiek vasten de
perioperatieve insuline resistentie verbetert in vergelijking met
koolhydraatrijke dranken en standaard preoperatief vasten.
Het secundaire doel is om de haalbaarheid van preoperatief periodiek vasten te
onderzoeken, met betrekking tot het welzijn van de patiënt en het naleven van
het dieet.

Deze open-label gerandomiseerde gecontroleerde studie vergelijkt het effect van
kortdurend preoperatief periodiek vasten en koolhydraatrijke dranken op de
perioperatieve insuline resistentie. Patiënten die electieve gemiddelde of
grote orthopedische ingrepen ondergaan worden gerandomiseerd in een van de
volgende 3 groepen: standaard preoperatief vasten, periodiek vasten en
koolhydraatrijke dranken.

Patienten in de periodiek vasten groep volgen een dagelijks periodiek vasten schema bestaande uit een 8 uur durende (vrije) eetperiode en een 16 uur durende (water) vastenperiode gedurende de laatste twee weken voor chirurgie, gevolgd door standaard preoperatief vasten. Patienten in de koolhydraatrijke dranken groep vervolgen hun gebruikelijke voedingspatroon en worden gevraagd om een maltodextrine bevattende drank te drinken op de avond vóór de ingeep en twee uur voor de inductie van anesthesie.

Ten behoeve van de studiemetingen zal 12mL bloed worden afgenomen op drie
momenten (baseline ten tijde van inclusie in de ochtend, preoperatief in de
ochtend van chriurgie, in de ochtend van postoperatieve dag 1). Er zijn geen
extra onderzoeksgerelateerde bezoeken aan het ziekenhuis noodzakelijk, omdat
alle bloedmonsters verzameld worden gedurende het bezoek aan de polikliniek
preoperatieve screening of tijdens de ziekenhuisopname rondom de operatie.
Patiënten zullen worden gevraagd om een vragenlijst van 15 punten (de QoR-15)
en een vragenlijst van 5 punten (de EQ-5D-5L) in te vullen op de ochtend van de
dag van chirurgie (preoperatief) en op postoperatieve dag 1.

Het volgen van een dagelijks periodiek vasten schema en het bijhouden van een
simpel dieet dagboek vereist inspanning en vastberadenheid, al is het voor een
periode van 14 dagen. Daarom kunnen alleen patiënten die voldoende gemotiveerd
zijn om hun eetpatroon te wijzigen in aanmerking komen voor studiedeelname.
Periodiek vasten kan protectieve effecten hebben voor patiënten, zoals een
verbetering van weefselreparatie en een afname van oxidatieve stress. Het is
echter niet bekend of deze theoretische voordelen zich vertalen in klinische
voordelen (bijvoorbeeld een vlotter herstel). De risico's van de interventie
worden als minimaal ingeschat, aangezien de interventies al uitgebreid
onderzocht zijn bij gezonde patiënten, zonder dat er nadelige effecten zijn
geobserveerd. Koolhydraatrijke dranken voor operaties wordt al uitgebreid
toegepast als onderdeel van der standaardzorg bij patienten (zonder diabetes)
die verschillende vormen van gastro-intestinale chirurgie ondergaan in het
Amsterdam UMC.