T-mult: een exploratie van het effect van door transcraniële magnetische stimulatie geïnduceerde virtuele laesies op de cognitie

Hersenziektes zoals glioom en multiple sclerose worden gekenmerkt door
hersenlaesies en zijn meestal progressief. Patiënten met zulke laesies vertonen
vaak verminderde cognitieve vaardigheden, wat de kwaliteit van leven van zowel
de patiënt zelf alsook die van hun mantelzorgers negatief beïnvloedt. De impact
van die laesies is echter onvoorspelbaar: waar sommige patiënten nog relatief
goed cognitief functioneren ondanks de aanwezigheid van ernstig progressieve
laesies, gaan de cognitieve functies van anderen snel achteruit al bij minimale
ziekteprogressie. Om de geïndividualiseerde impact van nieuwe laesies op het
hersennetwerk en de cognitie te onderzoeken, kunnen reversibele 'virtuele
laesies' in gezonde proefpersonen worden opgewekt door hersenactiviteit lokaal
te verstoren met behulp van laag-frequente repetitieve transcraniële
magnetische stimulatie (rTMS). Het idee is dat laesies die zich bevinden in
hersengebieden die sterke lokale (maar niet globale) hubs zijn pre-TMS, zijn
geassocieerd met grotere cognitieve achteruitgang en grotere globale
netwerkdeviatie post-TMS.

Het verkennen van het effect van reversibele virtuele laesies op het cognitief
functioneren in het domein van executief functioneren en op de organisatie van
het hersennetwerk.

Het betreft een experimentele studie waarbij gebruik wordt gemaakt van
eenmalige rTMS (versus sham stimulatie). Gezonde proefpersonen worden
willekeurig toegewezen aan ofwel een interventie ofwel een controle groep; in
beide groepen worden voor en na TMS hersenscans/-metingen alsook verscheidene
cognitieve tests afgenomen.

50 proefpersonen zullen een eenmalige sessie van inhibitoire rTMS naar de dorsolaterale prefrontale cortex (DLPFC) ondergaan; 50 proefpersonen zullen actieve controles zijn, waarbij gebruik wordt gemaakt van een zogeheten sham coil.

Proefpersonen zullen tweemaal een bezoek brengen aan de polikliniek. Tijdens
hun eerste bezoek zullen ze neuroimaging, cognitieve tests, en een test van hun
TMS motor drempelwaarde in rust ondergaan. Vervolgens zullen ze tijdens hun
tweede bezoek ofwel inhibitoire rTMS ofwel sham TMS ondergaan, waarna ze
opnieuw taak fMRI en gelijktijdig cognitief testen zullen ondergaan.
Inhibitoire rTMS is een niet-invasieve, goed getolereerde techniek voor het
uitlokken van virtuele laesies. Mogelijke bijwerkingen zijn kortstondige
hoofdpijn (gematigd risico) en syncope, kortstondige gehoorsveranderingen,
kortstondige onbedoelde cognitieve/neuropsychologische effecten, en
epileptische aanvallen (allen laag risico; N.B. het risico op epileptische
aanvallen in gezonde controles in combinatie met laag-frequente stimulatie is
verwaarloosbaar). Over het geheel genomen wordt het risico voor deze deelnemers
laag geacht, zeker indien de exclusiecriteria worden gehanteerd. Daarentegen is
de impact van hersenziektes die worden gekenmerkt door hersenlaesies
significant, niet alleen op de patiënten die eraan lijden maar ook op hun
mantelzorgers en op de maatschappij. Het verkrijgen van een beter begrip van
het effect van nieuwe laesies op het hersennetwerk en op de cognitie kan helpen
bij het opzetten van toekomstige studies naar zulke ziekten en kan een opstapje
zijn richting interventies/behandelingen.
In onze optiek is het risico van deze studie dus laag, terwijl de potentiele
waarde significant is.