Axiale betrokkenheid bij artritis psoriatica LUMC; Betrokkenheid van de wervelkolom en bekken bij artritis psoriatica - LUMC.

Aantasting van het axiale skelet (van sacro-iliacale gewrichten en/of
wervelkolom) is een van de relatief frequente manifestaties die verband houden
met psoriatische huidziekte, samen met aantasting van perifere musculoskeletale
structuren (perifere artritis, enthesitis, dactylitis), die gewoonlijk artritis
psoriatica worden genoemd. (PsA). Gegevens uit cohortstudies suggereren dat tot
30% van de patiënten met psoriasis PsA ontwikkelt. Afhankelijk van de gebruikte
definitie varieert de prevalentie van axiale ziekte van 25% tot 70% van de
patiënten met PsA. Recente gegevens van het CORRONA-register gaven aan dat de
aanwezigheid van axiale betrokkenheid geassocieerd is met een grotere kans op
matige/ernstige psoriasis, met een hogere ziekteactiviteit en een groter effect
op de kwaliteit van leven bij patiënten met PsA.
Er is een voortdurende discussie over de vraag of patiënten met psoriasis en
inflammatoire axiale ziekte moeten worden gediagnosticeerd met "PsA met axiale
betrokkenheid" (andere veelgebruikte termen: psoriatische spondylitis,
psoriatische spondyloartritis, axiale PsA) of met "axiale spondyloartritis met
psoriasis". Hoewel er enkele kenmerken zijn beschreven die typisch zijn voor
axiale betrokkenheid bij PsA (zoals asymmetrie van inflammatoire veranderingen,
lagere prevalentie van inflammatoire rugpijn en HLA-B27, betrokkenheid van de
wervelkolom zonder sacro-iliacale gewrichten) in vergelijking met de primaire
axiale spondyloartritis zonder psoriasis, is een duidelijk onderscheid niet
altijd mogelijk vanwege een natuurlijke overlap tussen deze voorwaarden. Er is
ook een overlap tussen de CASPAR-classificatiecriteria (ClASsification criteria
for Psoriatic ARthritis) voor PsA en de ASAS-classificatiecriteria (Assessment
of Spondyloarthritis International Society) voor spondyloartritis - SpA (zowel
axiaal als perifeer) als gevolg van de pathofysiologische nabijheid van de
ziekten. Momenteel is er geen duidelijke en algemeen aanvaarde definitie van
axiale betrokkenheid bij PsA. Patiënten met PsA kunnen worden geclassificeerd
als patiënten met axiale SpA bij aanwezigheid van chronische rugpijn die begint
vóór de leeftijd van 45 jaar plus aanwezigheid van sacroiliitis op magnetische
resonantiebeeldvorming (MRI) of röntgenfoto's (plus één extra SpA-kenmerk dat
psoriasis kan zijn), of als alternatief in aanwezigheid van HLA-B27 plus 2
extra SpA-functies. Gegevens uit recente systematische literatuur suggereerden
dat PsA-patiënten met axiale aantasting vaak kenmerken hebben waardoor
classificatie van patiënten als axiale SpA niet mogelijk is, zoals laat
optredende rugpijn, aantasting van de wervelkolom zonder sacro-iliacale
gewrichten, zwakkere associatie met HLA-B27, minder frequent inflammatoir
karakter van rugpijn. Bovendien is het momenteel onduidelijk of de
behandelingsrespons bij PsA-patiënten met axiale betrokkenheid kan worden
geëxtrapoleerd uit de gegevens die zijn gegenereerd in primaire axiale SpA,
aangezien er tot nu toe slechts enkele onderzoeken zijn uitgevoerd bij
patiënten met PsA en (vermoedelijke) axiale betrokkenheid. Bij primaire axiale
SpA lieten bijvoorbeeld twee interleukine-23-remmers (ustekinumab en
risankizumab) geen klinische werkzaamheid zien in vergelijking met placebo,
ondanks goede klinische werkzaamheid bij psoriasis en PsA met overheersende
perifere betrokkenheid. Er moet worden bepaald of deze geneesmiddelen, evenals
andere geneesmiddelen die werkzaam zijn gebleken bij perifere manifestaties van
PsA, ook werkzaam zijn bij de axiale component van PsA.
Over het algemeen wordt axiale betrokkenheid slecht beoordeeld (of helemaal
niet beoordeeld) in studies met PsA. De belangrijkste reden hiervoor is het
ontbreken van een algemeen aanvaarde definitie van axiale betrokkenheid bij PsA
die voor onderzoeksdoeleinden zou kunnen worden gebruikt. Aangezien axiale
betrokkenheid nogal variabel kan zijn en vaak niet aanwezig is, was het
moeilijk om de extra meetlast en kosten van longitudinale MRI-beoordeling van
de wervelkolom en sacro-iliacale gewrichten te rechtvaardigen in de hele
onderzoekspopulatie of zelfs in degenen met veronderstelde axiale
betrokkenheid, die mogelijk variëren tussen studiearmen. Er is dringend
behoefte aan criteria en een uniforme en algemeen aanvaarde nomenclatuur voor
axiale betrokkenheid bij PsA waarmee een homogene subgroep van patiënten in de
heterogene PsA-populatie kan worden gedefinieerd.
In 2018 kwamen ASAS en GRAPPA (Group for Research and Assessment of Psoriasis
and Psoriatic Arthritis) overeen om een consensusdefinitie van axiale
betrokkenheid bij PsA te ontwikkelen voor onderzoeksdoeleinden. Naast het
uitgevoerde systematische literatuuronderzoek werd in december 2018 - januari
2019 een online-enquête gehouden onder ASAS- en GRAPPA-leden om de meest
relevante variabelen te identificeren die relevant zijn om te beslissen over de
aan- of afwezigheid van axiale betrokkenheid bij PsA. De vier variabelen met de
hoogste rangorde waren gerelateerd aan de objectieve tekenen van inflammatoire
veranderingen in het axiale skelet op röntgenfoto's of MRI.
Momenteel is er geen PsA-cohort waarin een complete set beeldvorming (gewone
röntgenfoto's en MRI van sacro-iliacale gewrichten en wervelkolom) beschikbaar
is bij alle patiënten. Daarom stellen we voor om een prospectief
cross-sectioneel cohort te ontwikkelen waarmee classificatiecriteria voor
axiale betrokkenheid bij PsA kunnen worden afgeleid.

Het overkoepelende doel van de Axial Involvement in Psoriatic Arthritis
(AXIS)-studie is om systematisch klinische en beeldvormende manifestaties te
evalueren die wijzen op axiale betrokkenheid bij patiënten met PsA om
classificatiecriteria en een uniforme nomenclatuur voor axiale betrokkenheid
bij PsA te ontwikkelen die het mogelijk zou maken om een homogene subgroep te
definiëren van patiënten voor onderzoek.
De belangrijkste doelstellingen van de geplande studie zijn:
1) Om de frequentie van axiale betrokkenheid bij patiënten met PsA te bepalen
(op basis van de lokale en centrale beoordelingen) in de bestudeerde
patiëntenpopulatie;
2) Identificatie van de frequentie van actieve inflammatoire en structurele
veranderingen op beeldvorming (op MRI en röntgenfoto's) die wijzen op
inflammatoire betrokkenheid van het axiale skelet (sacro-iliacale gewrichten en
wervelkolom) bij PsA;
3) Factoren identificeren (klinisch, laboratorium, beeldvorming) geassocieerd
met de aanwezigheid van axiale betrokkenheid bij PsA (bepaald op basis van de
lokale en centrale beoordeling).

Dit is een cross-sectionele studie bij patiënten met een definitieve diagnose
van PsA. In aanmerking komende patiënten zullen prospectief worden geworven en
zullen studiegerelateerde onderzoeken ondergaan, waaronder beeldvorming
(radiografie en MRI) van het axiale skelet. Deze beelden worden lokaal en door
de centrale beeldvormingscommissie beoordeeld. De verzamelde gegevens dienen
als basis voor het bepalen van de aanwezigheid van axiale betrokkenheid door de
lokale onderzoeker.

De proefpersoon zal gevraagd worden eenmalig naar een onderzoeksvisite te
komen, welke bestaat uit een lichamelijk onderzoek, een MRI-scan laten maken,
en het invullen van verschillende vragenlijsten. 2 sequenties van de MRI vallen
onder reguliere zorg, voor het onderzoek worden bij patiënten nog 2 extra
sequenties gemaakt.

N.v.t.